بررسی و حل مشکلات انرژی در صنعت با تشکیل 5 گروه پژوهشی/ کنسرسیوم مراکز تحقیقاتی چه مزایایی دارد؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا - مجتبی آزادیان؛ در راستای اجرایی‌کردن آیین‌نامه کنسرسیوم‌های دانشگاه آزاد اسلامی و به‌منظور توسعه شبکه علمی و فناوری، هماهنگی و هم‌افزایی و حرکت بر مبنای برنامه‌ای منسجم با چشم‌انداز معقول و مطلوب میان مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی، چهارمین کنسرسیوم مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بعد از کنسرسیوم‌های نانو، گیاهان دارویی و امنیت غذایی با عنوان کنسرسیوم انرژی‌های نو و تجدیدپذیر نیمه دوم آذر 99 امسال مجوز فعالیت گرفت.

با توجه به رشد جوامع صنعتی و نیاز روزافزون این جوامع به انرژی و محدودیت و توزیع غیریکنواخت منابع فسیلی انرژی (نفت، گاز و زغال سنگ) در جهان، توجه به انرژی‌های جایگزین مانند انرژی‌های حاصل از باد، خورشید، زمین‌گرمایی و آب (برق آبی یا امواج دریا) اهمیت زیادی پیدا کرده است. با درک این مطلب که این انرژی‌ها خصوصیاتی مانند پاکی، دردسترس‌بودن و تجدیدپذیربودن دارند، اهمیت آن را دوچندان می‌کند.

دانشگاه به‌عنوان مرجع علمی معتبر در کشور می‌تواند با ورود به این مقوله علمی و کاربردی از پراکنده‌کاری و انجام پژوهش‌های موازی جلوگیری کرده و با تجمیع امکانات نرم‌افزاری و سخت افزاری در ایجاد و معرفی منابع جدید انرژی و معرفی آن به صنعت و جامعه نقش اساسی ایفا کند. تشکیل شبکه مراکز علمی و تحقیقاتی فعال در حوزه‌های مرتبط با یکدیگر در قالب کنسرسیوم می‌تواند راهگشا باشد.

به‌منظور هماهنگی، برنامه‌ریزی و اشتراک‌گذاری توان علمی که موجب هم‌افزایی و رشد و شتاب هرچه بیشتر در مسیر رفع نیازهای تحقیقاتی جامعه می­‌شود، مجوز استقرار دبیرخانه کنسرسیوم انرژی‌های نو و تجدیدپذیر مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی به واحد دانشگاهی بوشهر اعطا شد.

در این کنسرسیوم در گام نخست مراکز تحقیقاتی واحدهای بوشهر، علی‌آباد کتول، سمنان، شهرضا، دماوند، دزفول، ابهر، رشت، اردبیل، ایذه، بجنورد و نجف‌آباد عضو هستند. به‌منظور عضویت سایر مراکز تحقیقاتی لازم است ظرفیت‌ها و برنامه همکاری به شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه ارسال تا پس از بررسی مجوزهای لازم صادر شود.

به همین مناسبت خبرنگار آنا با جعفر سیاه‌بالایی، رئیس مرکز تحقیقات انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آبادکتول ازجمله مراکز تحقیقاتی عضو کنسرسیوم انرژی‌های نو و تجدیدپذیر درباره اهداف، برنامه‌ها و نتایجی که از این کنسرسیوم می‌توان استخراج کرد، گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

آنا: با توجه به تشکیل دبیرخانه کنسرسیوم انرژی‌های نو و تجدیدپذیر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، همکاری مرکز تحقیقاتی شما با این دبیرخانه به چه صورت است و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

سیاه‌بالایی: حدود پنج ماه است که مسئولیت مرکز تحقیقات انرژی واحد علی‌آباد کتول را بر عهده گرفته‌ام. تصورم این است که این کنسرسیوم با هدف هم‌افزایی توانمندی‌ها ایجاد شده باشد. به‌طور مثال ممکن است یک پروژه تحقیقاتی را که ابعاد بزرگ‌تری دارد، بتوان با یک مدیریت مرکزی به ابعاد کوچک‌تری تقسیم و به برخی از واحدها واگذار کرد.

