رویش طلای سرخ در محیط‌های فاقد خاک با تکنیک هواکشت/ قطار «هواکشت زعفران» چگونه روی ریل افتاد؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ نوآوری یکی از واژه‌هایی است که امروزه به کرات در فضای کسب‌وکار، مدارس، دانشگاه‌ها و حتی محیط‌های اجتماعی مختلف شنیده می‌شود؛ اما به‌راستی این مفهوم که پیوندی تنگاتنگ با مفاهیمی مانند خلّاقیت، فناوری، اختراع و اقتصاد دانش‌بنیان دارد به چه معناست؟

اگر بخواهیم نوآوری را به زبان ساده بیان کنیم، می‌توان گفت که ماهیت نوآوری، ایجاد تغییر در محصولات یا خدمات و یا روش خلق و عرضه آن‌ها با هدف پاسخگویی به بازارهای جدید و نیازهای متغیر مشتریان است.

انجام صحیح این تغییرات و موفقیت در آن، منوط به مشاهده پیوندها، کشف فرصت‌ها و استفاده مناسب از آنهاست.

بیشتر بخوانید:

گیاه دارویی «ریواس» چگونه به چرخه تولید رسید؟

مدیریت آب در کشاورزی با اختراعی فناورانه

15 عنوان اختراع در باشگاه پژوهشگران جوان همدان ثبت شد

از طراحی و ساخت روبات تا ثبت ۴۵ اختراع توسط پژوهشگران

سفر به جزیره آب و مه با زیردریایی‌ها

تقریباً در تمام متون آکادمیک، صحبت‌ها و نظر کارآفرینان موفق و تجارب توسعه فناوری، نقش دانش و مهارت‌های فناورانه در کنار خلّاقیت و نوآوری در موفقیت کسب‌وکار مورد تأکید قرار گرفته است؛ اما مدیریت کارآمد فرآیند نوآوری در گرو درک صحیح و عمیق مفهوم نوآوری است. به عبارت دیگر یکی از مشکلات کلیدی در مدیریت نوآوری، فهم متفاوت افراد از این واژه بوده که اغلب با مفهوم اختراع اشتباه گرفته می‌شود.

با این مقدمه به‌سراغ نوآوری جدیدی می‌رویم با نام زعفران یا همان طلای سرخ. تقریباً همه ما با این اسم آشنا بوده و پای ثابت خرید این طلای سرخ در عطاری‌ها، سوپرمارکت‌ها و سایر فروشگاه‌ها هستیم.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با کامران اکبری نوقابی طراح و نوآور «فرآیند هواکشت زعفران» گفتگویی را ترتیب داده است تا انگیزه او را برای ورود به این کار جویا شود. گفتگو را با هم پی‌‌می‌گیریم.

آنا: ابتدا بگویید چگونه وارد حوزه کشاورزی شدید؟

اکبری نوقابی: کامران اکبری نوقابی هستم، پس از اخذ دیپلم با شرکت در کنکور سراسری در رشته کشاورزی پذیرفته شدم و تحصیلات خود را در مقطع دکتری تخصصی در رشته علوم باغبانی به پایان رساندم.

برتری جهانی ایران در تولید زعفران به‌زودی از دست می‌رود

طی23 سال گذشته به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر مشغول به فعالیت و با کسب تجارب مختلف با کشاورزی مأنوس و آشنا هستم.

آنا: به‌عنوان یک نوآور برای نخستین‌بار چگونه به روش هواکشت زعفران علاقه‌مند شدید و کار روی آن شما را جذب کرد؟

اکبری نوقابی: زعفران از معدود گیاهان اندمیک بوده که منشأ تکاملی آن در روند تمدنی و حیات در زمین تأثیرگذار است. (اندمیک لغتی تخصصی و به معنی بومی است)

زعفران جنبه اقتصادی و تجاری بالایی دارد و براساس آمار 65 درصد از تولید جهانی زعفران به ایران تعلق دارد، علاوه بر این با توجه به نیاز آبی کم این گیاه و سازگاری بالا با انواع شرایط اقلیمی، گزینه بسیار مناسبی برای معرفی و ترویج به‌عنوان تغییر الگوی کشت در بسیاری از مناطق کشورمان که با کاهش و افت شدید منابع و سفره‌های آبی مواجه هستند به شمار می‌رود.

با توجه به اینکه اصالت من از طرف پدری مربوط به جنوب خراسان و مناطق اصلی کاشت زعفران است، تعصب و تعینی برای حفظ این گنجینه ایران‌زمین در خود احساس می‌کنم.

