2 راه برون‌رفت شبکه‌های برون مرزی کشور از چالش‌های پیش رو/ باید در جنگ نرم هم به اندازه جنگ سخت هزینه کنیم

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، محمد پارسا نجفی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و حامد شهبازی، سرپرست واحد تولید خبر خبرگزاری ایران‌پرس معاونت برون مرزی صداوسیما با حضور در میزگرد برنامه «گفتگوی سیاسی» راديو گفتگو، به بحث و بررسی درباره تقابل شبکه های برون مرزی ایران با رسانه های استکبار پرداختند.

میهمانان این برنامه تاكيد كردند؛ مهم ترین مولفه برای رسانه های برون مرزی ایران مبارزه با انحصارگرایی و مخالفت با سلطه گری و همچنین روشنگری و خنثی سازی ایران هراسی است. همچنین رسانه هاي برون مرزي اولين خط بازدارندگي كشور در جنگ شناختي هستند و ميدان فعاليت آنها به مراتب وسيع تر از بخش دفاعي است.

در این برنامه، محمد پارسا نجفی تاکید کرد: هر کشوری از طریق پنج مولفه قدرت می تواند برنامه های خود در عرصه بین الملل مانند پیشبرد سیاست خارجی و تامین منافع ملی و نیز بازدارندگی دفاعی را دنبال کند.

وی  مولفه‌های موردنظرش را این‌گونه برشمرد: قدرت دفاعی فراسوی مرزهای جرافیایی، قدرت اقتصادی مبتنی بر تولید کالا و عرضه خدمات صادرات محور، قدرت دانش و فناوری بومی قابل رقابت با جهان، ایدئولوژی با محوریت هماهنگ کردن این فعالیت ها و رسانه های برون مرزی که این فعالیت های را خارج از کشور تبیین کنند پنج مولفه راهبردی برای تاثیرگذاری در سیاست خارجی هستند.

این کارشناس ادامه داد: هر یک از این پنج مولفه می تواند چهار مورد دیگر را پوشش دهد و در عین حال برای موفقیت خود نیازمند هم افزاری دیگر مولفه هاست که اگر کشوری فاقد این مولفه ها باشد، نمی تواند سیاست خارجی خود را پیش ببرد یا از خود دفاع کند و یا منافع ملی را تامین کند. 

نجفی با بیان اینکه در برابر جنگ شناختی علیه انقلاب اسلامی قرار داریم گفت: دو محور برای فعالیت رادیو و تلویزیون های برون مرزی ایران ضروری است: اول خنثی کردن تبلیغاتی است که ضد مفاهیم اسلامی انجام می شود و دوم تعریف سیاست خارجی کشور برای ملت هاي دیگر که هم منطقه پیرامونی ایران و هم مناطق دور دست مانند کشورهای غربی را شامل می شود.

وی افزود: شبکه های برون مرزی ايران بايد در هر دو رويكرد خبری و نيز رويكرد فرهنگی - سرگرمی فعالیت داشته باشند؛ چنانکه قدرت های رقیب نیز در هر دو زمینه علیه ایران فعالیت می کنند.

تقابل گفتمانی دو جريان

حامد شهبازی کارشناس مسائل بین‌الملل ديگر مهمان برنامه «گفتگوی سياسی» راديو گفتگو با اشاره به تقابل گفتمانی میان جمهوری اسلامی و نظام سلطه اظهار کرد: این تقابل از چند محور قابل بررسی است: نظام سلطه پارادایم آزادی و رقابت را برای خود قائل است که در حوزه سیاست مبتنی بر یک جانبه گرایی، توسعه طلبی، تحریم و بدعهدی است. در حوزه نهاد های بین المللی هم شاهد معیارهای چند گانه و دوست و دشمن سازی هستیم.

وی افزود: امریکا به این دلیل که خود را تک ابرقدرت می بیندد، حاضر به قبول گفتمان مبتنی بر عدالت و حمایت از مظلوم نمی شود و طبعا واکنش نشان می دهد.