تشکیل کنسرسیوم موجب جلوگیری از تکرار برخی از پروژه‌ها شود

تشکیل این کنسرسیوم ممکن است موجب جلوگیری از تکرار برخی از پروژه‌ها شود؛ به این معنی که پروژه‌ای که در مرکز دیگری در حال انجام است، در جای دیگر تکرار نشود و یا ممکن است موجب تکمیل توانمندی‌ها شود، به این معنی که پروژه‌ای، تخصصی لازم داشته باشد که این تخصص در واحد دانشگاهی دیگر بوده یا امکانات و آزمایشگاهی را نیاز داشته باشد که واحد دیگری دارای آنهاست.

موضوعی هم که شخصاً پیگیری می‌کنم، این است که بتوانیم تجربیات پژوهشی را در اختیار همدیگر قرار دهیم. به‌طور مثال اینکه بقیه واحدها از چه تکنیک‌ها و روش‌هایی برای انجام پروژه‌ها استفاده می‌کنند که ما هم بتوانیم در واحد دانشگاهی خودمان از آن روندها استفاده یا تجربیات خود را به آنها منتقل و یک تعامل دوطرفه برقرار کنیم.

آنا: تشکیل دبیرخانه به‌عنوان یک مرکز بزرگ‌تر یک کار گروهی به وجود می‌آورد، انجام این کار گروهی چه نتایجی را در پی خواهد داشت؟

سیاه‌بالایی: انرژی مقوله‌ای بسیار وسیع است و منابع انرژی متنوعی مانند انرژی باد و خورشید و ... و انرژی‌های سنتی مانند انرژی سوخت فسیلی، انرژی جزر و مد، انرژی زمین‌‌گرمایی وجود دارد.

پس یک بخش از این موضوع به تنوعی که در منابع انرژی وجود دارد و یکی هم به کاربردها در زمینه انتقال انرژی، مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی و بازیافت انرژی بازمی‌گردد؛ بنابراین از چند جهت با موضوعات زیادی سروکار داشتیم و این‌طور نیست که یک واحد دانشگاهی بتواند در تمام این زمینه‌ها تحقیقات انجام دهد و در هیچ‌جای دنیا هم این‌طور نیست و این موضوع ضرورت وجود یک کنسرسیوم را ایجاب می‌کند.

به‌طور معمول با توجه به توانمندی‌های محلی و منطقه‌ای یا برحسب ظرفیت‌های متخصصان، یک مرکز به چند زمینه و حوزه انرژی گرایش پیدا کرده و در آن زمینه‌ها خود را محدود می‌کند. به‌طور مثال ممکن است مرکز تحقیقاتی واحد علی‌آباد کتول که در شمال قرار دارد، شاید در یک موضوع خاص در مقایسه با واحدی که در جای دیگری مستقر است، مزیت داشته باشیم؛ بنابراین با تشکیل این کنسرسیوم می‌توانیم در هم‌پوشانی چنین مباحثی به هم کمک کنیم.

آنا: تازه‌ترین و شاخص‌ترین فعالیت‌های مرکز تحقیقاتی انرژی واحد علی‌آباد کتول چیست؟

سیاه‌بالایی: پس از اینکه مسئولیت را برعهده گرفتم، نخستین کاری که انجام شد، سعی کردیم مرکز تحقیقات خودمان را با توجه به توانمندی‌هایی که همکاران‌مان داشتند، سازماندهی کنیم. خوشبختانه هم دانشکده مهندسی و هم مجموعه گروه برق را به‌طور کامل در اختیار داریم که شامل قدرت، الکترونیک، مخابرات و کنترل است. رشته مکانیک را نیز از مقطع کارشناسی تا دکتری داریم و همکاران و دانشجویان در رشته‌های مربوط به مدیریت هم در این زمینه‌ها همکاری می‌کنند.

