دنیای رنگارنگ فرمت‌های صوتی و تصویری/ تفاوت فایل‌های ویدئویی را بشناسید

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، در دنیای فرمت‌های صوتی و تصویری در گذشته انتخاب کمتری در قیاس با امروز وجود داشت. برای ویدئو، AVI یک فرمت رایج محسوب می‌شد و MP3 منحصراً در بازار صوتی حکمرانی می‌کرد. بی‌تردید گزینه‌های دیگری نیز بودند اما زمام امور در دست این دو فرمت بود. با این حال با گذشت زمان و گسترش و رواج ویدئو با کیفیت بالا(HD)، فرمت‌های متنوع‌تری مطرح شدند. کار به جایی رسید که ما اکنون در دریایی از فرمت‌های صوتی و تصویری شناور هستیم! بی‌شمار فرمت مختلف وجود دارد که هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کند. فضا برای افرادی که تفاوت میان AVI و MPG و یا MP3 و WMA را نمی‌دانند بسیار گیج‌کننده است. برای اینکه تا حدودی این درهم و برهمی کاهش یابد، در این گزارش نگاهی به برخی مباحث اصولی  و سپس فرمت‌های مشهور رسانه‌ای خواهیم داشت. دوست دارید فرق میان AVI و WMV را بدانید؟ پس به خواندن ادامه دهید!

Containers و Codecs

Codec مخفف compressor-decompresser است و به برنامه‌ای گفته می‌شود که کارش در حقیقت ایجاد و خواندن فایل‌های مختلف صوتی و تصویری است. بنابراین Codec و خصوصیاتش می‌تواند بسیار متنوع باشد و انتخاب Codec کاملاً به این بستگی دارد که شما از فایل چه می‌خواهید. برخی از انواع فایل مناسب یک سری امور مشخصی هستند و برای سایر امور شاید چندان مناسب نباشند.  از محبوب‌ترین codec‌های ویدئویی عبارتند از  DivX ،Xvid، MPEG و H.264 و از codec‌های صوتی رایج می‌توان از MP3 ،FLAC و Vorbis نام برد.

Container یا wrapper فایلی است که همه این اطلاعات و داده‌هایی از قبیل زیرنویس‌ها، متادیتا و ... را نگه می‌دارد. به زبان ساده Container چیزی است که ما آن را فایل واقعی می‌خوانیم. فرمت‌های ویدئویی مانند MKV، AVI، MPG و MOV و فرمت‌های صوتی مانند WAV و AIFF در این دسته قرار می‌گیرند. حتی تصاویر نیز از Container استفاده می‌کنند(برای مثال فرمت TIFF).

Compression

در Compression یا فشرده‌سازی فایل صوتی و تصویری، اندازه فایل کاهش می‌یابد. این روش در حالت آنلاین مناسب است، در عین حال منجر به کاهش کیفیت و وضوح نیز می‌شود زیرا به طور بدیهی تلاش شده تا از تراکم داده‌ها کم شود.

Bitrate

Bitrate اصطلاح رایج دیگری است که شاید شنیده باشید! Bitrate میزان داده‌ای است که جریان دارد.  مقیاس اندازه‌گیری در اینجا کیلوبیت در ثانیه است(Kbps) و هر چه Bitrate بالاتر باشد، کیفیت بهتر است. ویدئو HD دارای bitrate بالاتری در قیاس با ویدئو استاندارد است. همچنین این بحث در مورد صوت هم صدق می‌کند اما در تصاویر به دلیل نبود یک جریان داده این مسئله به این شکل وجود ندارد.   

عمل Transcoding

بیشتر پخش‌کننده‌های چندرسانه‌ای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای اجرای نوع فایل خاصی طراحی شده‌اند. برخی از برنامه‌ها و دستگاه‌ها هم تلاش می‌کنند دامنه زیادی از فرمت‌ها را تحت پوشش قرار دهند. وقتی دستگاه یا برنامه‌ای اختصاصاً برای پخش یک فرمت طراحی شده باشد آن دستگاه یا برنامه را بومی یا Native می‌نامند. برای مثال WMV فرمت Native برای Windows Media Player است.

اما اگر برنامه یا دستگاهی تنها برای پخش یک فایل خاص مورد استفاده قرار نگیرد، آنگاه گفته می‌شود که عمل transcoding صورت گرفته است. بدین معنی که پخش‌کننده‌، فایل را decode می‌کند و سپس آن را به فرمت خوانا re-encode می‌کند. این امر معمولا به صورت فوری رخ می‌دهد. برنامه منبع‌باز VLC یکی از قوی‌ترین برنامه‌های پخش صوت و تصویر است که کاملاً از روش transcoding استفاده می‌کند.

نوع فایل‌های محبوب!

اکنون که به برخی از مسائل اصولی پرداختیم، بد نیست برخی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین انواع فایل را به طور اجمالی بررسی کنیم که بیشتر تصویری هستند.

