علم در خدمت صلح و توسعه/ ارتقای آگاهی عمومی زمینه‌ساز صلح پایدار در جهان است
به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه فناوری خبرگزاری آنا، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه روزی که نقش مهم علم در جامعه را برجسته می‌سازد و هر ساله در تاریخ 10 نوامبر گرامی داشته می‌شود. روز جهانی علم در سال 2001 توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) اعلام و رویدادهای مرتبط با آن برای اولین بار در سال 2002 برگزار شد. به طور کلی جایگاه علم آنطور که باید و شاید در میان عموم مردم شناخته نشده است و در این روز با پیوند بیشتر علم به جامعه تلاش می‌شود شهروندان و عموم مردم از آخرین تحولات علمی جهان مطلع شوند. همچنین این مناسبت بر گسترش درک انسان از زمین و صلح پایدار در جوامع تأکید دارد.
بیشتر بخوانید:
سهم مسلمانان در اختراعات جهان/ از مسواک تا ماشین پرواز
اهداف روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه
در سال‌های اخیر فاصله میان مردم و فضای آکادمیک زیاد شده است و یافته‌های علمی برای عموم مردم نامعلوم است. از سوی دیگر انسان‌ها در طول تاریخ رویِ سیاه و تاریک علم را با رویدادهایی همچون حمله اتمی آمریکا به ژاپن دیده‌اند. بنابراین استفاده صلح‌آمیز علم موضوع دیگری است که باید در این روز مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی اهداف روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه عبارتند از:
الف)تقویت آگاهی عمومی در مورد نقش علم برای صلح پایدار در جامعه
ب)همبستگی ملی و بین‌المللی برای ارتقای اشتراک‌گذاری علم بین کشورها
ج)تجدید تعهد ملی و بین‌المللی برای استفاده از علم به نفع جوامع
د)جلب توجه به چالش‌های پیش روی علم و افزایش حمایت از تلاش‌های علمی
برگزارکنندگان این رویداد افراد مختلف از جمله مقامات دولتی، دانشجویان، رسانه‌ها، دانش آموزان، موسسات و انستیتوها در سراسر جهان را تشویق می‌کنند تا در روز جهانی علم، رویدادی یا فعالیتی علمی را ترتیب دهند. تاکنون به مناسبت این روز پروژه‌ها، برنامه‌ها و بودجه‌های قابل توجهی برای گسترش علوم در نقاط مختلف جهان فراهم شده است.
تاریخچه
بررسی‌ها نشان داده است تأثیر علم بر زندگی روزمره مردم و پیامدهای عمیق اجتماعی آن، باعث افزایش آگاهی و سواد علمی خواهد شد. از سوی دیگر آگاهی به وسیله علم به عنوان پیش نیاز برای فرایندهای موثر بر مردم سالاری نیز شناخته می‌شود. از این رو ترویج علم رابطه مستقیمی با جوامعی رو به رشد و مترقی دارد. اولین بار در ژوئیه 1999 در کنفرانس جهانی علوم در بوداپست مجارستان بود که لزوم وجود چنین مناسبتی به طور رسمی بیان شد. در گردهمایی مزبور که توسط یونسکو و شورای بین‌المللی علوم برگزار می‌شد ضرورت آگاهی بیشتر مردم از مسائل علمی مطرح و پیشنهاد شد که روز یا هفته‌ای جهانی برای علم در نظر گرفته شود. هیئت اجرایی یونسکو در 160مین نشست خود(پاریس، اکتبر 1999) امکان تعیین یک روز جهانی برای علم در خدمت صلح و توسعه را مورد بررسی قرار داد. این تصمیم سرانجام در 162مین جلسه این هیئت در اکتبر 2000 در یونسکو تصویب شد. نهایتاً در کنفرانس عمومی تصمیم گرفته شد که 10 نوامبر هر سال روز جهانی علم برای صلح و توسعه اعلام شود و کشورهای عضو، سازمان‌های بین‌دولتی و غیردولتی، دانشگاه‌ها، موسسات تحقیقاتی، انجمن‌های فرهنگی، انجمن‌های حرفه‌ای و مدارس را تشویق کنند تا به طور فعال در این پروژه وسیع شرکت کنند.
