سهم ایران از خوان گسترده بازار شام؛ تقریباً هیچ/ ایران به کدام بازارها در سوریه می‌تواند ورود کند؟

به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد بین‌الملل گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، همان‌طوری که حافظ اسد، رئیس جمهور سابق سوریه و پدر بشار اسد به ایران در زمان جنگ تحمیلی کمک‌های زیادی کرد؛ ایران نیز به‌عنوان رهبر محور مقاومت در طول چندین سالی که سوریه با بحران جنگ با داعش و سایر گروهک‌ها روبه‌رو بوده کمک شایانی کرده است. 

با این حال انتظار می‌رفت پس از پایان حکومت داعش و نابودی آن در بخش‌های زیادی از سوریه؛ ایران به بازار بکر این کشور ورود کرده و از منافع بی‌شمار اقتصادی آن بهره می‌برد ولی آمارهای صادراتی ایران و وارداتی سوریه چیز دیگری را نشان می‌دهد. 

مسئولان دولتی به‌راحتی بازار پرزرق‌وبرق اقتصادی شام را با سیاست‌های غلط خود به ترکیه و روسیه واگذار کرده و به نحوی که صادرات سالیانه ما معادل صادرات یک ماه ترکیه به سوریه است؛ این در حالی است که سوری‌ها نیز خود مشتاق حضور گسترده ایرانی‌ها در بازار این کشور بودند.

به طوری که با مجاهدت‌های سردار شهید حاج قاسم سلیمانی سوری‌ها به طور کامل بازار لاذقیه را جهت بهره‌برداری به ایرانی‌ها واگذار کرده‌اند ولی تیم اقتصادی دولت همراه با وزارت خارجه ایران قدر آن را ندانست و پشت سر هم فرصت‌سوزی کرده‌اند؛ با این حال صادرات ایران به سوریه نه‌تنها افزایش نیافت بلکه به‌شدت کاهش یافت و از ۵۱۶ میلیون دلار در سال ۸۹ به زیر ۱۰۰ میلیون دلار در سال جاری رسیده است.

  سهم 3 درصدی ایران از بازار سوریه

ایران در دوران جنگ سوریه به کمک مدافعان حرم و نثار خون شهدا خدمات ارزنده و قابل توجهی را برای مبارزه با تروریسم انجام داد. اما اکنون که اوضاع این کشور به آرامش رسیده و زمان برقراری روابط تجاری و روابط اقتصادی بین دو کشور است؛ سهم کمتر از 3 درصدی از بازار سوریه را دارد، در حالی که ترکیه 8 برابر سهم ایران را در بازار سوریه دارد. در خصوص واردات از سوریه نیز وضع به مراتب بدتر است در حالی که لازمه توسعه اقتصادی و تجاری برقراری روابط دوطرفه کشورها است.

جزئیات صادرات ایران به سوریه

هم اکنون آخرین آمارهای گمرک نشان می‌دهد ایران در 8 ماهه نخست سال 1399 حدود 79 میلیون دلار بوده که حدود 6/9 درصد آن به «شیر خشک صنعتی» اختصاص داشته است. صادرات ایران به سوریه در این محصول 6/7 میلیون دلار بوده و متوسط قیمت صادراتی آن نیز حدود 1954 دلار بر تن ثبت شده است.

دومین و سومین کالای صادراتی ایران به سوریه نیز «لوله‌ها یا پروفیل‌های توخالی بدون درز از فولاد ممزوج با مقطع غیر مدور» و «شیر خشک اطفال در بسته‌بندی‌های تحت خلأ و یک کیلوگرم و کمتر با چربی 15 درصد یا کمتر» بوده که به این ترتیب سهم هر کدام از صادرات ایران به سوریه 3/9 درصد و 2/9 درصد بوده است. در میان اقلام صادراتی ایران به سوریه، بیشترین ارزش صادرات به فصل 4 (شیر و محصولات لبنی، تخم پرندگان، عسل طبیعی) اختصاص داشته که با نگاهی به اقلام عمده صادراتی مشخص است که این اقلام عمدتاً مربوط به شیرخشک است. بیش از نیمی از ارزش صادرات غیرنفتی ایران به سوریه محدود به 7 قلم کالایی می‌شود و سهم 30 قلم کالایی عمده نیز 2/86 درصد از ارزش صادرات ایران به سوریه است.

چالش‌های صادرکنندگان برای ورود به بازار سوریه

هم‌اکنون صادرکنندگان برای صادرات و ارسال کالاهای خود به شام با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند به طوری که در این باره فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران می‌گوید وجود برخی موانع غیرتعرفه‌ای به‌ویژه وضع ممنوعیت‌های وارداتی اضطراری توسط دولت سوریه، عدم وجود روابط بین بانکی مناسب و سختی مبادله پول توسط تجار، کاهش شدید درآمدهای دولت سوریه، کاهش ارزش لیر، عدم وجود خطوط حمل و نقل مستقیم زمینی و دریایی میان دو کشور، برخی نگرانی‌های ناشی از عدم برقراری کامل امنیت در سوریه، عدم حضور مستقیم شرکت‌های ایرانی در بازار سوریه و شیوع ویروس کرونا و تعطیلی همکاری‌های نمایشگاهی و تبادل هیئت‌های تجاری را به عنوان مهم‌ترین چالش‌های فراروی صادرات ایران به سوریه بر شمرد.

