چرا طرح مالیات بر خانه‌های خالی شکست می‌خورد؟/ کاهش 30 درصدی قیمت مسکن با اخذ مالیات از خانه‌های خالی

به گزارش خبرنگار حوزه مسکن و شهرسازی گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، طبق آخرین سرشماری انجام شده که متعلق به سال 95 است 2 میلیون و 500 هزار واحد خالی در کشور وجود دارد که 500 هزار واحد آن در تهران است، از طرفی طبق آمار سال 95، 6.5 میلیون مستاجر در کشور وجود دارد.

همچنین طبق برآوردهای انجام شده، هم اکنون نیاز سالیانه جمعیت کل کشور به مسکن یک میلیون واحد است که از این تعداد 300 هزار واحد در شهر و 200 هزار واحد دیگر در روستا توسط مردم ساخته می‌شود بنابراین سالیانه با کمبود 500 هزار واحد مسکونی در کشور مواجه هستیم.

از این‌رو برای افزایش عرضه مسکن و به میان آوردن خانه‌های احتکار شده توسط محتکران، بحث اخذ مالیات از خانه‌های خالی میان مسئولان امر داغ شده و این مهم حتی به تصویب قانون‌گذار هم رسیده است.

حال این سوال مطرح می‌شود که آیا به واقع اخذ مالیات از خانه‌های خالی بر افزایش عرضه و به تبع آن کاهش قیمت مسکن در کشور منجر می‌شود؟

کاهش 30 درصدی قیمت مسکن با اخذ مالیات از خانه‌های خالی

سیدغنی نظری خانقاه عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه حدود 2 میلیون خانه خالی در سراسر کشور وجود دارد، می‌گوید احتکار خانه توسط سفته بازان یکی از دلایل کمبود مسکن و گرانی آن است.

به گفته وی اجرای قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی منجر به تزریق یک و نیم تا 2 میلیون خانه به بازار مسکن می‌شود و با افزایش عرضه، قیمت مسکن حداقل 30 درصد کاهش خواهد یافت.

محمد سرگزی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره اخذ مالیات از خانه‌های خالی می‌گوید افزایش عرضه 30 درصدی خانه‌های خالی، کاهش قیمت خانه و اجاره بها و خروج سفته بازان از بازار مسکن آثار اجرای اخذ مالیات از خانه‌های خالی هستند.

سوابق ناموفق اخذ مالیات از خانه‌های خالی

اخذ مالیات از خانه‌های خالی در کشور ما تجربه و اقدام نویی برای بازار مسکن نیست، این امر اولین بار، در دهه 50 و تا اواخر دهه 60 در چارچوب قانون تعدیل و تثبیت اجاره بها اجرا شد به طوری‌که اگر محل آماده شده برای اجاره بیش از 6 ماه خالی می‌ماند عوارضی معادل ۳۰ درصد ارزش اجاره‌ای آن به وسیله وزارت دارایی اخذ می‌شد اما این طرح به دلیل ابهامات موجود در فرآیند اجرایی، نبود تعریف واضح و مصداقی از خانه خالی و اعتراضات فراوان نسبت به آن نتواست اثر قابل توجهی در افزایش عرضه خانه‌های خالی به بازار مسکن داشته باشد و در نهایت شکست خورد.

دومین تجربه شکست خورده از اخذ مالیات از خانه‌های خالی به سال 1380 برمی‌گردد که این بار نیز طرح فوق به دلایلی چون ضعف اجرایی در شناسایی خانه‌های خالی، ضعف بنیادی در پایه مالیاتی و ارزش‌گذاری املاک و ضعف در حوزه های نظارتی اجرا متوقف شد.

همچنین در خصوص برآوردهای انجام شده از میزان درآمدهای حاصل از این بخش می‌توان اعلام کرد که در بهترین شرایط سهم مالیات از خانه‌های خالی از 0.7 درصد و از 2 درصد مالیات‌های بخش مسکن فراتر نرفته است.

در آخرین عملکرد ثبت شده برای مالیات بر خانه‌های خالی، این بخش از کل درآمدهای مالیاتی سهمی به اندازه 3 در 10 هزار داشته و هزینه دریافت مالیات از خانه‌های خالی بیشتر از درآمد ناشی از این محل بوده است.

2 شرط موفقیت اخذ مالیات بر خانه‌های خالی

طبق تجارب سایر کشورها، اخذ مالیات از خانه‌های خالی سیاست مکمل و مقطعی برای بیرون راندن محتکران از بازار مسکن است و قبل از آن باید مالیات سالیانه بر املاک و مستغلات، مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر معاملات مکرر در بازار مسکن به اجرا دربیاید از این‌رو طبق نظر کارشناسان صرف اخذ مالیات از خانه‌های خالی در افزایش عرضه مسکن به بازار، کاهش قیمت‌ها و خروج سفته بازان موثر نبوده و تجربه شکست خورده اخذ مالیات از خانه‌های خالی مجدد تکرار خواهد شد.

اما برای موفقیت در این طرح ابتدا باید بانک جامع اطلاعاتی از املاک و رفتار مالکان در هر شهری در دسترس باشد و از آنجایی که شهرداری‌ها به علت استفاده از سامانه ارزیابی املاک و اراضی شهر، اطلاعات دقیقی از مختصات شهری دارند می‌توان در زمینه شناسایی خانه‌های خالی از این امکان بهره مند شد.

دومین لازمه موفقیت طرح فوق تعیین نرخ مالیات است که طبق نظر کارشناسان و آنچه در کشورهای دیگر انجام شده است باید ضریبی از نرخ روز املاک باشد نه قیمت منطقه‌ای آن، باید توجه داشت که در شرایط فعلی قیمت منطقه‌ای در شهر تهران حدود یک‌صدم قیمت روز املاک در هر منطقه است و متاسفانه در طرح اخذ مالیات از خانه‌های و خالی ضریبی از قیمت منطقه‌ای برای نرخ مالیات در نظر گرفته شده است نه قیمت روز ملک.

امید است سیاست‌گذار با بهره‌مندی از تجارب شکست خورده و موفق در جهان از پرداخت هزینه اضافی جهت تکرار طرح‌های ناقص و ناموفق پرهیز کرده و با تدوین و تصویب طرح‌های جامع و همه جانبه معضلات بازار مسکن را به طور ریشه‌ای و برای دراز مدت مرتفع کند.

انتهای پیام/4133