علم برای جامعه و همراه با آن
روزانه اخبار علمی زیادی منتشر می‌شود که مردم نه تنها نسبت به آن بی‌اطلاع هستند بلکه حتی فاقد سواد علمی لازم برای اعتبارسنجی آن هستند. نیت کلیدی این است تا در روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، نقش مهم علوم در جوامع و لزوم مشارکت بیشتر مردم و بحث درباره مسائل علمی نوظهور مورد توجه قرار گیرد. صرف نظر از آگاهی از علوم، اهمیت و ارتباط علم در زندگی روزمره نیز موضوع دیگری است که بر آن تأکید می‌شود. در سال 2020 همه‌گیری گسترده بیماری کرونا باعث شد نقش حیاتی علم در پرداختن به چالش‌های جهانی بیش از پیش خود را نشان دهد از همین رو تمرکز روز جهانی علم بر «علم برای جامعه و همراه با آن» است. یونسکو برای بزرگداشت روز جهانی علم 2020 میزگردی آنلاین با موضوع برخورد جامعه با کووید-19 را ترتیب داده است.
در زمانی که جهان با بیماری همه‌گیر کرونا دست و پنجه نرم می‌کند یونسکو تلاش کرده است تا علم را به جامعه نزدیک کند و همکاری‌های علمی بین‌المللی را تقویت کند. همکاری وزارت بهداشت کشورهای مختلف زیر نظر سازمان بهداشت جهانی نمونه‌ای کم نظیر از این نوع همکاری است. از سوی دیگر، نظریه‌پردازان توطئه و افراد خرافاتی تلاش دارند از ناآگاهی مردم برای اهداف گوناگون خود همچون تشویش افکار عمومی و کلاهبرداری استفاده کنند. در ابتدای همه‌گیری شاهد بودیم که افرادی که خود حتی فرق ویروس و باکتری را نمی‌دانستند برای مردم نسخه می‌پیچیدند. اما سوال اینجاست اگر مردم سواد ابتدایی را داشته باشند، هرگز فریب چنین پیشنهاداتی را می‌خورند؟
روز جهانی علم و کووید-19
در حال حاضر پاسخ یونسکو از دیدگاه علم به کووید-19 از سه رکن اصلی تشکیل شده است: ارتقای همکاری علمی بین المللی، اطمینان از دسترسی به آب و حمایت از بازسازی زیست محیطی. به طور بدیهی برای مقابله با بیماری کرونا تقویت همکاری علمی بین‌المللی و همچنین گفتگوی بین دانشمندان، سیاست‌گذاران، پزشکان، کارآفرینان و متخصصان بهداشت، ضروری است. بدین منظور باید دسترسی آزاد به دانش علمی، اشتراک‌گذاری داده‌ها و تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد و امکان انتقال فوری اطلاعات در سطح جهانی فراهم شود. اشتراک‌گذاری علوم کمک می‌کند تا از موازی‌کاری و صرف انرژی بیهوده جلوگیری شود.
مسئله دوم یعنی دسترسی به آب تمیز و بهداشتی نیز حیاتی است. ثابت شده است افراد باید به طور دائمی دست‌های خود را بشویندو در واقع پاکیزه ماندن برای جلوگیری از شیوع کووید-19 و مبارزه با این بیماری همه‌گیر اخیر ضروری است. یونسکو مشاوره‌های علمی و تکنیکی ارائه می‌دهد و ظرفیت را برای سیاست‌های مدیریت پایدار منابع آب به منظور اطمینان از دسترسی به آب پاک و بهداشتی برای همه فراهم می‌کند. حمایت بازسازی محیطی فرصتی بی‌سابقه به علت قرنطینه‌های طولانی‌مدت میسر شده است. اکنون که مسافرت‌ها کمتر شده است می‌توان با اجرای یک برنامه‌ریزی دقیق تا حدود زیادی محیط زیست را نیز ترمیم کرد.
انتهای پیام/4144/
انتهای پیام/