نقش محمدرضا پهلوی در طرح سازش سادات و رژیم صهیونیستی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، معمولاً هنگامی که از معاهده کمپ‌دیوید سخن به میان می‌آوریم، توجه مخاطبان به سه ضلع اصلی این معاهده، یعنی کارتر، سادات و بگین، یا به عبارت بهتر، آمریکا، مصر و رژیم صهیونیستی جلب می‌شود.

ما کمتر به حواشی و مقدمات این قرارداد ننگین که ضربه‌ای سنگین به جبهه مبارزه با صهیونیسم وارد کرد، توجه داریم. رسیدن به توافقی مانند کمپ‌دیوید، با توجه به جوّ حاکم بر کشورهای اسلامی و تلاش‌های نافرجامی که پیش از آن، جمال عبدالناصر برای عقب‌راندن رژیم صهیونیستی از اراضی اشغالی انجام داد، کار ساده‌ای نبود و می‌توانست تبعات سنگینی برای مصر داشته‌باشد.

 بنابراین، آمریکا باید با هر روش ممکن به سادات که پس از مرگ جمال عبدالناصر به ریاست‌جمهوری مصر رسیده و توانسته بود در نبرد صحرای سینا، به موفقیت‌هایی در برابر نظامیان صهیونیست دست پیدا کند، اطمینان خاطر می‌داد که تاوان این سازش برای حکومت او، سخت و غیرقابل جبران نخواهد بود.

 درست در همین مرحله از طرح سازش است که محمدرضا پهلوی، به عنوان مهره اصلی آمریکا در خاورمیانه، به ایفای نقشی راهبردی مأمور می‌شود؛ نقشی که در واقع اساس معاهده کمپ‌دیوید بر آن استوار و باعث افزایش تمایل مصر برای انعقاد این قرارداد شد؛ نقشی که ما کمتر از آن شنیده یا خوانده‌ایم.

 آغاز فرایند 5 ساله سازش

 چالش جدی میان شاه و حکومت مصر، از سال 1339 و در پی اعتراض شدید ناصر به رابطه محمدرضا پهلوی با رژیم صهیونیستی آغاز شد. قطع روابط سیاسی تا سال 1350، یعنی کمتر از یک‌سال بعد از مرگ ناصر، ادامه پیدا کرد.

 تردیدی نیست که مدیریت این ارتباط، بر اساس همان دکترینی بود که آمریکایی‌ها برای تثبیت موقعیت رژیم صهیونیستی و نیز، مقابله با پیشرفت کمونیسم در منطقه، مدّ نظر داشتند. سران کاخ‌سفید به شاه توصیه کرده‌بودند که در برابر پیشرفت کمونیسم در منطقه، نقش فعال‌تری ایفا کند. شکل‌گرفتن جبهه ضدکمونیستی در خاورمیانه، با محوریت رژیم پهلوی، یک فایده دیگر هم برای آمریکایی‌ها داشت؛ این رویکرد از توجه ملت‌های منطقه به تکاپوهای صهیونیست‌ها در فلسطین اشغالی می‌کاست و مجال مناسبی برای توسعه‌طلبی آن‌ها فراهم می‌کرد.

در حالی که عراق روابط گسترده‌ای را با شوروی برقرار کرده‌بود، جدا کردن مصر از جبهه شرق و وصل‌کردن آن به بلوک غرب و آمریکا، به عنوان وظیفه راهبردی شاه تعریف شد. موضوع میانجیگری او برای برقراری ارتباط میان مصر و رژیم صهیونیستی، از اردیبهشت سال 1352 و دقیقاً یک‌سال قبل از اعطای وام از سوی ایران به مصر آغاز شد. گلدا مایر، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، محرمانه به تهران آمد و در کاخ نیاوران با شاه به رایزنی و گفت‌وگو برای اجرای این طرح پرداخت.

مایر بعدها در خاطراتش به تشریح توافق با شاه در آن دیدار و روندی که برای سازش در پیش گرفته شده‌بود، اشاره کرد. در تیرماه سال 1352، دو ماه بعد از گفت‌وگوهای محرمانه کاخ نیاوران، شاه به آمریکا رفت و با نیکسون، رئیس‌جمهوروقت این کشور و هنری کیسینجر به تبادل نظر پرداخت. با این حال، آن‌ها هنوز نگران واکنش سادات به این طرح بودند.

 معجزه دلارهای نفتی شاه!

 فرایند جلب نظر سادات، با اعطای وام یک میلیارد دلاری شاه به او، در سال 1353 آغاز شد. با روی کار آمدن کارتر در سال 1356، شرایط آن‌قدر مناسب شده‌بود که مرحله آشکار طرح کلید بخورد. سادات از حمایت آمریکا کاملاً اطمینان داشت و علاوه بر آن، محمدرضا پهلوی توانسته‌بود سادات را برای پیوستن به نقشه ضد نفوذ کمونیسم که شامل سازش با رژیم صهیونیستی هم می‌شد، راضی کند.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/