رمز و راز گره‌های فرش در ذهن هنرمندان است و مکتوب‌نشده/ شناسایی سرمایه‌های پنهان صنعت فرش در نظام پایش آزاد
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-محدثه حسینی؛ «پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی» که با نام اختصاری «پایش آزاد» شناخته می‌شود به دنبال تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی است تا استاد و دانشجو بتوانند بر اساس آن موضوع پایان‌نامه و یا رساله را تعریف کنند.
بیشتر بخوانید:
صفر تا صد طرح پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی
این طرح دارای ۴۰ برنامه علمی است که یکی از آن‌ها برنامه علمی فرش است. از همین رو خبرنگار آنا با «محمد مقدمی‌راد»، مجری برنامه علمی فرش به گفتگو پرداخته است که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
آنا: برنامه علمی فرش با توجه به چه اسنادی تدوین شده است؟
مقدمی‌راد: برنامه علمی هنر- صنعت فرش بر اساس تمامی اسناد بالادستی از جمله بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، نقشه مهندسی فرهنگی کشور مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقشه جامع علمی کشور، چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، برنامه چشم انداز افق 1404 و سند ملی فرش جزو اولویت‌های گروه «الف» علم و فناوری کشور در حال تدوین است.
آنا: لزوم توجه به این برنامه علمی چیست؟
مقدمی‌راد: هنر- صنعت فرش به دليل وجه فرهنگی آن، متمایز از سایر صنايع دستی است، چرا كه فرش حامل فرهنگ ايران است. هم‌چنين این صنعت از نظر اشتغال‌زایی حائز اهميت است. امروزه رشته فرش قابلیت‌ها و توانمندی‌های خود را به جامعه فرش ثابت کرده و می‌تواند منشا تحول باشد.
نکته‌ای که حائز اهمیت است، مدیریت دانش در نظام فرش است. نظام فرش می‌تواند به عنوان یک «پایش نظام موضوعات» در نظر گرفته شود. در واقع نظام فرش، سرمایه های پنهان زیادی در ابعاد مختلف دارد، مثلاً در زمینه سبک طراحی، بافت، مرمت، رنگرزی و بسیاری از حرفه‌های مرتبط با فرش اطلاعات کامل و جامعی به صورت مکتوب وجود ندارد و بسیاری از آن‌ها در سینه هنرمندان نهفته است.
مدیریت دانش نظام فرش با توجه به اسناد بالادستی می‌تواند این سرمایه‌های پنهان را شناسایی کند و به‌عنوان طرح‌های مطالعاتی و تحقیقاتی تنظیم شده و در نهایت مطابق با اصول علمی، نتایج یافته‌ها مکتوب و مدون شده، تا دسترسی به آن‌ها برای همگان فراهم شود.
آنا: در برنامه علمی فرش به چه موضوعاتی توجه شده است؟
مقدمی‌راد: موضوعات اساسی شش‌گانه راهبردی هنر-صنعت فرش دستباف ايران که توسط مرکز ملی فرش طرح شده شامل «مديريت زنجيره تامین ارزش فرش دستباف (تامین، توليد و تجارت) در جهت کاهش اثر تورم بر اين زنجيره»، «باز مهندسی و بهبود مستمر فرايند تامين مواد اوليه، طرح و نقش و توليد با کيفيت مناسب در چارچوب هويت و اصالت فرش ايرانی»، «مديريت محيط تعاملی در جهت تبديل تهديد به فرصت و کاهش اثرات اقدامات سياسی و اقتصادی بين‌المللی (تحريم‌ها، جهانی‌سازی و ...)»، «متوازن سازی ساختار مديريتی هنر-صنعت فرش دستباف با توجه به برنامه افق 1404، اطلاع رسانی و تبليغات هوشمندانه برای شناساندن و معرفی فرهنگی فرش دستباف ايران در داخل و خارج کشور» و «شناسايی و نفوذ در بازارهای جديد و حفظ و توسعه بازارهای فعلی در جهت رسيدن به توسعه پايدار صادرات» می‌تواند به عنوان الگویی مثمرثمر مدنظر قرار گیرد و با تحقیقات میدانی و علمی و بسط موضوعات آن بتوانیم پایش نظام دانش فرش را به نحوی شایسته به انجام برسانیم.
آنا: تا کنون چند چالش در برنامه علمی فرش احصا شده است؟
مقدمی‌راد: چهار چالش در این برنامه علمی شامل «لزوم توسعه پایدار در فرش دستباف»، «لزوم خلاقیت و نوآوری در طراحی فرش»، «لزوم خلاقیت و نوآوری در رنگرزی» و «متوازن‌سازی ساختار مدیریتی هنر صنعت فرش دستباف با توجه به برنامه افق ۱۴۰۴» احصا و تدوین شده است.
