طه هاشمی: امام(ره) روی جمهوریت و اسلامیت یکسان اصرار داشتند

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، به نقل از جماران همایش «مجلس، انتخابات و امام خمینی (س)» روز پنج‌شنبه- پنجم آذرماه- در محل دفتر قم موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی برگزار شد. حجت‌الاسلام سیدطه هاشمی، معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، در این همایش نیز سخنرانی کرد که متن سخنان وی به شرح زیر است:

لازم می‌دانم در مقدمه بحثم دو نکته را ذکر کنم. با یک جست‌وجوی خیلی ساده می‌توانیم هم تصویری که امام(ره) نسبت به مجلس مطلوب دارد در بحث قانون‌گذاری و هم شرایطی که نمایندگان باید داشته باشند و درباره نحوه‌ حضور آنها بحث و توجه بیشتری کنیم.

امام(ره) در سیره‌ خود این را ثابت کردند که اصل انتخاب است و اصل حضور مردم در صحنه انتخابات است و هم در گفتارشان کراراً بحث کردند. حتی در زمان قبل از انقلاب یادتان است، اگر امام(ره) فرمود جمهوری اسلامی؛ بدون تردید آن 98 درصدی را با طیب خاطر می‌پذیرفتند، ولی وقتی فرمان رفراندوم دادند، در واقع یک جهت دادند، حتی در جایی هم که استنباط شود همه مردم یک موضوع را قبول دارند، ولی باز هم باید مردم رأی بدهند و انتخاب کنند.

نکته دیگر ناظر به مباحث اجتهادی از منظر امام(ره) است. امام(ره) بحث زمان و مکان را در موضوع اجتهاد وارد کردند. شاگردان گرانقدر امام(ره) مانند استاد شهید مطهری نیز بحث مقتضیات زمان را مطرح کردند؛ یعنی در واقع موضوع حکومت و مسائل اجتماعی و هدایت جامعه. قاعدتاً باید مسائلی که به عنوان موضوعات جدید وارد زندگی بشر می‌شود مورد توجه قرار بگیرد. برای اینکه یک حکومتی بتواند به بهترین شکل ممکن در این منظومه‌ اداره‌ عالم جامعه‌ای را به درستی هدایت و مدیریت کند.

از طرفی هم مرتباً بشر به دلیل رشد فکری که دارد و عجیب است. در این حداقل پنجاه ساله ‌اخیر می‌بینیم که بشر در موضوع توسعه تکنولوژی رشد خارق العاده داشته و هم در ارتباط با توسعه فکری و رشد عقلانیتی که بشر داشته، ممکن است در محیط‌های کوچک‌تر آدم کمتر بتواند آن را مشخص کند و معرفی کند، ولی در کلان عالم و اداره‌ امور عالم وقتی نگاه می‌کند این موضوع را می‌تواند پی ببرد. مثلاً حدود سال 1960 بود که بحث ژنوم را در عالم پزشکی مطرح کردند به این معنا که گفتند مجموعه فعل و انفعالاتی که بدن انسان انجام می‌دهد بر پایه یک طراحی است که حدود 50 هزار ژن در بدن مدیریت می‌کند، به قولی نرم افزارهایی هستند که روی DNA مجموعه این اطلاعات ثبت شده و این ژنوم آنها را هدایت می‌کند و مثلاً ژن دیابت را کشف کردند. سپس به این نتیجه رسیدند اگر بتوانیم با یک امکانی ژن چربی را متوقف کنیم آدم چاق نمی‌شود، این معضلی است که امروز جامعه بشری با آن مواجه است که با چاقی مواجه است و پزشکان و همه کسانی که متخصصین علوم تغذیه هشدار می‌دهند که با این فست‌فودها و غذاهای این چنینی که به سرعت گسترش پیدا می‌کند بلای بزرگی به وجود آمده که عوارض و بیماریهایی را به دنبال دارد.

وی تصریح کرد: ولی می‌گویند ما چه باید بکنیم که این قضیه متوقف شود، می‌گویند امکانی فراهم کنیم که این ژن را از کار بیندازد. از سویی دیگر، تقریباً مغز بشر از حدود 100 میلیارد نورون تشکیل شده که هر کدام وظیفه خاصی دارند ارتباط هر نورونی که اتفاقاً همه اتفاقاتی که در بدن می‌افتد در حالات حسی وحرکتی توسط این نورون‌ها مدیریت می‌شود یعنی اطلاع به مغز می‌رسد و مغز تصمیم می‌گیرد و به بخش حرکتی دستور می‌دهد و دست حرکت می‌کند، وقتی دست بدن به جای داغی می‌خورد در یک فرآیندی این اتفاق می‌افتد و با دستوری که از مغز می‌گیرد عکس‌العمل نشان می‌دهد.

سرعت انتقال پیام بین دو تا نورون حدود صد متر بر ثانیه است، اتصال هر کدام از این نورونها به وسیله یک ماده شیمیایی است، ولی به هر حال یک ماده شیمیایی است که این اتصال را برقرار می‌کنند که به دلیل اینکه ماده شیمیایی است حدود صد متر در ثانیه طول می‌کشد که این اتفاق بیفتد و این پیام منتقل شود، الآن نیز می‌گویند ارتباطات را الکتریکی کنیم، یعنی یک ماده‌ای ساخته شود و جایگزین آن شود و سرعت آن سیصد هزار کیلومتر بر ثانیه شود. یعنی سرعت نور، یعنی روزی بشر می‌رسد که سه برابر معیار الآن فکر می‌کند آن زمان فکر کند، ممکن است بگوئیم بخشی از اینها تخیلی است، ولی به بخشی از اینها بشر رسیده و به سرعت همین بحث ژن را در سال 1960 شروع کردند 50 سال طول کشید که حدود 50 درصد این ژنها را شناختند ولی برای بقیه 5 سال طول کشید.

