کرونا باعث چاقی 56 درصد دانش‌آموزان شده؛ چه باید کرد؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، جدیدترین اطلاعات جمع‌آوری شده توسط سازمان آموزش‌و‌پرورش در سال تحصیلی جاری نشان می‌دهد حدود 30 درصد دانش‌آموزان بعد از شیوع کرونا، وزن‌شان بیش از حد انتظار افزایش پیدا کرده است. مدیرکل دفتر سلامت و امور تندرستی وزارت آموزش‌و‌پرورش به تازگی در همین باره گفته: «با توجه به این که از 10 ماه قبل برای تمامی دانش‌آموزان کلاس ها به صورت غیرحضوری  برگزار می‌شود، میزان تحرک آن‌ها کاهش یافته و روند تغذیه‌ای تغییر کرده است.

این سبک‌ زندگی سرعت افزایش وزن و چاقی نسبت به گذشته را افزایش داده و اگر در گذشته چاقی مشکل 25 درصد دانش‌آموزان بود هم‌اکنون این میزان به 56 درصد رسیده است، چون به دلیل شیوع این ویروس، برنامه تغذیه‌ای و ورزش دانش‌آموزان تغییر کرده است.»(منبع خبر: برنا) این آمار جدید نشان‌دهنده آن است که اوضاع به سرعت در حال بدتر شدن است.

به همین بهانه و در پرونده امروز زندگی ‌سلام سراغ موضوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان رفته‌ایم و در چند بخش تلاش کرده‌ایم اطلاعاتی کاربردی در اختیار شما قرار دهیم. برای شما از روش درست ارزیابی وزن کودکان گفته‌ایم.

در کنار آن به عواملی که باعث شده تا با شیوع کرونا موضوع افزایش وزن و چاقی تشدید شود، اشاره کرده‌ایم. در کنار آن از عوارض جسمی و روانی اضافه وزن و چاقی گفته‌ایم و البته از قدم‌هایی نوشته ایم که هر کدام از ما از دست‌مان بر می‌آید تا برای پیشگیری از اضافه وزن و تغذیه بهتر در کودکان برداریم.

در کنار همه‌ این ها معرفی کوتاهی از طرح جدید آموزش و پرورش به نام «کوچ» هم داریم.در ضمن کرونا با فصل سرما همزمان شده بنابر این علاوه بر این پرونده در صفحه سلامت هم به بحث مهم تغذیه کودکان در فصل سرد پرداخته ایم که مطالعه آن هم خالی از لطف نیست.
شیوع کرونا چطور باعث افزایش ‌وزن شده است؟

شیوع کرونا و شرایطی که به زندگی ما تحمیل کرده، باعث شده تا به واسطه موضوعات مختلف، احتمال پیدا کردن اضافه وزن افزایش یابد. آشنایی با دلایل این موضوع می‌تواند ایده‌هایی برای پیشگیری از آن در اختیار شما قرار دهد.
تغییر در سبک خرید مواد غذایی| محدودیت‌های کرونایی باعث شده تا بسیاری از خانواده ها برای کمتر بیرون رفتن، دفعات خرید خود را کاهش دهند یا از خرید اینترنتی استفاده کنند. این تغییرات باعث شده تا در برخی موارد خرید میوه‌ها و سبزیجات کاهش پیدا کند و در عوض خرید مواد غذایی با ارزش غذایی پایین‌تر که احتمال خراب شدن‌شان کمتر است، افزایش یابد. مطالعات این حوزه هم تایید کننده این موضوع است. به عنوان مثال مطالعه‌ای در ایتالیا نشان می‌دهد بعد از شیوع کرونا، میزان مصرف سیب‌زمینی سرخ شده آماده و نوشیدنی‌های شیرین افزایش محسوسی داشته است.

تغییر در میزان فعالیت جسمانی| محدودیت‌های رفت و آمدی در کنار بسته شدن مدارس، محدودیت در استفاده از پارک‌ها و باشگاه‌های ورزشی باعث شده تا در مجموع فعالیت بدنی کودکان این روزها به نسبت قبل کاهش محسوسی پیدا کند. در مناطقی که زندگی آپارتمان‌نشینی بیشتر رایج است، این موضوع شدت بیشتری پیدا کرده است.