در ادامه گروه‌های پژوهشی را تشکیل دادیم و اکنون پنج گروه پژوهشی داریم و برای هر گروه پژوهشی هم یک مدیرگروه پژوهشی تعریف کرده‌ایم. این پنج گروه شامل گروه بهینه‌سازی مصرف انرژی، گروه تحقیقاتی سیستم‌های قدرت، گروه پژوهشی تبدیل انرژی، گروه پژوهشی انرژی‌های تجدیدپذیر و گروه پژوهشی مدیریت انرژی هستند.

ایجاد دو آزمایشگاه و تلاش برای اخذ مجوز مجله علمی-پژوهشی

در کنار این اقدامات، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی را ایجاد کردیم که یکی آزمایشگاه تحقیقاتی سیستم‌های خورشیدی و دیگری آزمایشگاه تحقیقاتی سیستم‌های الکتریکی است و همزمان تلاش برای اخذ مجوز مجله علمی-پژوهشی در زمینه انرژی را آغاز کرده‌ایم.

هدف مرکز تحقیقات انرژی این بوده که به گروه‌های پژوهشی کمک کنیم تا هرکدام به‌صورت مستقل عمل کنند؛ به‌دلیل اینکه اگر می‌خواستیم به‌صورت مرکزی عمل کنیم، انرژی ما گرفته می‌شد. به همین منظور پروژه‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنایع توسط یک گروه و پروژه‌های مربوط به شرکت توزیع برق توسط گروه دیگر انجام می‌شود. به همین ترتیب سعی کردیم هر گروهی مستقل با تلاش خودش پیش برود و سعی کنیم کمک‌کننده آنها باشیم و موانع‌ موجود بر سر راه‌شان را برطرف کنیم.

پیش‌بینی مصرف انرژی در استان گلستان با توجه به آمایش سرزمینی

از فعالیت‌هایی که تاکنون انجام شده، پروژه‌ای با اداره صنایع بوده که در مورد پیش‌بینی مصرف انرژی در استان گلستان با توجه به آمایش سرزمینی است و اکنون در حال انجام آن هستیم.

لیست تمام صنایع استان گلستان را از اداره صنایع گرفته‌ایم و از میان آنها 125 صنعتی را که انرژی‌بر هستند، جدا کرده‌ایم، همزمان توانمندی‌های مرکز تحقیقات را لیست و به صنایع عرضه کرده‌ایم که انتظار داریم مشکلات را به ما ارجاع دهند؛ چراکه آنها مشاوره می‌خواهند، حتی پیشنهاد داده‌ایم که به‌طور رایگان در محل مرکز تحقیقات حاضریم که مشکلات آنان را بررسی و برطرف دهیم.

چند جلسه با مدیر تحقیقات شرکت توزیع برق که از دانشجویان سابق واحد علی‌آباد کتول نیز هست، گذاشته‌ایم و با شرکت شهرک‌های صنعتی نیز جلسه گذاشته‌ایم و سعی کرده‌ایم که توانمندی‌های خود را معرفی کنیم و منتظر هستیم تا مشکلات معرفی‌شده مرتبط با انرژی‌ آنان را برطرف کنیم.

آنا: از فعالیت‌های دیگر مرکز بگویید.

سیاه‌بالایی: دو پروپوزال برای پژوهشگاه نیرو نوشته‌ایم که در مرحله داوری است و نتیجه‌ آن هنوز اعلام نشده است. سه طرح تحقیقاتی از شرکت توزیع برق استان گلستان داریم که اولویت‌های پژوهشی‌شان را آماده و بین همکاران پخش کرده‌ایم تا پروپوزال‌های خود را بنویسند و برای آنها بفرستیم.

بخشی از پروژه‌های تحقیقاتی‌ استانداری را که دارای بودجه دولتی سالانه هستند، گرفته‌ و به همکاران معرفی کرده‌ایم، در حال تشکیل تیم‌هایی هستیم که حداقل بتوانیم پروپوزال دو پروژه را بنویسیم و برای‌شان ارسال کنیم.

انتهای پیام/4103/4062/پ