مهمانی درخشان شهاب‌ها در آخرین پاییز قرن
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، بارش شهابی، یکی از وقایع نجومی جالب توجه برای علاقه‌مندان به نجوم و ستاره‌شناسی در اقصی‌نقاط جهان است. زمانی که بارش شهابی فرارسیده باشد برای تماشای این مهمانی خیره‌کننده به تلسکوپ، دوربین شکاری یا حتی حضور در بالای کوهی مرتفع احتیاج ندارید. حیاط پشتی منزل خودتان، مکان مناسبی برای لذت بردن از این نمایش عالی کیهانی است. ساعت چهار و سی دقیقه صبح دوشنبه، ۲۴ آذرماه بارش شهابی جوزایی از آسمان ایران به اوج خود می‌رسد و قابل مشاهده است. پژوهشگران می‌گویند به دلیل وقوع ماه نو در این تاریخ، نور ماه در تماشای این رویداد اختلالی ایجاد نمی‌کند. اما در مورد بارش شهابی چه می‌دانیم؟ در این گزارش مروری بر این رویداد دیدنی کیهانی خواهیم داشت.
شهاب‌واره‌های سرگردان
شهاب‌واره تکه صخره کوچک یا سنگی فضایی است که وارد جو زمین می‌شود. هنگامی که سنگ فضایی به جو زمین می‌رسد، به دلیل مقاومت یا کشیده شدن سنگ در برابر اتمسفر، گرمای زیادی تولید می‌شود و خط روشنی را در آسمان ایجاد می‌کند. این خط درخشان که در اثر این فعال و انفعالات در آسمان دیده می‌شود در واقع سنگ نیستند، بلکه باریکه ناشی از گرم شدن اجرام آسمانی در ورود به جو زمین هستند. وقتی به طور همزمان شهاب‌واره‌های زیادی وارد جو زمین شود آنگاه می‌گوییم یک بارش شهابی رخ داده است.
شهاب‌واره‌ها معمولاً کوچک هستند و از ذرات گرد و غبار گرفته تا اندازه سنگ را شامل می‌شوند. آنها تقریباً به قدری کوچک هستند که به سرعت در جو ما می‌سوزند، بنابراین احتمال اینکه هیچ‌کدام از آنها به سطح زمین برخورد کند بسیار کم است. اما این احتمال وجود دارد که بتوانند یک نمایش زیبا از تیراندازی نجومی را در آسمان شب پدید آورند!
در طی بارش شهابی، رگه‌هایی درخشان در آسمان ظاهر می‌شود که به نظر می‌رسد مبدأ همه آنها به نقطه‌ای ثابت در آسمان برمی‌گردد. این بدین دلیل است که تمام شهاب‌واره‌ها از زاویه‌ای واحد به سمت ما می‌آیند اما هرچه به زمین نزدیکتر می‌شوند، تأثیر پرسپکتیو باعث می‌شود فاصله آنها از هم بیشتر به نظر برسد. مثل اینکه در وسط ریل‌های راه آهن بایستید و ببینید که دو سمت ریل در مسافت دور به هم رسیده‌اند!
حقایق علمی در ارتباط با بارش‌های شهابی
1. گهگاه بارش‌های شهابی بسیار شدیدی پیش می‌آید که به عنوان طغیان شهابی و طوفان شهابی شناخته می‌شود. در چنین رویدادهایی حداقل 1000 شهاب در ساعت وارد جو می‌شوند.
2. این بارش‌ها ناشی از بقایای اجرام کیهانی به نام شهاب‌واره است که با سرعت بسیار زیادی در مسیرهای جو زمین قرار می‌گیرد.
3. عبارت بارش شهابی اولین بار در وصف بارش شهابی اسدی(Leonids) به کار رفت. بارش شهابی اسدی یکی از مشهورترین بارش‌های شهابی است و معمولاً هر ساله در اواسط پاییز رخ می‌دهد. کانون این بارش شهابی صورت فلکی اسد به نظر می‌رسد.
4. بارش‌های شهابی برطبق نام صورت‌های فلکی که ظاهراً شهاب‌ها از آن سمت آمده‌اند نامگذاری می‌شوند. به عنوان مثال بارش شهابی جباری یکی از بارش‌های شهابی سالانه‌‌ای است که کانون بارش آن از جانب صورت فلکی جبار به نظر می‌رسد.
5. یکی از باران‌های بسیار مشهور شهابی، بارش شهابی بَرساوُشی(Perseids) است. این بارش شهابی هر ساله در اواسط تابستان اتفاق می‌افتد و از آنجایی که بیش از یک ماه فعال است به عنوان یکی از طولانی‌ترین بارش‌های شهابی شناخته می‌شود.
6. بارش‌های شهابی حتی در روز نیز در جو زمین فرود می‌آیند اما تشخیص آنها سخت‌تر است.
7. دنباله‌دارها را تا حد زیادی می‌توان مسئول بارش‌های شهابی دانست. زمین در حین حرکت خود در مسیرهای بقایای ایجاد شده ناشی از دنباله‌دارها قرار می‌گیرد و آوارهای آنها بر جو نازل می‌شود!
8. یکی از اولین سوابق بارش شهابی بَرساوُشی در سال 36 میلادی پس از میلاد در چین ثبت شده است.
9. بارش شهابی را بهتر از هر زمانی می‌توان در ساعات اولیه صبح یا در شبی تاریک و بدون ماه مشاهده کرد. بارش شهابی را می‌توان با چشم غیر مسلح نیز مشاهده کرد.
10. بارش شهابی فقط در زمین رخ نمی‌دهد. آنها می‌توانند بر روی هر جرم آسمانی با جو شفاف منطقی ظاهر شوند. در مریخ نیز بارش‌های شهابی مشاهده شده است! حتی قمرها نیز ممکن است این رویداد را تجربه کنند.
11. بارش‌های شهابی از زمان تشکیل اولین اجرام آسمانی رخ داده‌اند و زمین در طول عمر خود این رویداد را تجربه کرده است. یکی از بزرگترین وقایع بارش شهابی در عصر مدرن در سال 1833 اتفاق افتاد که بیش از 100 هزار شهاب‌واره وارد جو زمین شد.
12. از جمله مشهورترین بارش‌های شهابی می‌توان به بارش شهابی اسدی در اواخر آبان، بارش شهابی جباری در اواخر مهر، بارش شهابی جوزائی در اواخر آذر، بارش شهابی برساوشی در اواسط تابستان، بارش شهابی ثوری در اواسط آبان، بارش شهابی شلیاقی در اوایل اردیبهشت، بارش شهابی آلفا ارابه‌رانی در اوایل شهریور، بارش شهابی ربعی در اواسط دی ماه، بارش شهابی اتا دلوی در اواسط اردیبهشت، بارش شهابی اژدهایی در اواسط مهر، بارش شهابی آلفا قنطورسی در اواسط بهمن، بارش شهابی پی‌کشتیدمی در اوایل اردیبهشت و بارش شهابی کاپا سیگنیدز در اواسط مرداد اشاره کرد.
13. عامل بارش شهابی جوزایی که در 24 آذر رخ می‌دهد بنا به اعلام ناسا نه یک دنباله‌دار، بلکه سیارک فیتون ۳۲۰۰ است.
انتهای پیام/
انتهای پیام/