نقش عوامل انسانی در فرش
هدف غایی چالش لزوم توسعه پایدار در فرش دستباف، «حفظ هویت، اصالت، ارتقای کیفیت و نوآوری، تحقیق و فناوری و توسعه پایدار فرش دستباف» است. هم‌چنین «لزوم توجه به عامل انسانی و توسعه پایدار در زیست بوم‌های مختلف فرش دستباف» و «لزوم استفاده از شتاب دهنده‌ها در هنر صنعت-فرش» نیز دو هدف عینی این چالش است.
حفظ اصالت در صنعت فرش دستبافت
«حفظ اصالت همراه با نوآوری و خلاقیت در راستای توسعه پایدار تولید فرش دستباف» هدف غایی چالش لزوم خلاقیت و نوآوری در طراحی فرش است و اهداف عینی این چالش نیز شامل «لزوم توجه به بازمهندسی و بهبود مستمر فرآیند تامین طرح و نقش با کیفیت مناسب در چارچوب هویت و اصالت فرش ایرانی»، «نیاز به ساختارشکنی و نوآوری در طراحی فرش با توجه به زیست بوم سایر کشورها» می‌شود.
رنگرزی در صنعت فرش
هدف غایی چالش لزوم خلاقیت و نوآوری در رنگرزی، بازمهندسی و بهبود مستمر فرایند تامین مواد اولیه رنگرزی، با کیفیت مناسب در چارچوب هویت و اصالت فرش ایرانی است که «نیاز به خلاقیت و نوآوری برای ماندگاری و ثبات رنگ فرش» و «نیاز به استفاده از رنگ‌های گیاهی» نیز از اهداف عینی است چالش است.
مدیریت زنجیره تامین، تولید و تجارت فرش دستباف
هم‌چنین هدف غایی چالش متوازن‌سازی ساختار مدیریتی هنر صنعت فرش دستباف با توجه به برنامه افق ۱۴۰۴، مدیریت زنجیره تامین، تولید و تجارت فرش دستباف در جهت کاهش اثر تورم بر این زنجیره و توسعه پایدار است.
اهداف عینی این چالش شامل لزوم «بازمهندسی و بهبود مستمر فرآیند تامین مواد اولیه، طرح و نقش و تولید» و «لزوم اطلاع رسانی و تبلیغات هوشمندانه برای شناساندن و معرفی فرهنگ فرش دستباف ایران در داخل و خارج از کشور» می‌شود.
اکنون در حال تدوین و احصای چالش‌های برنامه علمی فرش هستیم، این برنامه علمی به‌زودی در سامانه پژوهشیار بارگذاری خواهد شد.
آنا: در خصوص مدرسه علمی مهارتی فرش توضیح دهید؟
مقدمی‌راد: در بهمن ماه سال گذشته مدرسه عالی مهارتی فرش استان قم با حضور معاونت محترم علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی جناب آقای عبدالحسین خسروپناه افتتاح شد. این مدرسه عالی مهارتی قادر است متخصصین مختلف در زمینه های طراحی، نقاشی، بافت فرش، رفوکاری و مرمت، کنارپیچ و دو گره فرش، پرداخت فرش، چله کشی (چله دوانی)، رنگرزی با استانداردهای سازمان فنی و حرفه‌ای را برای جامعه صنعت و هنر فرش تربیت کند.
در این مدرسه دو نوع کارآموز خواهیم داشت؛ نخست اولویت با دانشجویان ما خواهد بود تا علاوه بر کسب مهارت در این مدرسه اشتغال داشته باشند.کارآموزان گروه دوم نیز از میان مردم خواهند بود و مقرر شده با اعلام عمومی و فراخوان کارآموزان علاقه‌مند خارج از دانشگاه را جذب مدرسه عالی فرش کنیم تا به مهارت و اشتغال بپردازند.کارآموزانی که بتوانند با موفقیت دوره‌ها را پشت سر بگذارند، می‌توانند از طریق سازمان فنی و حرفه‌ای استان قم در مراکز دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند.
در حال حاضر به‌دلیل شیوع بیماری کرونا فعالیت آن دچار وقفه شده، که امیدواریم با برطرف شدن این مشکل بتوانیم ضمن ارائه آموزش به هنرآموزان، فعالیت کاربنیان تولید فرش را نیز با استفاده از همان افراد مهارت آموخته راه اندازی کنیم.
انتهای پیام/4084/پ
انتهای پیام/