مرکز پژوهش‌های مجلس: آمار مصرف لوازم آرایشی در کشور قابل استناد نیست

به گزارش گروه اجتماعی آنا به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفاتر مطالعات فرهنگی و اقتصادی این مرکز در گزارشی با عنوان «بررسی میزان مصرف فرآورده‌های آرایشی در کشور» با توجه به بازنمایی رسانه‌‌های داخلی و خارجی مبنی‌ بر اعلام رتبه هفتم ایران در جهان و رتبه دوم در خاورمیانه در مصرف فرآورده‌‌های آرایشی به بررسی صحت و سقم این آمار با توجه به احتساب آمار حجم واردات، میزان قاچاق و هزینه خانوار برای خرید فرآورده‌‌های آرایشی پرداخته‌اند.
در این گزارش اشاره شده است که بررسی میزان حجم واردات رسمی این فرآورده‌‌ها که از ورودی‌‌های قانونی به‌دست می‌‌آید، نشانگر کاهش وزن واردات این فرآورده‌‌ها در سال‌‌های اخیر است. با وجود این آمار به‌علت محاسبه روغن‌های اسانسی و رزینوئیدها و محصولات عطرسازی در کنار فرآورده‌های آرایشی آمار دقیقی از حجم واردات به کشور نخواهد بود. به‌ویژه آنکه قاچاق گسترده این محصولات به کشور نیز این آمار را به عنوان معیار مصرف فرآورده‌های آرایشی در کشور مخدوش کرده است.
این گزارش می‌افزاید، ازسوی دیگر، واردات غیرقانونی (قاچاق) و تولیدات غیرمجاز فرآورده‌‌های آرایشی نیز نمی‌‌تواند بازنمایی از میزان مصرف این فرآورده‌‌ها در داخل کشور باشد (هر چند که میزان کشفیات در سال‌‌های اخیر خبر از افزایش حجم کشفیات این فرآورده‌‌ها دارد) زیرا این آمارها تنها با تکیه بر میزان کشفیات به‌دست می‌‌آید که برآورد مناسبی از میزان مصرف فرآورده‌‌های آرایشی ارائه نمی‌دهد. شاید بتوان تنها مرجع قابل اتکا جهت احتساب مصرف فرآورده‌های آرایشی در کشور را هزینه‌ کرد خانوارها برای خرید فرآورده‌‌های آرایشی دانست، بررسی‌‌ها نشان می‌‌دهد در سال 1392، 5/2 درصد از هزینه خانوارهای ایرانی صرف خرید این فرآورده‌‌ها شده، اما اینکه چه مقدار از این فرآورده‌‌ها از نظر سلامت قابلیت مصرف داشته، مشخص نیست.
بنابراین آنچه از بررسی آمارهای موجود در راستای میزان مصرف فرآورده‌‌های آرایشی به دست می‌‌آید بیانگر این موضوع است که در مورد میزان مصرف فرآورده‌‌های آرایشی باکیفیت دارای تأییده سلامت ازسوی مراجع ذیصلاح (مانند سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) آمار قابل استنادی در کشور موجود نیست تا بتوان با استفاده از این آمارها میزان مصرف فرآورده‌‌های آرایشی دارای تأییدیه سلامت در ایران را تخمین زد و بتوان رتبه ایران در جهان و در خاورمیانه را مشخص کرد.
در بخش دوم گزارش نیز نگاهی اجمالی به قوانین و سیاست‌های وضع شده در جمهوری اسلامی ایران در حوزه سلامت و فرهنگ شده است. بررسی‌ها بیانگر آن است که سیاست‌‌ها و قوانین وضع شده برای تأیید سلامت فرآورده‌‌های آرایشی موجود در بازار (مانند طرح شبنم) به‌علت تعدد دستگاه‌‌های متولی و... موفق نبوده است. همچنین بررسی سیاست‌‌ها و قوانین فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (مانند مصوبه «راهکارهای اجرایی عفاف و حجاب») نشان می‌‌دهد گرچه سیاستگذاران و قانونگذاران سعی کرده‌اند تا با وضع قوانین و سیاست‌های منع‌کننده از مصرف این فرآورده‌ها در عرصه عمومی جلوگیری کنند، اما به‌دلایلی مانند تناقض در عملکرد دستگاه‌ها، عدم اجرای برخی قوانین و... موفق نبوده‌اند.