سیدعباس صالحی: مدرک تحصیلی برای خانواده‌ها مهم‌تر از فرهنگ شده است/ کتاب‌های آموزشی هرگز فرهنگ‌ساز نمی‌شوند
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، سیدعباس صالحی با حضور در کتاب‌فروشی «توس» و در جمع خبرنگاران اظهار داشت: «کتاب‌فروشی‌ها حلقه وصل ناشر، مولف و توزیع‌کنندگان کتاب است و به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم قرارهای هفتگی خود را با اهالی نشر و مراجعان به کتاب‌فروشی‌ها بیاوریم که این جلسه، نخستین جلسه در این زمینه است.»
وی با اشاره به شرایط بازار نشر و وضعیت کتاب‌فروشی‌ها افزود: «دل‌نگرانی‌هایی پیرامون تعطیلی کتاب‌فروشی‌ها وجود دارد و به همین‌خاطر باید مورد توجه مجدد قرار بگیرد. کتاب‌فروشی‌ها محل بحث اهل فرهنگ هستند و فرصت ارتباط در این دیدارها، پیشنهادها و گلایه‌ها میسر می‌شود.»
صالحی همچنین درباره کیفیت نشر در کشور توضیح داد: «در بین ناشران، مراکز نشر خوب و متوسط، خاکستری و ضعیف وجود دارد که باید آن‌ها را از هم تفکیک کرد. ما در کشورمان تولیدکنندهای خوبی در حوزه نشر داریم که پیشرفت‌های خوبی هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ جنس کتاب داشته‌اند؛ ناشرانی که شیفته کار خود هستند و ما باید از آن‌ها حمایت کنیم. از طرفی باید به بخش‌های ضعیف و خاکستری نیز توجه داشت تا زمینه ارتقای کیفی برای آنان فراهم آید.»
وی گفت: «در کشوری که دارای سابقه تمدنی 2500 ساله است، خوب نیست که کتاب در سبد خانواده‌ها قرار نداشته باشد زیرا هیچ چیزی جای کتاب را نمی‌گیرد. البته ممکن است اطلاعات پراکنده‌ای توسط برخی شبکه‌ها و کانال‌ها منتشر شود ولی چیزی که مثل کتاب انسجام لازم را برای انتقال فرهنگ و مطالب داشته باشد، نیست.»
معاون امور فرهنگی ارشاد ادامه داد: «البته منظور فقط کتاب کاغذی نیست. هرچیزی که کار کتاب را بکند، در تعریف کتاب مورد نظر قرار می‌گیرد.»
معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد در پاسخ به خبرنگار آنا، درباره تهدید کتاب‌فروشی‌های عمومی توسط گسترش کتاب‌فروشی‌هایی که به فروش کتاب‌های کنکور و کمک‌درسی اشتغال پیدا می‌کنند، گفت: «سیستم آموزشی کشور در 30 سال گذشته به طرف آموزش مدرک‌محور و کنکورمحور رفته است، یعنی در فضای اجتماعی تب مدرک بالا گرفته و مطابق با آن مدرک برای خانواده‌ها، مهم‌تر از فرهنگ شده است.»
وی ادامه داد: «وقتی عطشی از تقاضا به وجود می‌آید طبیعی است که بازار و فعالان بازار به آن عطش فکر می‌کنند. این‌گونه است که ناشران کتاب‌های کمک درسی رونق می‌گیرند، به آن دلیل که سیستم آموزشی کشور خواهان این رشد است. این وضعیت باعث شده ما در سال‌های اخیر شاهد سیلی از تاسیس و فعالیت ناشران کتاب‌های کمک درسی و دانشگاهی باشیم.»
صالحی افزود: «در مقابل این سیل، حوزه فرهنگ قدرت مانور کمتری پیدا می‌کند زیرا هرقدر هم که بخواهیم مانع از گسترش این سیل بشویم، از راه دیگری نفوذ خود را ادامه می‌دهد چراکه کانون تقاضا همچنان با همان شدت و حدت وجود دارد. بنابراین اول باید این واقعیت را بپذیریم و بعد به مقدورات فکر کنیم.»