شهبازی تاكيد كرد: مهم ترین مولفه برای رسانه های برون مرزی ایران مبارزه با انحصارگرایی و مخالفت با سلطه گری و همچنین روشنگری و خنثی سازی ایران هراسی است.

سرپرست واحد تولید خبر خبرگزاری ایران پرس در پاسخ به این سوال که در برابر ایران هراسی چه باید کرد، گفت: رسانه های برون مرزی ایران تاکنون نقش خود را به خوبی ایفا کرده اند. در عین حال کشورهای غربی با توجه به منابع مالی و فناوری که در اختیار دارند از طریق رسانه های خود در تلاش برای تاثیرگذاری بر مسائل هستند. با این حال مردم آزادی خواه از رسانه هایی که مستقل تر هستند و رویدادها را به درستی روایت می کنند، استقبال می کنند چرا كه هر شخصی با سواد رسانه ای می تواند رسانه خوب را بشناسد و آن را دنبال کند.

نمونه‌ای از تهديدات رسانه‌ای

محمدپارسا نجفی با اشاره به تحولات یک سال اخیر عراق و آشوب هایی که بخشی از آن روابط با ایران را هم هدف گرفته بود، آن را نمونه اي از بهره گيري از رسانه هاي فراملي در عرصه بين الملل دانست و اضافه کرد: آمریکا و انگلیس با همراهی عربستان تلاش کردند تا با استفاده از تاكتيك مديريت ادراك، قوه شناخت مردم عراق به ويژه در شهرهای شيعه مانند كربلا، نجف و ناصريه، را تغيير دهند و از اين مسير منافع خود را در آن كشور تضمين كنند.

اين تحليلگر بين الملل در تشريح ساختار فعاليت شبكه هاي متخاصم اضافه كرد: فعاليت رسانه هاي غربي در عراق به بي بي سي عربي و سي ان ان عربي محدود نيست، بلكه شبكه هاي ام بي سي و العربيه كه متعلق به عربستان سعودي هستند و اسكاي نيوز عربي امارات نيز در اين زمينه به شدت فعاليت مي كنند. بخش اعظم این فعاليت را شبكه هايی بر عهده دارند كه توسط امريكا و عربستان در داخلي عراق راه اندازي شده اند و نوعي فعاليت هاي غرب در عراق را به صورت  مصنوعي بومي سازي مي كنند؛ مانند شبكه هاي الحره، الشرقيه و الدجله.

وي ادامه داد: اهدافي كه آمريكا از طريق جنگ سخت در مارس سال 2003 نتوانست دست يابد و حتي با علم کردن داعش هم موفق نشد آنرا کسب کند، تا حدودي از طريق جنگ شناختي در عراق به دست آورد كه اين روند نشان مي دهد استفاده از رسانه هاي برون مرزي در مقايسه با جنگ سخت، هزينه هاي بسيار كمتر و نتايج بي نهايت بهتري را به همراه مي آورد. بنابراين امریکا و انگلیس تلاش کردند تا عراق به جاي آنكه متحد راهبردي با ايران باشد مسير واگرايي را طي كند، هرچند اين بخش به شکل کامل تحقق نیافت.

نجفي خواستار توجه به اهميت راهبردي رسانه هاي برون مرزي ايران نظیر پرس تی ویف العالم، هیسپان تی وی، سحر، الکوثر و .... شد و تاكيد كرد: چنانكه نيروهاي مسلح هر كشور هر قدر مرز دفاعي را فراتر از مرزهاي جغرافيايي گسترش دهند، توان بازدارندگي نظامي افزايش مي يابد. رسانه هاي برون مرزي صداوسیما هم اولين خط بازدارندگي كشورمان در جنگ شناختي هستند و ميدان فعاليت آنها به مراتب وسيع تر از بخش دفاعي كشور است.

درجنگ نرم به اندازه بخش جنگ سخت باید هزینه کنیم

در ادامه شهبازی تاکید کرد: رسانه های غربی دارای اتاق های فکر و کارشناسان بسیاری هستند که درصدد تحقق اهداف سیاسی نظام سلطه مانند اقناع سازی از طریق برنامه های گوناگون هستند. برای مثال در راهبرد سیاه نمایی تلاش می شود به گونه ای القا شود که در داخل کشور ما مشکلات عظیمی وجود دارد که برای حل آنها راهکاری وجود ندارد.

