یادی از مستندساز فقید در «گنجینه»/ پخش «کاریز؛ تداوم حیات» ساخته محمدرضا مقدسیان

به گزارش گروه فرهنگی آنا به‌نقل از روابط عمومی شبکه مستند سیما، با برگزاری مراسم بزرگ «میم مثل مستند» و تقدیر از گنجینه های سینمای مستند ایران، در همکاری با مرکز آرشیو سازمان صداوسیما، مستندهای برگزیده دهه‌های 40، 50 و 60 از مستندسازان برتر ایران برای پخش در برنامه «گنجینه» انتخاب شده اند و مراحل مرمت این آثار در حال انجام است.

برخی از این مستندها تا به حال از تلویزیون پخش نشده اند و در قالب «گنجینه» با اجرای پریوش نظریه برای نخستین بار روی آنتن می روند.

بخش ابتدایی هر قسمت از برنامه مربوط به معرفی کوتاهی درباره آثار و مستندسازان است و این بخش هر بار در یکی از کافه کتاب های شهر تهران ضبط می شود.

«کاریز؛ تداوم حیات» به کارگردانی مستندساز فقید محمدرضا مقدسیان، از مجموعه «آب و آبیاری سنتی در ایران» که در سالهای 61 تا 63 تولید شده، این هفته برای پخش در نظر گرفته شده است.

این فیلم با پژوهش در کاریز یا قنات در مناطق کویری ایران و با به تصویر کشیدن منطقه خور و بیابانک از آن، به گوشه ای از معماری اصیل ایرانی اشاره دارد. مقابله و در عین حال سازش با طبیعت موجود در میان مردم کویر و ایجاد حیات و زندگی با وجود سختی و مرارت‌هایی که طبیعت پیرامونشان برای ساخت «آبادی» به وجود آورده است، در این فیلم در میان مردم آبادی به خوبی دیده می شود.

عوامل مختلفی که می تواند ساخت درونی و بیرونی یک جامعه را به یکدیگر مرتبط کند، در این فیلم در قالب حفر و ساخت قنات، از تصویر کردن «مادرچاه» و مردان و پسران کم سن و سالی که در لایروبی قنات با بزرگان و افراد با تجربه در کار قنات همراه می‌شوند، تا قرارگیری زندگی روزمره مردم در ارتباطی عمیق با کاریزهای گوناگون موجود در سطح آبادی و شبکه های صوری ایجاد شده پیرامون آن، به طور کلی در قالب عنصر «آب»، به نمایش گذاشته می شود و مخاطب را با سیستمی پیچیده در ساخت های اجتماعی در رابطه با ابداعی در معماری ایرانی آشنا می سازد.

کاریز همان گونه که در این فیلم نیز نمایش داده می شود، علاوه بر رابطه ای عمیق با اشکال ظاهری و معماری خانه ها و کوچه های آبادی، با اعتقادات و باورها، فرهنگ، روابط اجتماعی، جنسیت و... نیز ارتباطی ناگسستنی دارد.

محمدرضا مقدسیان از مستند سازان پیشکسوت ایران متولد سال ۱۳۲۶ در تهران است. وی طی سه دهه اخیر، بیش از ۳۵ مجموعه تلویزیونی و فیلم‌های مستند کوتاه و بلند را کارگردانی و تهیه کرده است. او بعد از یک دوره تحمل بیماری جمعه اول خردادماه 1394 درگذشت.

«گنجینه» هر هفته چهارشنبه ها ساعت 21 با اجرای پریوش نظریه و به تهیه کنندگی زهرا کشاورزی در جدول پخش شبکه مستند سیما قرار دارد و قسمت دوازدهم آن چهارشنبه 11 آذر پخش می شود.

تکرار این قسمت پنجشنبه 12 آذر ساعت 15 و جمعه 13 آذر ساعت 9 صبح خواهد بود.