چنانچه به‌موقع و با کفایت به تحقیقات زعفران در همه زمینه‌ها توجه نشود، برتری جهانی کشورمان در تولید زعفران به‌زودی از دست می‌رود، همانگونه که تا 10 سال قبل، سهم جهانی کشورمان از تولید زعفران برابر با 80 درصد بود.

امروزه تحقیقات مرتبط با کشت‌های بدون خاک (Soilless Cultures) همگام با تحولات در سایر علوم جریان دارد. هواکشت (Aero Culture) تکنیک و فن جدیدی از این تحقیقات است که طی آن با شناخت دقیق فیزیولوژی گیاه، تلاش داریم نیازهای حیاتی گیاه در محیطی فاقد خاک برآورده شود.

توصیه‌ای به محققان و کارآفرینان جوان و مشتاق

این روش کاشت گیاه را در هر مکان تحت کنترل، فارغ از محدودیت‌های خاک و آب و هوا امکانپذیر می‌کند، به همین دلیل سال 1397 در مرکز تحقیقات کشاورزی و علوم دامی ابهر پرورش زعفران به روش هواکشت را بررسی کردیم.

آنا: محصول شما به تجاری‌سازی رسیده است؟

اکبری نوقابی: خیر. تحقیقات هواکشت زعفران در دو مرحله طراحی و اجرا می‌شود. آزمایش‌های مرحله نخست به همراه آزمایش پایان‌نامه کارشناسی ارشد به‌تازگی با موفقیت خاتمه یافته و تحقیقات در مرحله دوم فیزیولوژیکی این گیاه که عبارت از مراحل پس از گل‌دهی بوده در جریان است.

طی روش‌های تجاری ارائه شده در بازار، پیازهای زعفران پس از گل‌دهی در اوایل پاییز به خاک منتقل می‌شوند تا باقیمانده دوره رشدی خود را تا اوایل بهار سال آینده در خاک بگذرانند، در صورتی که هواکشت به روشی گفته می‌شود که تمام دوره رشد گیاه در محیطی فاقد خاک طی شود.

آنا: بزرگ‌ترین الهام‌بخش شما کیست و چرا؟

اکبری نوقابی: والدین من به‌خصوص مادر مرحومم همواره الهام‌بخش زندگی من بوده و هستند. بسیاری از سرآمدان علوم از گذشته‌های دور در ایران زمین زیستند و در زمینه گیاهان دارویی اثرگذاری زیادی بر تمدن بشری داشتند؛ از جمله و حکیمان مشهوری مانند ابن‌سینا، ابن خلدون و ... .، بی‌گمان وجود این بزرگان بهترین الهام‌بخش جوانان امروزی هستند.

آنا: چه توصیه‌ای به محققان و کارآفرینان جوان و مشتاق دارید؟

اکبری نوقابی: با 23 سال تحقیق، تحصیل، تعلیم و تجربه‌اندوزی معتقدم حوزه‌های زیادی از کشاورزی کشور مسائل و مشکلات حل نشده دارند، به‌خصوص در زیرمجموعه گیاهان باغبانی موضوعات زیادی وجود دارد که نیازمند تحقیقات و بررسی‌های علمی است.

گیاهان دارویی حوزه نسبتاً جدیدی در عصر حاضر به شمار می‌رود و ظرفیت بسیار بالایی برای کارآفرینی و نوآوری دارد. به علت جدید بودن علوم گیاهان دارویی، بسیاری از کشفیات، جنبه تجاری می‌یابد و منتشر نمی‌شود.

جوانان می‌توانند با تمرکز بر این حوزه‌ها به‌خصوص انواع بومی و اندمیک این گیاهان، زمینه‌های نوآوری و کارآفرینی را جستجو کنند.

آنا: حقوق مالکیت فکری تا چه حد برای شما اهمیت دارد؟

اکبری نوقابی: عمده سرمایه یک محقق یا معلم، فکر و به‌عبارتی مغزافزاری است که منشأ فعالیت‌های علمی او می‌شود.

قانون حفظ حقوق مالکیت فکری به شایستگی از حقوق افراد اندیشمند و مؤثر جامعه دفاع می‌کند و ما باید به تدریج عقب‌افتادگی در این زمینه را با اهدای احترام برای آفریننده هر اثر علمی ـ فکری جبران و با آموزش بهتر آن از ابتدای تحصیلات، اجرای این قانون را در نسل‌های آینده نهادینه کنیم.

انتهای پیام/4078/4062/