اين كارشناس مسائل بین الملل با بيان اينكه ما در یک نوع جنگ نرم قرار داریم که عمر آن به اندازه قدمت انقلاب اسلامی است، گفت: طبیعی است که با نگاه 42 سال قبل نمی توانیم این جنگ را پیش ببریم. ما حالا با ابزارهایی طرف هستیم که به نوعی با افکار و زندگی روزمره درگیر است. درنتیجه  در حوزه جنگ نرم به اندازه بخش جنگ سخت باید هزینه کنیم و شکی در لزوم آن نیست. ما در بخش جنگ سخت پیشرفت های خوبی داشتیم؛ اما در بخش نرم نتوانسته ایم به قدر کافی منابع مالی در نظر بگیریم و پلتفرم های خوبی را معرفی کنیم.

شهبازي با اشاره به اينكه در رسانه هاي برون مرزي ساختار، روند و نیروی انسانی لازم و ملزوم هم هستند، تصريح كرد:  اگر بخواهیم در حوزه برون مرزی موفق باشیم باید پشتوانه ای قوی در داخل داشته باشیم. وقتی شما پول نداشته باشید که بتوانید آنتن تان را نگه دارید طبعا صدای شما قطع خواهد شد. همچنین تغییر رویه ها با تغییر مدیریت کلان ضربات جبران ناپذیری به رسانه های برون مرزی کشور وارد می آورد چنانچه ما در مقطعی از زمان در حوزه امریکای لاتین خوب پیش رفتیم، اما این مسیر بعدا تا حدود زیادی رها شد.

اين كارشناس رسانه با تاكيد بر اين نكته كه دنیا تشنه واقعیت است و اگر رسانه ای نتواند حقایق را نشان دهد، از دید مخاطبان حذف می شود، گفت: ما باید هم روایت درستی از ایران به جهان داشته باشیم، هم از تحولات کشورهای دیگر روایت درستی به مخاطبان هدفمان ارائه کنیم. 

وي اضافه كرد: نظام باید به این نتیجه برسد که در جنگ رسانه ای باید ابزارها و نیروهای کارکشته و پرتوان را داشته باشیم و هدف گذاری کلان شود. همچنین نگاه بخشی و جزیره ای را کنار بگذاریم. ما در بخش نمادسازی به شدت مشکل داریم.

رسانه‌های دگرانديش ايرانی

نجفی كارشناس سياست و رسانه با يادآوري اينكه مخاطبان شبكه هاي برون مرزي اتباع كشورهاي ديگر هستند، بیان کرد: راديو و تلويزيون هاي برون مرزي کشورمان بايد اهداف راهبردي خود را در كشورهاي منطقه و حتي فرا قاره اي دنبال كنند. در عين حال بايد با تبليغات ويرانگر شبكه هاي غربي نيز مقابله كنند. موفقيتي كه آنها به دست آورده اند مطرح كردن رسانه هاي دگر انديش در برابر  رسانه هاي غربي وابسته به كانون هاي قدرت و ثروت بوده است که بسیار ارزشمند است.

به گفته اين تحليلگر با تاسيس شبكه پرس تي وي، رسانه اي در برابر دولت هاي استيلاطلب غربي به ميدان آمد كه بر اساس بيان حقيقت فعاليت خود را مطرح كرد و موجب توجه نخبگان غربي شد. از اين رو رسانه هاي غربي تحت الشعاع قرار گرفتند. همچنين شبكه هاي ديگري مانند راشا تودي با رويكرد به اين رهيافت وارد عرصه فعاليت شدند. در نتيجه امريكا و انگليس تلاش كردند تا آن موج را سركوب كنند.