و اما مثالی دیگر، وقتی روزنامه در غرب اختراع شد تا زمانی که مردم روزنامه خوان شدند حدوداً 200 سال طول کشید، ولی وقتی تلفن اختراع شد 50 سال طول کشید، موبایل پنج سال طول کشید، پس بشر به سرعت دارد از نظر فکری گسترش پیدا می‌کند، امامی که بحث زمان و مکان را مطرح کردند در واقع یک نظام الهی اسلامی که می‌خواهد در این منظومه‌ای که به سرعت بشر که قطعاً حوزه حکومتی هم متأثر از آن خواهد بود یعنی مثلاً آقای اوباما حدوداً چند سال پیش بود اعلام کرد که ما تا 20 سال آینده ما 80 درصد انرژی را از انرژی خورشیدی تهیه می‌کنیم، دانشمندان می‌گویند خیلی زودتر از آن به صد درصد می‌رسیم.

این مقدمه لازم بود به دلیل اینکه آن نگاهی که امام به بحث زمان و مکان در ارتباط به این مسأله فقهی و اجتهادی مطرح کردند ناظر به این است که حکومتی که مدعی است جامعه را اداره می‌کند و به صورت پیشرفته اداره می‌کند و اتفاقاً طعنه می‌زند به حکومتهایی که مدعی پیشرفت تکنولوژی هستند باید عناصری در بدنه این حکومت و در چهارچوبش قرار بگیرند که نگاهش آن نگاه باشد، توانمندی‌ و امکاناتی که می‌خواهند فراهم کنند برای این کشور اداره شود در این جهت باشد، مطلقاً ما اجازه‌ی عقب‌گرد نداریم، بنابراین غالباً وقتی امام می‌فرماید مجلس در رأس امور است و بعد در جایی گفتند در رأس ارگانهاست، یعنی کسانی که در این مجلس هستند نه اینکه قانونی که فقط قانونی که از آنجا بیرون می‌آید، بلکه این قانون توسط کسانی قطعاً به صورت تقنین در می‌آید که خودشان آنقدر گستره‌ فکر و توانمندی داشته باشند که همه مسائل را رصد کنند و بهترین قانون را تصویب کنند. حجت الاسلام والمسلمین علی خمینی گفتند که بحث ما و بخشی از آن، ناظر به این است که قانون بد اجرا می‌شود و بخش قابل توجهی از آن اینست که قانون بد طراحی می‌شود و متناسب با نیاز جامعه شکل نمی‌گیرد.

هم اکنون خیلی از قوانین باید تغییر کند، همین بحث سبک زندگی که این روزها و بارها مقام معظم رهبری فرمودندو ما روحانیون مرتباً ارجاع می‌دهیم که ائمه باید الگوی ما باشند، اما امامی را معرفی می‌کنند که 1300 سال قبل زندگی می‌کرده و الآن موضوعات زندگی‌اش در روز مره ما نیست، ما با الهام از سبک زندگی امام باید برای امروز مدل زندگی طراحی کنیم. در بحث قوانین نیز اینگونه است. لذا مشخصاتی که امام فرموده مانند اینکه نماینده باید استکبار ستیز و نفوذ ناپذیر و در عین حال باید عالم و دانا نسبت به بقیه باشد و نسبت به مسائل داخلی و خارجی آگاهی داشته باشد، را در نظر بگیریم.

یکی دیگر اینکه امام در مبحث بیع، حکومت اسلامی را مطرح کردند و موضوع جمهوری اسلامی را به رأی می‌گذارند. امام از حکومت اسلامی به جمهوری اسلامی منتقل می‌شود. حکومت اسلامی که در زمان ما موجود است مانند زمان ائمه(عج) است اما امام این شیوه‌ جمهوریت را پذیرفتند و اتفاقاً روی جمهوریت و روی اسلامیت یکسان اصرار داشتند. در مورد این جمهوری که امام فرمودند، باید توجه کنیم که التزام به شیء التزام به لوازمش را هم به همراه دارد، جمهوری هم در دنیا بر اساس قواعدی شکل می‌گیرد یعنی نهادهایی باید در درون جامعه شکل بگیرد و اتفاقاً ناظر به حضور مردم در این نهادها هستند که بتوانند بهترین افراد را شناسایی و معرفی کنند، البته یک شمشیر دو لبه هم هست، زیرا از طرف دیگر ممکن است سرمایه‌دارهای بزرگ نفوذ کنند و باید از این جهت مراقبت کنیم.

ولی در مورد آنچه در نظر امام است که مجلس به درستی شکل بگیرد؛ یکی این‌که ساختار سازی درست برای ورود به عرصه‌ی انتخابات را آماده می‌کنیم، یکی هم از نظر فردی و نوع شخصیت‌ها و افرادی که می‌توانند منشأ اثر باشند و نگاه امام را نسبت به آینده و نسبت به نحوه‌ حکومت بتوانند به درستی درک کنند، باید در نظر داشته باشیم.

امام یک سری امهاتی در اصولش ـ همان طور که دین هم اینگونه است ـ دارد و به مرور که زمان جلو می‌رود و موضوعات جدید وارد می‌شود باید فکر جدید کرد و بر پایه‌ آنها طراحی جدید کرد.