افزایش زمان تماشای تلویزیون| ماندن کودکان در خانه در بسیاری از خانواده‌ها به معنای آن است که کودکان زمان بیشتری به تماشای تلویزیون می‌نشینند. این موضوع خیلی هم عجیب نیست، محدودیت‌ها برای بیرون رفتن زیاد است، کودکان بی‌حوصله و بهانه‌گیر می‌شوند و مادران هم توان‌شان برای سر و کله زدن با کودکان محدود است. در نتیجه این وضعیت هم شاهد این هستیم که به‌رغم توصیه متخصصان مبنی بر محدود کردن زمان تماشای تلویزیون به زیر 2 ساعت، این روزها بسیاری از کودکان برای زمان‌های طولانی‌تری جلوی تلویزیون و سایر صفحه‌های نمایشی می‌نشینند.

افزایش خوردن هیجانی| مطالعات متعدد نشان می‌دهد با افزایش استرس، احتمال پرخوری هیجانی هم می‌تواند افزایش پیدا کند. وقتی ما مضطرب هستیم، عملکردهای شناختی مغز ما و توان مدیریت رفتارها در ما کاهش پیدا می‌کند و احتمال این که سراغ غذاهایی برویم که می‌دانیم مفید نیستند، افزایش می‌یابد. در عین حال استرس باعث می‌شود قند خون ما به خوبی تنظیم نشود و در نتیجه بیش از حالت عادی تمایل به خوردن موادغذایی قندی پیدا کنیم.

بسته شدن مدارس| پیش از این مشخص شده بود که مشکل اضافه وزن کودکان در تابستان‌ها و با تعطیلی مدارس تشدید می‌شود. این موضوع دلایل متعددی دارد؛ از کاهش فعالیت بدنی و به هم خوردن ساعت خواب تا دسترسی بیشتر به تنقلات در طول روز. با شیوع کرونا حالا حدود 11 ماهی می‌شود که مدارس یا کامل غیرحضوری بوده‌اند یا کودکان تنها روزهای معدودی در مدرسه حاضر شده‌اند. متاسفانه این وضعیت تاثیر خودش را بر موضوع افزایش وزن کودکان گذاشته و ما شاهد آمار ناخوشایندی از افزایش وزن ناسالم در کودکان چه در ایران و چه در کشورهای دیگر هستیم.
آیا فرزند من اضافه وزن دارد؟

بهترین روشی که یک والد می تواند برای تشخیص این موضوع  استفاده کند، محاسبه شاخص توده بدنی برای فرزندش و سپس استفاده از نمودارهای متناسب با سن و جنسیت برای بررسی وضعیت اوست. محاسبه شاخص توده بدنی روش ساده‌ای دارد؛ شما باید وزن(کیلوگرم) فرزندتان را بر قد(متر) به توان ۲ او تقسیم کنید. البته این روزها سایت‌های زیادی این کار را برای شما در کسری از ثانیه انجام می‌دهند.

سپس ضروری است که عدد به دست آمده را در نمودار متناسب با سن و جنسیت فرزندتان مقایسه کنید. توجه داشته باشید که اعدادی که برای شاخص توده بدنی برای بزرگ سالان به دست می‌آید با آن چه برای کودکان به دست می‌آید به هیچ عنوان نباید مقایسه شود چرا که به عنوان مثال هر چند شاخص توده بدنی 15 برای یک پسر 10 ساله  نشان‌دهنده وزن طبیعی است اما برای یک بزرگ سال نشان‌دهنده پایین بودن شدید وزن است.

چرا باید به اضافه‌وزن کودکان حساس باشیم؟
اضافه‌وزن و چاقی در کودکان عوارض متعددی هم از نظر سلامت جسمی و هم از نظر سلامت روانی دارد. در ادامه به بخشی از این عوارض می‌پردازیم.
عوارض جسمی اضافه وزن در دوره کودکی

شاید بسیاری از ما فشار خون بالا را از جمله مشکلات بزرگ سالی بدانیم اما بد نیست بدانید رد پای این مشکل را می‌توان در سنین پایین‌تر هم مشاهده کرد. در یک مطالعه توسط محققان اسکاتلندی و بعد از بررسی 47 مطالعه در این حوزه مشخص شد که حدود 15.2درصد کودکان و نوجوانان دارای اضافه وزن، درگیر فشار خون بالا هستند، این در حالی است که تنها 1.9درصد  کودکان با وزن نرمال درگیر فشار خون بالا هستند.

در عین حال اضافه وزن زیاد و چاقی می‌تواند احتمال شکستگی استخوان در کودکان را افزایش دهد. دلیل این موضوع هم بیش از هر چیز به  نبود تناسب بین اندازه استخوان‌ها و فشاری است که آن ها متحمل می‌شوند. البته جدای از افزایش احتمال شکستگی، مشکلات دیگری هم می‌تواند در نتیجه داشتن اضافه وزن زیاد برای سیستم اسکلتی کودکان پیش بیاید.

