کمالوندی: بازماندن پرونده فعالیت‌های پیشین با روح برجام در تناقض است
به گزارش گروه بین‌الملل آنا، بهروز کمالوندی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در مصاحبه‌ای با روزنامه اعتماد درباره رسیدن پرونده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به روزهای سرنوشت‌ساز، اظهارات اخیر یوکیا آمانو مدیرکل آژانس و واکنش ایران به این مواضع، به اظهار نظر پرداخته است.
متن این گفتگو را در زیر می‌خوانید:
یوکیا آمانو روز پنجشنبه در گزارش خود به نشست فصلی شورای حکام تأکید کرده است که نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران را اعلام کند. این عبارت بیش از ١٠ سال است که در گزارش‌های آژانس در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای ایران ذکر می‌شود. دلیل قید این عبارت در این گزارش‌ها چیست؟
بخش عمده‌ای از صحبت‌ها و گزارش آقای آمانو در نشست‌های فصلی شورای حکام تکراری است. علت قید این عبارت در گزارش‌های آژانس هم آن است که ایران یا هر کشور دیگری هنگامی‌که پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند، آژانس نیز نمی‌تواند به هر مکانی که مدنظر دارد، دسترسی داشته باشد و به همین خاطر نمی‌تواند تمام فعالیت‌های هسته‌ای آن کشور اعم از اعلام‌شده یا اعلام‌نشده را مورد تأیید قرار دهد. به‌عبارت‌دیگر، عبارت فوق، یک اصطلاح فنی و حقوقی است و مختص به ایران هم نیست و آژانس برای همه کشورهایی که پروتکل را اجرا نمی‌کنند، این عبارات را می‌آورد. از سویی، این اصطلاح به مفهوم آن‌هم نیست که ایران عملی خلاف انجام داده است. آژانس بابیان این اصطلاح می‌خواهد بگوید که من در حدودی که دسترسی دارم، می‌توانم فعالیت‌های هسته‌ای آن کشور را موردبررسی قرار دهم. هم‌اکنون هم‌سطح دسترسی‌های آژانس از اماکن هسته‌ای ایران در چارچوب قوانین پادمانی است و حدود دسترسی‌ها هم بر اساس پادمان مشخص است. در این راستا، ایران اقداماتش را در اماکن هسته‌ای اعلام‌شده بیان می‌کند و اطلاعات آن را در اختیار آژانش قرار داده و آژانس هم آن‌ها را موردبررسی قرار می‌دهد و سپس نتیجه اقداماتش را در گزارشی منتشر می‌کند.
چه پروسه‌ای باید طی شود تا این عبارت هم در گزارش‌های آژانس حذف شود؟
لازمه حذف این عبارت، اجرای پروتکل الحاقی است. بااین‌حال، ممکن است که پروتکل در کشوری مورداجرا قرار گیرد ولی این عبارت در گزارش‌های آژانس بیاید زیرا باید مدتی از اجرای پروتکل بگذرد تا آژانس بتواند اعلام کند که آن کشور فعالیت غیر اعلامی هسته‌ای ندارد. مثلاً حدود پنج سال زمان نیاز دارد. بااین‌حال، ممکن است آژانس گزارش جامع خویش را در یک بازه زمانی زودتر صادر کند. مثلاً بگوید که پروتکل الحاقی انجام‌شده است، کد اصلاحی ١/٣ مورداجرا قرارگرفته است، تمام اطلاعات موردنیاز را دریافت کرده و از اماکن مورد درخواست دیدار داشته است. بااین‌حال، باید دانست که صدور چنین گزارشی در یک بازه زمانی زودتر بستگی به جنبه‌های سیاسی هم دارد زیرا این گزارش باید در شورای حکام مورد تصویب قرار گیرد و در آنجا هم هر کشوری بر اساس سیاست‌ها و مناسبات خویش در عرصه بین‌المللی اقدام می‌کند.
پیش‌بینی ایران برای بازه زمانی موردنیاز آژانس جهت انتشار گزارش فراگیر چیست؟
نظارتی که از فعالیت‌های هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد، در چارچوب پادمان است و بعد از اجرای برجام، پروتکل الحاقی اجرایی خواهد شد. انتشار گزارش نتیجه‌گیری گسترده هم‌زمان بر است و به‌طور مثال این گزارش برای ژاپن پنج سال طول کشید. ممکن است این گزارش برای ایران هم چند سالی طول بکشد تا صادر شود.
آیا گزارش جامع و فراگیر برای کشور دیگری هم منتشرشده است؟ آن کشورها چه بازه زمانی را برای آن پروسه طی کرده‌اند؟
برای تعدادی از کشورها مانند ژاپن صادرشده است که برای آن‌ها پنج سال طول کشید. بااین‌حال، صدور چنین گزارش‌هایی زمان‌بر است ولی درمجموع، نمی‌توان قضاوتی داشت. انتظار ما آن است که این گزارش در کوتاه‌ترین زمان صادر شود.