AVI(Audio Video Interleave)

می توان این فرمت را رایج‌ترین و انعطاف‌پذیرترین فرمت ویدئویی قلمداد کرد. AVI محصول شرکت Microsoft است و عملاً در همه سیستم‌های عامل(حتی Apple) مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل کیفیت خوبش، در Codec‌های زیادی مورد استفاده است. از این‌رو نمی‌توان یک Container استاندارد برای AVI پیدا کرد و آنها براساس Codec‌های مختلف فرق می‌کنند اگرچه عموماً AVI به عنوان یک فرمت حجیم شناخته می‌شود و بیشتر مناسب برای ذخیره‌سازی در دستگاه‌هاست تا پخش و اشتراک‌گذاری آنلاین.

WMV (Windows Media Video)

WMV یک فرمت دیگر مایکروسافت است اما WMV  برخلاف AVI، چنانچه از نامش پیداست، اجرایش به برنامه مایکروسافت محدود شده(اگرچه سایر پخش‌کننده‌‌ها هم در صورتی پشتیبانی از این فرمت می‌توانند از آن استفاده کنند). همچنین WMV برخلاف AVI برای اشتراک‌گذاری در فضای آنلاین مناسب است اما کیفیت پایین‌تری دارد.

FLV (Flash Video)

فرمت FLV با سرعت بالایی در حال پیشی گرفتن از AVI است. با استفاده گوگل از این فرمت در یوتوب، FLV به سرعت محبوبیت یافت و به یک استاندارد ویدئویی آنلاین بدل شد. رواج و اشباع‌شدگی Adobe Flash Player نیز در محبوبیت فرمت FLV تأثیر داشت. مزیت بالای FLV این است که با حجم کم، کیفیت قابل قبولی را عرضه می‌کند.

MOV (Apple QuickTime)

عمر این فرمت ویدئویی بالاست و با WMV مایکروسافت برابری می‌کند و به طور بدیهی فرمت ویدئویی محبوب کاربران Mac است اگرچه اجرای آن به دستگاه‌های Apple محدود نمی‌شود. MOV فرمت با کیفیتی است اما حجم زیادی تولید می‌کند.  این فرمت بیشتر برای ذخیره‌سازی در دستگاه سودمند است تا اشتراک‌گذاری در رسانه‌های پرتابل.

MP4(Moving Picture Expert Group 4)

MP4 نام خلاصه شده MPEG4 است و شاید رایج‌ترین فرمت اشتراک‌گذاری ویدئوی با کیفیت بالا در دستگاه‌های پرتابل و سرویس‌های اشتراک‌گذاری مانند BitTorrent محسوب می‌شود. MP4 در قیاس با کیفیتش حتی در زمان فشرده‌سازی حجم کمی دارد. H.264 احتمالاً رایج‌ترین codec برای این Container است.

MKV (Matroska Video)

MKV یکی از محبوب‌ترین فرمت‌های رایج اشتراک‌گذاری با کیفیت بالاست و ویژگی منحصر به فرد آن نگهداری داده صوتی و ویدئویی و زیرنویس به طور مجزا است. این فرمت اغلب در اشتراک‌گذاری ویدئو HD با کیفیت بلوری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فایل‌های صوتی

بیشتر فایل‌های صوتی در کامپیوترهای شخصی صرف نظر از lossless  یا   lossy بودن از روش PCM (مدولاسیون کد پالس) استفاده می‌کنند. در این مدولاسیون، بزرگی سیگنال در فواصل زمانی ثابت و مساوی اندازه‌گیری‌ می‌شود. برخی از محبوب‌ترین فرمت‌های صوتی در پایین آمده است.

WAV (Windows Audio)

یکی از مشهورترین انواع فایل صوتی فشرده‌نشده است و از کیفیت بالایی برخوردار است اما به دلیل حجم بالا و انعطاف‌پذیری پایین اقبال به آن رو به کاهش است.

 AAC(Advanced Audio Coding)

AAC یک فرمت نسبتاً با کیفیت، فشرده‌شده و Lossy است که در ابتدا قرار بود به عنوان جایگزینی برای MP3 مطرح شود. اگرچه موفقیت این فرمت آنطور که انتظار می‌رفت از آب درنیامد. اما AAC همچنان بقایش ادامه یافت و در ویدئوهای HD مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین Apple از آن در iTune استفاده می‌کند.

MP3 (Moving Picture Experts Group Layer-3 Audio)

MP3 محبوب‌ترین فرمت فایل(برای بسیاری این مسئله گیج‌کننده است که MP3 یک codec است یا یک container. در حقیقت container، MP3 یک codec است که دارای نوع فایل نادری به نام MP3 است و فقط همان را اجرا می‌کند. این فرمت به‌سرعت در قلمروی موسیقی دیجیتال به یک حاکم بدل شد و این موقعیت را تا امروز به طور بلامنازعی حفظ کرد. علت موفقیت MP3 فشردگی بسیار زیاد و کیفیت قابل قبول است.

FLAC (Free Lossless Audio Codec)

FLAC فرمت صوتی منبع‌باز آنلاین است که محبوبیت روز افزون دارد. این فرمت در کنار موسیقی متادیتای قوی از جمله تگ‌ها، اطلاعات موسیقی و جلد هنری آلبوم را ذخیره می‌کند و در عین حال کیفیت و حجم بالایی دارد.

انتهای پیام/4160/پ