وی گفت: «آنچه به نظر می‌آید حوزه فرهنگ می‌تواند در این مقابله انجام دهد، آن است که در یک تفسیر جدید، کتاب فرهنگی را از کتاب آموزشی مجزا بدانیم زیرا آن‌چیزی که باعث فرهنگ‌سازی می‌شود، کتاب‌های اجباری یا شبه اجباری نیستند. اجبار هیچ‌وقت تولید فرهنگ نمی‌کند بنابراین کتاب‌های درسی و غیردرسی، حتی اگر به ادبیات هم بپردازند، فرهنگ‌ساز نمی‌شوند زیرا خواندن آن‌ها اجباری است. لذا باید به تفسیر جدید و اغناشده‌ای از کتاب برسیم که مطابق با آن فرهنگ را از اجبار جدا کنیم.»
معاون امور فرهنگی خاطرنشان کرد: «در ادامه باید نوع نگاه‌ها، حمایت‌ها و بسترسازی‌ها را به حوزه کتاب‌های فرهنگ‌ساز معطوف کنیم. این نگاه احتیاج به تلاش متقابل دارد؛ ما به عنوان مدیریت فرهنگی و رسانه‌های فرهنگی باید تعریف درستی از کتاب‌فرهنگی ارائه کنند. در این راستا ناشران نیز جایگاه خود را بدانند و بپذیرند که در چه حوزه‌ای فعالیت دارند!»
صالحی در بخش دیگری از سخنان خود درباره مساله کپی‌رایت توضیح داد: «قطعا ما با متخلفان برخورد می‌کنیم اما این برخورد نیازمند همکاری‌های قوه قضائیه است. همچنین شکایات باید از طریق ناشران اتفاق بیافتد اما متاسفانه عمده آن‌ها به دلیل طولانی بودن پروسه رسیدگی، از شکایت کردن منصرف می‌شوند.»
وی افزود: «در این زمینه مذاکراتی با قوه قضائیه داشته‌ایم مبتنی بر ایجاد شعبه‌ای خاص برای رسیدگی به موارد مربوط به کپی‌رایت و نادیده گرفتن حقوق معنوی مالکین تا از این طریق به مشکلات و نابسامانی‌های موجود در عرصه نشر و سایر عرصه‌های فرهنگی رسیدگی شود.»
وی خاطر نشان کرد: «باید از طریق فرهنگ، مالکیت معنوی را تبلیغ کنیم تا مردم همانطور که بدون اجازه از سوپرمارکت پنیر برنمی‌دارند، به مالکیت‌های معنوی نیز اهمیت بدهند. کپی کردن بدون اجازه، غارت فکرها و سرمایه‌هاست و ما باید با هماهنگی قوه قضائیه و استفاده از پیشنهادهای ناشران و البته تلاش ارشاد، با این قضیه برخورد مناسب داشته باشیم.»
در بخش دیگری از این نشست، صالحی در پاسخ به خبرنگاری پیرامون حمایت از کتاب‌فروشی‌ها به موازات حمایت از ناشران گفت: «کتاب‌فروشی‌ها هم باید در کنار فضای کتاب‌فروشی خود، صاحب فضاهای آنلاین هم باشند تا مراجعه حضوری مخاطبان به کتاب‌فروشی‌ها ضرورت نداشته باشد.»
وی همچنین درباره اهمیت توجه به فروشگاه‌های بزرگ و خرده‌فروشی‌های کتاب اظهار داشت: «فروشگاه‌های بزرگ در همه‌جای دنیا فرصت‌های خوبی را ایجاد می‌کند و باید از آن حمایت کرد، اما نه به قیمت حذف خرده‌فروشی‌ها. ما با یک مدل سرمایه‌گذاری مواجهیم که نظر به ایجاد کتاب‌فروشی‌های بزرگ دارد اما نمی‌خواهیم نگاه سنتی مبتنی بر وجود کتاب‌فروشی‌های کوچک و قدیمی را نیز از دست بدهیم.»
صالحی افزود: «برخی از کتاب‌فروشی‌های قدیمی، به شیوه سنتی و خانوادگی اداره شده‌اند و تجربیات ارزشمندی در آن‌ها نهفته است. مثل همین کتاب‌فروشی توس که توسط مرحوم باقرزاده سال‌ها پیش تاسیس شد و اکنون توسط پسر ایشان اداره می‌شود.»
انتهای پیام/