آمانو پس از نشست شورای حکام در گفت‌وگو با خبرنگاران بیان کرد که ارزیابی آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای پیشین ایران سیاه‌وسفید نخواهد بود و در این گزارش به نتیجه قطعی نخواهیم رسید. آیا این به معنای بازماندن پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران خواهد بود؟
من تمام ٢٢ دقیقه مصاحبه آقای آمانو پس از جلسه شورای حکام را دیده‌ام. در آنجا خبرنگاران اصرار داشتند که از آمانو بپرسند نتیجه گزارش وی چه خواهد بود. او نیز در آنجا تلاش کرد که بگوید گزارش آژانس بر اساس قضاوت و نتیجه‌گیری نیست بلکه در آن، واقعیت‌هایی را می‌گویم و گزارش بر اساس اسناد و بررسی‌ها است. بااین‌حال، اعلام بسته شدن پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران با شورای حکام است و نگاه ما نیز متوجه شورای حکام است. البته گزارش آمانو هم مؤثر است و ما از آمانو می‌خواهیم بر اساس اسناد گزارش بدهد و جایی برای سوءاستفاده توسط برخی بازیگران نگذارد. اینکه آمانو می‌گوید نمی‌خواهد سیاه یا سفید گزارش بدهد معنای منفی بودن را نمی‌دهد بلکه می‌خواهد تأکید کند که او بر اساس اسناد گزارش خواهد داد.
اگر پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران بسته نشود، واکنش ایران چه خواهد بود؟ آیا این مسئله به معنای عدم اجرای برجام است؟
برجام باید اجرایی شود و اجرایی شدن آن‌هم مستلزم اجرای تعهدات از سوی هر دو طرف یعنی هم ایران و هم‌گروه ١+٥ است. بر اساس بند ١٤ برجام، گروه ١+٥ باید قطعنامه‌ای با رویکرد بسته شدن پرونده موضوعات گذشته ایران را به شورای حکام بدهد و این پرونده را مختومه اعلام کند. در این راستا، ایران همکاری‌های را با آژانس انجام داد. بااین‌حال، اگر پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران بسته نشود یا جای سوءاستفاده را برای آینده باز بگذارد یا بخشی بسته و بخشی باز باشد، برجام اجرایی نمی‌شود زیرا اجرای برجام مستلزم برداشتن این گام از سوی طرف مقابل است. همان‌طور که چندی پیش نیز آقای عراقچی گفتند گروه ١+٥ باید میان برجام و پرونده فعالیت‌های پیشین یکی را انتخاب کند و نمی‌شود طرفین بر اساس برجام با یکدیگر همکاری داشته باشند و ایران هم شفافیت از فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش دهد و پروتکل الحاقی و کد اصلاحی ١/٣ را اجرا کند و به مدت ١٠ سال هم محدودیت‌هایی را بپذیرد ولی این مسئله که اساس و پایه‌ای هم ندارد و مربوط به گذشته است، بازبماند و از آن بتوانند سوءاستفاده کرد. من فکر می‌کنم بازماندن پرونده فعالیت‌های پیشین باروح برجام در تناقض است.
روز سه‌شنبه گذشته نشست فنی میان کارشناسان سازمان انرژی اتمی و مسئولان آژانس برگزار شد و آقای عراقچی نیز با آمانو دیدار داشت. بعدازآن هم گفته شد که ایران نقطه نظرات خود را به آمانو منتقل کرده و آمانو نیز گفته است که آن‌ها را در گزارش خود حتی‌الامکان منعکس می‌کند. این نظرات شامل چه موضوعاتی است؟
هنوز همکاران ما از وین بازنگشته‌اند و بخشی از جزییات را هم نمی‌توان بیان کرد. بااین‌حال، بر اساس اطلاعاتی که آقایان عراقچی و بعیدی نژاد گفته‌اند، ایران ملاحظات خویش را دراین‌باره منتقل کرده و مبانی این ملاحظات بر این اساس است که ایران درگذشته اقدامی که انحرافی داشته باشد، نداشته است و این مسئله باید در گزارش آقای آمانو منعکس شود. از سویی، انتظارات و توقعات ما درباره گزارش آژانس و همچنین اجرای برجام مطرح شد.
هم‌اکنون ایران برای اجرای برجام چه اقداماتی انجام داده است؟
ما تا به امروز اقداماتی را که قابل بازگشت هستند و از سویی، زمان‌بر بوده‌اند، انجام داده‌ایم. در این راستا، بخشی از سانتریفیوژها غیرفعال در نطنز و فردو جمع‌آوری شدند و آمانو نیز در گزارش اخیر خود به این مسئله اشاره‌کرده است. بااین‌حال، اقداماتی باقی‌مانده است که اجرای آن اقدامات مستلزم بسته شدن پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران است. این اقدامات شامل مبادله اورانیوم غنی‌شده با سوخت طبیعی و بازطراحی قلب رآکتور اراک و همچنین کاهش تعداد سانتریفیوژها فعال است. به‌عبارت‌دیگر، نقطه صفر اجرای این تعهدات از ٢٤ آذر به بعد خواهد بود.
اجرای آن اقدامات باقی‌مانده به چه مقدار زمان نیاز دارد؟
اگر پرونده فعالیت‌های پیشین هسته‌ای ایران به‌موقع و بر اساس برنامه بسته شود، حداکثر سه هفته زمان نیاز دارد تا اقدامات باقی‌مانده اجرایی شود و می‌توان بیان کرد از نیمه دی‌ماه همه اقدامات انجام‌شده و قاعدتاً هم همان روز آژانس باید این اقدامات را راستی‌آزمایی کند و پس از تأیید این اقدامات، به‌صورت خودکار تمامی تحریم‌های اقتصادی اروپا و امریکا برداشته خواهد شد.
انتهای پیام/