نجفي با اشاره به اينكه اعتماد مردم امريكا به سي ان ان و فاكس نيوز رو به كاهش است، گفت: در عين حال مردم در جست و جوي رسانه هاي حقگو و واقعيت نگار هستند. از اين رو براي آنكه بتوانيم از اين فرصت استفاده كنيم بايد حاکمیت و نهادهای حاکمیتی مرتبط از رسانه هاي برون مرزي صداوسیما به عنوان يك مولفه راهبردي حمايت كند.

وي ادامه داد: اگر بخواهيم از راديو و تلويزيون هاي برون مرزي براي اقناع افكار مخاطبان در فراسوي مرزها  و نیز پیشبرد سیاست خارجی و دیپلماسی عمومی استفاده کنیم، این رسانه ها باید مورد حمایت حکومت باشند؛ برای مثال سازمان برنامه و بودجه می تواند با پیش بینی و گنجاندن ردیف بودجه مستقل براي معاونت برون مرزی در درون بودجه سازمان صداوسیما از این رسانه ها حمایت کند. این روند مسبوق به سابقه است و در بودجه سال 1397 انجام شده بود؛ اما اکنون چنین نیست. درحالي كه برای فعالیت برون مرزي باید بودجه ارزی بسیاری در اختیار آنها قرار داده شود چرا که بخش عمده فعالیت آنها نیز در خارج از کشور محقق می شود. کافیست به بودجه الجزیره قطر که یک میلیارد و 400 میلیون دلار در سال است توجه کرد که قابل مقایسه با بودجه ارزی شبکه های ما نیست. ما با چنین رقبایی در حال نبردیم.

چالش های پيش روی رسانه های برون مرزی

اين كارشناس رسانه با بيان اينكه دو چالش در برابر رسانه های برون مرزی وجود دارد، گفت: اولین چالش فقدان تجهیزات و ابزار است. در حالی که عرب ست، ترک ست، نایل ست در منطقه وجود دارد ایران ماهواره ای در اختیار ندارد که شبکه های برون مرزی بتوانند از طریق کانال های آن برنامه های خود را پخش کنند. در نتیجه مجبورند از خدمات ماهواره ای کشورهای رقیب استفاده کنند. در بخش پلتفرم های فضای مجازی هم مجبورند از تولیدات غربی استفاده کنند که زیر سانسور غرب قرار دارد. ایران برای تولید پلتفرم تاکنون موفق نبوده، حال آنکه چینی ها توانستند مدل بومی خود را به جهان عرضه کنند.

وي توجه اندک به تحقیقات علمی برای افزایش تاثیرگذاری شبکه های برون مرزی را دومین چالش دانست و گفت: برای هر فعالیت رسانه ای باید دریایی از تحقیقات علمی زمینه ای انجام شود که طبعا بودجه بزرگی را می طلبد از این رو نیازمند اراده اي ملی و بالادستي برای حمایت از رسانه های برون مرزی هستیم.

نجفي با اشاره به تلاش شهید سردار سلیمانی در متوقف كردن تهدیدات رژیم صهیونیستی و نیز داعش دور از مرزهای ایران در ابعاد بازدارندگي دفاعي گفت: رسانه های برون مرزی باید فراسوی مرزها تهدیدات نرم را از میان ببرند. نبرد رسانه ای یک واقعیت است. اگر به سوریه و لیبی نگاه کنیم خواهیم دید که رسانه های فراملی وابسته به غرب و عربستان توانستند این کشورها را با فتنه گری و تفرقه افکنی ویران کنند. از این رو رسانه های برون مرزی باید در برابر چنین تهدیدی نسخه همگرایی را ترویج کنند.

نیازمند سند بالا دستی هستیم

حامد شهبازی کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به عملكرد موفق پرس تی وی و العالم در جنگ سال 2004 گفت اين شبكه ها به خوبی توانستند نقش خود را علیرغم فشارهای نظام سلطه و کمبود منابع مالی را ایفا کنند؛  با این حال معتقدم که اگر دارای یک سند بالادستی باشیم که چرخش مدیران و آمد و رفت مقامات نتواند بر آن تاثیر منفی بگذارد، بهتر می توانیم در این زمینه ایفای نقش کنیم و تاثیرگذار باشیم.

 انتهای پیام/4104/