اساتید در ساعات مشخصی از هفته پاسخگوی سوالات مجازی دانشجویان باشند/ مبادا از کارکرد فرهنگی و اجتماعی دانشگاه غافل شویم

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، منشأ استفاده از آموزش مجازی، حفظ سلامت دانشحویان و استادان در برابر ویروس کرونا است. این تغییر مسیر از آموزش حضوری به آموزش مجازی دانشگاهیان را غافل گیر کرد.

اما این روزها و در ترم جاری با وجود ادامه روند آموزش مجازی در کشور، دیگر از آن غافل‌گیری بین دانشگاهیان خبری نیست و همگی به دنبال رفع مشکلات موجود و به نوعی سازگاری با شرایط کنونی هستند.

مریم اسماعیلی فرد، یکی از اساتیدی است که حدود 10 سابقه تدریس در دانشگاه‌های مختلف از جمله واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی را دارد و آموزش در بستر فضای مجازی را سخت‌ترین تجربه کاری خود می‌داند.

این استاد جوان بر این باور است که انتظار هیچ‌کس در آینده از دانشجویانی که در دوران کرونا تحصیل کرده‌اند و یا فارغ‌التحصیل شده‌اند نسبت به دیگر دانشجویان کمتر نیست، از همین رو دانشجویان باید حداکثر تلاش خود را به کار بگیرند تا ضعف‌های موجود را جبران کنند.

اسماعیلی فرد به سازگاری با شرایط موجود تأکید ویژه‌ای دارد و معتقد است که باید با همکاری و هم‌افزایی، مشکلات و موانع موجود را برطرف سازیم. در ادامه مشروح گفتگو خبرنگار آنا را با این استاد دانشگاهی می‌خوانید:

آنا: مواجهه دانشگاهیان با ویروس کرونا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اسماعیلی فرد: ترم گذشته تمامی دانشگاهیان (دانشجو، استاد و حتی کارکنان) دچار شوک شدند و در خصوص مواجهه با شرایط پیش‌آمده (شیوع ویروس کرونا، تعطیلی دانشگاه و یا آموزش مجازی) نمی‌دانستند چگونه باید روبه‌رو شوند!

ترم گذشته سخت‌ترین ترم دوران تدریس من بود، به‌این‌علت که تمام آموخته‌هایم در خصوص نحوه تدریس، شیوه اداره کلاس و نحوه برخورد با دانشجویان و... دیگر کارایی لازم را نداشت و باید برای آموزش مجازی همه‌چیز را از نو می‌آموختم.

بیشتر بخوانید: 

پیشنهادهایی برای استفاده بهتر از بستر آموزش مجازی

کدام دانشجویان از آموزش مجازی استقبال کردند؟

از طرفی زیرساخت‌های لازم برای آموزش مجازی در دانشگاه‌ها آماده نبود؛ به‌طور مثال برای کلاس‌های مقطع کارشناسی اساتید باید یک فایل صوتی ۷۰ دقیقه‌ای را ضبط و آن را در سامانه آموزشی دانشگاه بارگذاری می‌کردند. این سخنرانی ۷۰ دقیقه‌ای برای درس‌هایی که به‌صورت مشارکتی با دانشجویان ارائه می‌شد بسیار کار سخت و دشوار بود که اساتید باید انجام می‌دادند.

آنا: آیا ترم جاری نیز این مشکلات وجود دارد؟

اسماعیلی فرد: خیر، در ترم جاری از نظر سخت‌افزاری برای آموزش مجازی آمادگی لازم را به دست آوردیم و نرم‌افزارهای آموزش مجازی دانشگاه‌ها تقریباً بدون مشکل به فعالیت خود می‌پردازند. همچنین اساتید و دانشجویان حداقل‌های لازم برای تدریس و آموزش در بستر فضای مجازی را آشنایی دارند و آن‌ها را فراهم کرده‌اند.

همچنین به دانشجویان و اساتید اینترنت رایگان تعلق گرفته است که حتی باوجود اختلالات اینترنتی می‌توان گفت مشکلات زیرساختی نسبت به ترم گذشته کاهش چشمگیری داشته است.

آنا: مشکل اصلی در آموزش مجازی‌ترم جاری چیست؟

اسماعیلی فرد: مشکل اصلی آموزش مجازی درترم جاری، مباحث زیرساختی نیست؛ بلکه امروز مشکل اصلی این است که «مقاومت نسبت به تغییر شیوه تدریس وجود دارد» که این مقاومت بیشتر در بین اساتید پیشکسوت قابل‌رؤیت است.

این مقاومت می‌تواند منشأ مختلفی داشته باشد از جمله اینکه افراد به شیوه تدریس حضوری عادت کردند و توان تغییر آن را ندارند.

آنا: اکنون اساتید با چه شیوه‌ای در کلاس‌های آموزش مجازی حاضر می‌شوند؟

اسماعیلی فرد: واقعیت امر این است که اکنون اساتید به شیوه آزمون‌وخطا در کلاس‌های درس آموزش مجازی حاضر می‌شوند زیرا نحوه تدریس کلاس حضوری و فضای مجازی متفاوت است. اساتید به‌صورت مداوم در خصوص مشارکت دانشجویان، حضوروغیاب و ارزیابی دانشجویان و... از روش‌ها و شیوه‌های گوناگونی استفاده می‌کنند.