عوارض جسمی در بزرگ سالی

داشتن اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل مهم در ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع 2 و فشار خون بالاست. از طرفی بررسی‌ها نشان داده خانواده‌هایی که اعضای آن با اضافه وزن و چاقی درگیرهستند، تا حدود 37درصد بیشتر از خانواده‌هایی که اعضا وزن طبیعی دارند، ناچارند برای درمان بیماری‌ها هزینه صرف کنند.

حالا هم که با شیوع کرونا مشخص شده است، این بیماری برای افرادی که اضافه وزن دارند، می‌تواند عوارض بسیار شدیدتری را به دنبال داشته باشد. بررسی ها در کشورهای مختلف نشان می‌دهد هر چه کودکان از سنین پایین‌تر درگیر موضوع اضافه وزن شوند، احتمال این که برای زمانی طولانی‌تر این مشکل را داشته باشند، بیشتر است.

عوارض بر سلامت روان

در یک بررسی بر اساس  22 مطالعه انجام شده ،محققان انگلیسی به این جمع‌بندی رسیدند که کودکان و نوجوانان مبتلا به چاقی حدود 30 درصد بیشتر از کودکان با وزن در محدوده نرمال، مبتلا به افسردگی می‌شوند. جدای از موضوع افسردگی البته اضافه‌ وزن و چاقی تاثیر مخرب زیادی بر اعتماد به نفس کودکان دارد.

آیا «کوچ» موفق خواهد شد؟

اگر دانش‌آموزی در خانه داشته باشید، به احتمال زیاد عبارت «طرح کوچ» به گوش شما خورده است. عبارت کوچ در این طرح مخفف کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان است. در این طرح در مرحله اول با کمک معلمان تربیت بدنی قد و وزن دانش‌آموزان و شاخص توده بدنی آن ها (BMI) ثبت شده است.

اگر شما در خانه دانش‌آموزی داشته باشید، به احتمال زیاد تا به این جا باید وزن و قد فرزند خود را برای معلم تربیت بدنی او ارسال کرده باشید. البته جمع‌آوری اطلاعات دانش‌آموزان تنها یکی از مراحل این طرح است. آن طور که مسئولان آموزش و پرورش گفته‌اند در مرحله بعدی این طرح قرار است متناسب با شاخص توده بدنی هر دانش‌آموز؛ توصیه‌های مراقبتی به آن‌ها داده شود.

این توصیه‌ها در قالب بسته‌های اطلاعاتی مانند ویدئوهای آموزشی، عکس‌ها و پوسترهاست. در برنامه شاد و در بخش سرویس‌ها، زیرعنوان تربیت بدنی می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره این طرح پیدا کنید. هدف این طرح برای امسال کاهش 3درصدی میزان شیوع اضافه وزن و چاقی است. هر چندبه نظر می‌رسد آموزش و پرورش برای رسیدن به این هدف، راه سختی در پیش دارد.

10 نکته برای پیشگیری از چاق شدن کودکان در خانه

قبل از هر چیز باید بدانید اگر فرزندتان جزو کودکان چاق محسوب می‌شود یعنی در نمودار مربوط به سن و جنس خود، بالای حد 95درصد قرار می‌گیرد، ضروری است که از  یک متخصص برای مدیریت وزن او کمک بگیرید و سر خود به او رژیم ندهید چرا که محدود کردن غذای کودکان به منظور کاهش وزن، باید تحت نظر متخصص انجام شود تا مانع از رشد قدی او نشود اما جدای از این موضوع، برخی نکات وجود دارد که رعایت آن‌ها می‌تواند برای تمام اعضای خانواده مفید باشد.
 اطلاعات خود را افزایش دهید

در خصوص نیازهای تغذیه‌ای فرزندتان متناسب با سن او اطلاعات کسب کنید. با غذاهای سالم و دستور غذاهایی که مناسب کودکان است، آشنا شوید. جدای از جست‌وجو در اینترنت می‌توانید از اطلاعاتی که کانال «کوچ» در اپلیکیشن شاد منتشر می‌کند هم برای این منظور استفاده کنید.

