اما و اگرهای اجرای فرصت مطالعاتی در داخل کشور/ ظرفیتی که مغفول مانده است

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، چند سالی است که به دلیل نوسانات ارزی فرصت مطالعاتی در داخل کشور مورد توجه قرار گرفته تا اساتید و دانشجویان برای گذراندن این دوره ناچار نباشند که از کشور خارج شوند. همچنین از طرفی آن‌قدر چالش‌های داخلی متعدد است که اگر این رویکرد دنبال شود می‌تواند نتایج خوبی را به بار آورد.

اساتید و دانشجویان سال‌ها علم می‌آموزند تا روزی دردی را درمان کنند و برای کشور مفید باشند، اکنون همان روز است و کشور به اساتید نیاز دارد. اتفاقاً این راهبرد همواره مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز بوده است و مدام آن را از پژوهشگران مطالبه می‌کنند.

فرصت مطالعاتی در داخل از سال 97 در دستور کار جدی معاونت پژوهشی وزارت علوم قرار گرفت و برای آن شیوه‌نامه‌ای صادر شد تا اساتید بتوانند بر اساس آن در فرصت مطالعاتی شرکت کنند و از طرفی از امتیازهای این طرح برخوردار شوند. در این طرح برای اساتید تازه‌وارد و جوان، الزاماتی در نظر گرفته شده است. در دستورالعمل فرصت مطالعاتی در داخل آمده: «بر اساس آیین‌نامه استخدامی برای تبدیل وضعیت اعضای هیئت‌علمی که از ابتدای سال 98 دوره پیمانی یا رسمی آزمایشی را آغاز می‌کنند، گذراندن فرصت مطالعاتی در جامعه و صنعت الزامی است.»

آمارها نشان می‌دهد که سالانه بیش از هزار عضو هیئت‌علمی تازه‌نفس وارد دانشگاه‌های کشور می‌شوند و به گفته منصور غلامی وزیر علوم؛ ظرفیت در نظر گرفته شده برای طرح مطالعاتی اعضای هیئت‌علمی نیز حدود یک هزار نفر در هر سال است. اما شواهد مشخص می‌کند که اقبال اساتید بسیار ناچیز است.

استفاده 10 درصدی از ظرفیت فرصت مطالعاتی

البته اساتید سابقه‌داری که در دو سال گذشته رکود علمی نداشته باشند نیز می‌توانند در این طرح شرکت کنند. با احتساب این دو گروه بازهم بررسی‌ها امیدوارکننده نیست. به گفته محمدسعید سیف، مدیرکل ارتباط با صنعت وزارت علوم دراین‌باره؛ در سال 99، 114 نفر از اساتید در فرصت مطالعاتی حضور داشته‌اند.

وی البته عنوان می‌کند: بیشتر اساتید با سابقه از این فرصت استفاده کرده‌اند. سیف نسبت به دوره‌های مطالعاتی داخل خوش‌بین است و می‌گوید: هر سال تعداد اساتید علاقه‌مند بیشتر می‌شود.

وی برگزاری این دوره را موفق ارزیابی می‌کند چراکه در نهایت معضلی برطرف می‌شود و به گفته وی؛ حتی برخی از اساتید توانسته‌اند دوره مطالعاتی خود را تمدید کنند.

چگونگی حضور اساتید در صنعت و جامعه

بر اساس شیوه‌نامه وزارت علوم در این زمینه؛ اعضای هیئت‌علمی می‌توانند به‌صورت تمام‌وقت (5 روز کاری در هفته) یا به‌صورت پاره‌وقت (حداقل 2 روز کاری در هفته) در واحدهای عملیاتی حضور داشته باشند.

دوره فرصت مطالعاتی برای اعضای هیئت‌علمی دوره پیمانی حداقل 6 ماه تمام‌وقت یا 12 ماه نیمه‌وقت است و در دوره رسمی آزمایشی 3 ماه تمام‌وقت یا 6 ماه تمام‌وقت است.

اعضای هیئت‌علمی دارای مرتبه دانشیار و استادی می‌توانند با گذراندن دوره‌های تمام 3 ماهه یا پاره‌وقت 6 ماهه از مزایای تشویقی این استفاده کنند و ترفیع بگیرند.

دلایل عدم اقبال

با این حال اقبال کم اساتید از این فرصت باید مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که چرا ظرفیت قابل توجهی از این طرح خالی می‌ماند؟ شاید یکی از دلایل این اتفاق، عدم اطمینان صنعت و جامعه به دانشگاه باشد و اینکه صاحبان صنعت مایل نیستند که حل مسائل را به اساتید بسپارند. این مشکل در حوزه ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت نیز دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که در این زمینه باید اعتمادسازی لازم از سوی مسئولان صورت گیرد. حتی در اولین گام مسئولان می‌توانند سراغ سازمان‌های دولتی بروند و آن‌ها را مجاب کنند که از اساتید برای حل مشکلات خود بهره گیرند.

یکی دیگر از دلایل این عدم موفقیت این است که شاید فرصت مطالعاتی در داخل به اندازه فرصت مطالعاتی در خارج جذاب نیست و با اینکه اساتید در پروژه‌های خارجی نیز بر روی معضلی کار می‌کنند اما آن معضل خارجی از معضل داخلی به‌مراتب جذاب‌تر به نظر می‌رسد. بررسی‌ها در این زمینه بیانگر آن است که آن‌قدر روندها و رویکردها در پروژه‌های خارجی سهل است که به همین خاطر اساتید نسبت به این دوره‌ها مشتاق‌تر هستند.

از طرفی چگونگی حل چالش‌ها از سوی اساتید می‌تواند یکی از علت‌های عدم موفقیت این طرح باشد برای حل چالش‌ها علاوه بر ابتکار و تخصص باید کار جمعی و گروهی صورت گیرد تا به نتیجه برسد. متأسفانه این فرهنگ در کشور ما به اندازه کافی نهادینه نشده و حل چالش‌ها آن‌قدر موفقیت‌آمیز نبوده است. همین امر سبب شده که جامعه و صنعت کمتر مسائل خود را به متخصصان دانشگاهی بسپارند.

البته برای همه این معضلات می‌توان راه چاره پیدا کرد، به نظر می‌رسد که اگر عزم جدی برای استفاده از ظرفیت‌های داخلی وجود داشته باشد می‌توان به اجرای طرح‌هایی نظیر فرصت مطالعاتی در داخل امیدوار بود.

انتهای پیام/4040/پ