از طرفی به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد، نمی‌توانیم به‌صورت تصویری با دانشجویان در آموزش مجازی ارتباط بگیریم. از همین رو هم دانشجویان را نمی‌بینیم و لازم است برای تمام این مسائل به دنبال راه‌حل‌های مناسب و بهینه باشیم.

باید برای اساتید دوره‌های آموزشی جهت تدریس در فضای مجازی برگزار شود؛ چرا که احتمال فراوان ویروس کرونا در ترم بعدی نیز وجود داشته باشد و در ترم آتی نیز آموزش در بستر فضای مجازی پیگیری شود. از همین رو لازم است دوره‌های آموزشی برای تدریس در بستر فضای مجازی برای استادان برگزار شود.

تدریس در بستر آموزش مجازی و ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ اگر یک دانشجو درون‌گرا باشد، استاد در کلاس حضوری متوجه سکوت او می‌شود و از طریق شیوه‌های مختلف با او ارتباط برقرار می‌کند اما در آموزش مجازی این امکان فراهم نیست؛ حداکثر امکانات استاد در بستر آموزش مجازی این است که از دانشجویان بخواهد اگر سؤالی دارند مطرح کنند که اغلب بسیاری از دانشجویان وارد این بحث و گفتگو نمی‌شوند.

شروع ویروس کرونا و در پی آن آموزش مجازی در سراسر دنیا یک پدیده جدیدی است؛ اما بااین‌وجود ما می‌توانیم شیوه‌های تدریس مدرن در بستر آموزش مجازی را یاد بگیریم و آن‌ها را به کار بگیریم.

آنا: آموزش مجازی برای چه کسانی مفید و برای چه کسانی سخت و دشوار است؟

اسماعیلی فرد: ابزار شناختی عمده انسان‌ها، تصویری است و در برخی از انسان‌ها شنیداری است، بدین معنا که فرد با شنیدن یاد می‌گیرد. آموزش مجازی برای افرادی که شنیداری هستند بسیار مفید و کارآمد است.

عدم کنترل عوامل محرک بیرونی در آموزش مجازی

از طرفی آموزش مجازی برای افرادی که تصویری هستند و از طریق دیدن می‌آموزند، بسیار سخت و زننده است؛ به‌طور مثال استادان در اکثر کلاس‌های علوم انسانی اسلاید و پاورپوینت تهیه نمی‌کردند، اما در بستر مجازی باید از این ابزار کمک‌آموزشی استفاده کنند تا حواس دانشجو درگیر درس شود.

 همچنین در کلاس‌های حضوری می‌توان عوامل محرک خارجی را کنترل کرد؛ اما اکنون در آموزش مجازی عوامل تحریکی محیطی بسیار زیاد است.

آنا: آموزش مجازی کدام بعد دانشگاه را بیشتر تحت تأثیر خود قرار داده است؟

اسماعیلی فرد: کاهش کارکردهای اجتماعی و فرهنگی دانشگاه یکی دیگر از مشکلاتی است که در آموزش مجازی وجود دارد. دانشگاه صرفاً کلاس درس نیست. یکی از کارکردهای دانشگاه آموزش است، پژوهش، امور فرهنگی و اجتماعی از دیگر کارکردهای دانشگاه است که باید مورد توجه قرار گیرد.

ما باید با شرایط کنونی سازگار شویم و باید به‌تمامی ابعاد مورد نیاز دانشگاه اندیشیده شود و باید به کارکردهای فرهنگی و اجتماعی دانشگاه توجه شود و از آن‌ها غافل نشویم.

آنا: راه‌حل شما برای کاهش مشکلات موجود چیست؟

اسماعیلی فرد: یکی از کارهایی که می‌توان برای تمامی دانشجویان به‌ویژه دانشجویان ورودی جدید انجام داد این است که از بسترهای و ظرفیت‌های «استاد راهنما» کمک بگیریم. بدین معنا که اساتید بخشی از موظفی خود را با بر عهده گرفتن مشاوره فرهنگی و آموزشی تعدادی از دانشجویان بگذراند. دانشجویان باید بتوانند به‌صورت مداوم با اساتید راهنما در ارتباط باشند. حتی می‌توان برای هر یک از اساتید ساعت موظفی و مشخصی در هفته مشخص کرد که حتما در آن ساعت‌ها برای پاسخگویی به سوالات دانشجویان آنلاین و در دسترس باشند.

اکنون در هر یک کلاس‌های آموزش مجازی، دانشجویان زیادی حضور دارند؛ به‌طور مثال در یک کلاس مجازی مقطع کارشناسی ۵۰ دانشجو حضور دارند که استادان در این کلاس‌ها زمان کافی برای پاسخ دادن به پرسش‌های درسی دانشجویان را نیز ندارند. اگر این دانشجویان سؤال‌های خارج از درس همانند نحوه اخذ واحد درسی داشته باشند، استاد نمی‌تواند پاسخگو باشد.

بسیاری از اطلاعات مثبت در دانشگاه، خارج از محیط کلاس درس مطرح می‌شد، بدین معنا که پس از اتمام ساعت کلاس درسی دانشجویان با مراجعه به استاد سؤالات خود را مطرح  و پاسخ‌های مدنظرشان را دریافت می‌کردند. اما متأسفانه آموزش مجازی این امکان را از دانشجویان و استادان محروم کرده است.

انتهای پیام/4084/