میان‌وعده‌ها را جدی بگیرید

تنقلات و میان‌وعده‌ها یکی از مواردی است که می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در اضافه وزن اعضای خانواده داشته باشد. خوراکی‌هایی را که شکر، چربی و نمک بالایی دارند کمتر تهیه کنید و در عوض سراغ گزینه‌های سالم‌تر بروید. جدای از میوه فصل، می‌توانید میوه خشک، نخودچی (با نمک کم یک گزینه عالی است)، سالادها، ذرت بوداده خانگی، آجیل‌ها یا گزینه‌هایی چون عدسی، سبزیجات آب پز شده  چون هویج و گل‌کلم  را در برنامه خود بگنجانید.

 همه تحرک داشته باشید

اگر قرار باشد شما به عنوان بزرگ ترها در خانواده بیشتر بنشینید، احتمال این که فرزندتان تحرک کافی داشته باشد، به شدت کاهش پیدا می‌کند. سعی کنید حتی شده در آپارتمان و فضایی کوچک هر روز دست کم 15 دقیقه را به انجام حرکات ورزشی اختصاص دهید.

 بی‌خیال سرزنش کردن شوید

تجارب متعدد نشان می‌دهد سرزنش کودکان بابت اضافه وزن و گفتن این که باید جلوی خودشان را بگیرند، نه تنها «هیچ» کمکی به موضوع نمی‌کند که می‌تواند عوارض روانی مسئله را به شدت افزایش دهد. در عوض استفاده از چنین جملاتی، سعی کنید وضعیت خانه را به سمتی ببرید که کودکتان تغذیه سالمی داشته باشد و هر روز امکان داشتن فعالیت بدنی برای او مهیا شود.

 با همسایه‌ها مدارا کنید

اگر همسایه‌های شما کودک دارند، همین امروز با آن ها تماس بگیرید و به آن ها بگویید که چون دغدغه نسل بعد را دارید، در برخی ساعات سر و صدای ناشی از ورزش از دید شما هیچ مشکلی ندارد. بگذارید کودکانی که در همسایگی شما زندگی می‌کنند، به خصوص این روزها که در استفاده از فضاهای سبز و باشگاه‌ها محدودیت‌هایی وجود دارد، دست کم در ساعاتی از روز با خیال راحت در آپارتمان بدوند.

 مراقب تبلیغات باشید

تجربه دیگر کشورها نشان می‌دهد هر چه کودکان کمتر در معرض تبلیغات موادغذایی ناسالم باشند، میزان مصرف این مواد بین آن ها کاهش پیدا می‌کند. به واسطه همین موضوع هم برخی کشورها قوانینی برای محدود کردن چنین تبلیغاتی دارند. به عنوان مثال در انگلیس از امسال پخش تبلیغ مواد غذایی دارای شکر، چربی و نمک بالا پیش از ساعت 9 شب از تلویزیون ممنوع شده است. اگر فرزندتان می‌خواهد فیلم ببیند، از روشی استفاده کنید که کمتر در معرض تبلیغات این چنینی باشد.

 سرگرمی ایجاد کنید

خوردن تنقلات ارتباط نزدیکی با نداشتن سرگرمی دارد. برای سرگرم کردن کودکان سعی کنید از امکاناتی که در اختیار دارید، با خلاقیت استفاده کنید. اگر می‌توانید فرزندتان را برای ساعاتی به پشت‌بام خانه ببرید تا با نظارت شما، زمانی را آن جا صرف کند. هنرهای دستی و کاردستی را جدی بگیرید. پیاده‌روی در ساعات خلوت روز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی را به عنوان یک گزینه در نظر بگیرید. بازی‌های متنوعی برای او ترتیب دهید: از بازی‌های کارتی، رومیزی تا نشانه‌گیری و...

 با فرزندتان آشپزی کنید

یکی از روش‌های مناسب برای معرفی غذاهای سالم، درست کردن آن ها با همراهی کودکان است. با کمک فرزندتان سالادهای گوناگون درست و ذائقه او را با سبزیجات مختلف آشنا کنید.

نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید

اگر عادت به استفاده مرتب از نوشیدنی‌های شیرین دارید، حتما در پی تغییر این عادت برآیید. توجه کنید که استفاده از نوشابه‌های به اصطلاح رژیمی مشکل را حل نمی‌کند، چرا که باعث می‌شود ذائقه کودکان و نوجوانان همچنان با طعم شیرین عادت پیدا کند؛ موضوعی که می‌تواند مشکلات متعددی را برای آن ها به وجود بیاورد.

غذای اضافه را سر میز نگذارید 

در هر وعده بعد از این که افراد غذای خود را کشیدند، بقیه غذا را کنار و حتی ترجیحا در یخچال بگذارید. چرا که تجربه نشان می‌دهد گذاشتن غذای اضافه سر سفره احتمال پرخوری را افزایش می‌دهد.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/