ایران به کدام بازارها در سوریه می‌تواند ورود کند؟

در صورت عدم فرصت‌سوزی، ایران می‌تواند درآمد بالایی از مشارکت در بازسازی زیرساخت‌ها و بخش‌های صنعتی و معدنی آسیب‌دیده سوریه از جنگ و همچنین ارائه خدمات فنی و مهندسی در زمینه‌های مختلف عمرانی کشور سوریه از جمله ساخت‌وساز مسکن، فرودگاه، نیروگاه، سیستم‌های آبرسانی، جاده سازی، سدسازی، کشاورزی و صنایع غذایی تبدیلی به دست آورد.

مبادله کالا در بخش لوازم خانگی، نساجی، فرآورده‌های غذایی، محصولات لبنی، سیمان و مصالح ساختمانی، محصولات پتروشیمی و معدنی، خدمات گردشگری زیارتی و توریسم درمانی از زمینه‌های مناسب همکاری دو کشور است. با شروع بازسازی سوریه، ایران می‌تواند با توجه به تمایل دمشق، پروژه‌های بزرگ آن را به دست آورد.

به صورت کلی مهمترین اقلام عمده وارداتی سوریه ماشین‌آلات و تجهیزات الکتریکی، ضبط و پخش کننده‌های صوتی، تلویزیون، وسایل نقلیه غیر از راه‌آهن و قطعات و لوازم جانبی آن‌ها، پلاستیک، وسایل مکانیکی، دیگ‌های بخار؛ قطعات، قارچ، شکر و قند، چربی‌ها و روغن‌های گیاهی و حیوانی، قهوه، چای، مات و ادویه‌جات، غلات، آهن و فولاد، محصولات دارویی و دخانیات بوده است که ایران می‌تواند اکثر این کالاها را برای سوریه تأمین کند.

سوریه به تولیدات داخلی‌اش بسیار اهمیت می‌دهد و از ورود کالاهای مشابه خارجی که در داخل تولید می‌شود امتناع می‌کند؛ درنتیجه بازاریابی در این کشور با دقت بالایی باید انجام شود که این امر باید توسط بخش خصوصی و به کمک وزارت امور خارجه و رایزن‌ها و سفارت ایران در این کشور صورت گیرد که البته نه فقط در سوریه بلکه در سراسر کشورهای جهان تعداد رایزن‌های اقتصادی ایران کاهش یافته است و سفرای ایران نیز به این امر کم ورود می‌کنند.

بد نیست که بدانید ایران، روسیه و چین بیشترین نفوذ را در کشور سوریه دارند اما تجار روسی و چینی محصولات خود را به این کشور می‌برند و پس از تأیید تجار سوری آنها را پیاده می‌کنند اما تجار ایرانی می‌گویند تجار سوری باید به ایران بیایند و کل پول را تسویه کنند و بعد ما اقدام به بارگیری کنیم. این در حالی است که تعرفه گمرکی کالا برای ورود از ایران صفر تا ۴درصد اما برای کشورهای روسیه و چین حداقل ۱۵ درصد است. 

سوریه با فروپاشی داعش، اکنون وارد دوره بازسازی شده و می‌تواند فرصت چندین میلیارد دلاری برای اقتصاد ایران به‌عنوان مهم‌ترین شریک سیاسی‌اش ایجاد کند. کارشناسان معتقدند سوریه پس از دوره جنگ، می‌تواند همچون عراق، به شریک تجاری بزرگ ایران تبدیل شود. با پشت سر گذاشتن جنگ با داعش و با توجه به ظرفیت‌های بالقوه، بسیار وسیع و متنوع برای همکاری بین دو کشور و منافع و علائق مشترک، چشم‌انداز روشن و امیدبخشی در انتظار روابط ایران و سوریه وجود دارد، البته اگر دولت ایران برای این کار برنامه داشته باشد.

ایران که نقش برجسته‌ای در حل بحران سوریه داشته با توجه به تأکیدات مقام‌های عالی‌رتبه سوری باید از روابط خوب خود با دمشق در شرایط کنونی برای بازسازی این کشور استفاده کند. با توجه به فضای مثبت در روابط ایران و سوریه باید ارتباطات اقتصادی دو کشور به ویژه برای بازسازی سوریه بیش از پیش تعمیق یابد.

گفتنی است تا پیش از جنگ اخیر در سوریه، روابط تجاری این کشور با ایران به بالای نیم میلیارد دلار هم رسیده بود؛ اما در سال‌های اخیر حجم تجارت دو کشور به زیر ۱۰۰ میلیون دلار کاهش یافته است.

انتهای پیام/4133/پ