بلاروس قربانی وزن‌کشی اروپا در برابر روسیه است/نقاط اشتراک اعتراضات با انقلاب‌های رنگی
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، «مهدی خورسند لیه چاک» معتقد است که ترکیبی از عوامل مختلف در بلاروس ازجمله عدم الزام برای خروج از قدرت یک جریان یا فرد خاص، فقدان چرخش نخبگانی در رأس قدرت، ریاست جمهوری 26 ساله لوکاشنکو و رقابت روسیه و اروپا در زمین بلاروس ازجمله عوامل اغتشاشات اخیر در این جمهوری سابق شوروی به شمار می‌روند. متن گفتگو در ادامه از نظر می‌گذرد.
آنا: بلاروس اخیراً دچار تنش‌ها و اعتراضات مردمی شده است. دلیل این اعتراضات چیست و چه عقبه‌ای دارند؟
خورسند: بلاروس از یک درد مشترک کشورهای استقلال‌یافته از شوروی سابق رنج می‌برد که آن هم نبود چرخش نخبگان و علی‌رغم وجود انتخابات، نبود الزام برای خروج از قدرت یک فرد یا جریان خاص است. این اتفاق در بلاروس هم افتاده و الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور فعلی این کشور، در ماه‌های گذشته و پس از 26 سال بودن در کسوت رئیس‌جمهوری بلاروس، مجدداً برای این انتخابات کاندیدا شد. هزاران نفر در بلاروس به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری اعتراض کردند. حکومت بلاروس به ریاست جمهوری «الکساندر لوکاشنکو» به معترضان واکنش نشان داد و پس از این اتفاقات «سوتلانا تیخانوفسکایا» به عنوان نامزد اخیر ریاست‌جمهوری و رهبر معترضان کنونی به لیتوانی گریخت. این اعتراضات واکنش‌های بین‌المللی را نیز در پی داشت. بنابراین، یکی از دلایل اصلی اعتراضات مردمی که در چند ماه اخیر در این کشور جریان دارد، حضور دوباره لوکاشنکو در عرصه قدرت است.
آنا: چرا اعتراضات ادامه‌دار شده است؟
خورسند: اعتراض‌های ادامه‌دار مردم بلاروس که نام جنبش خود را «انقلاب دمپایی» نیز گذاشته‌اند، شامل مجموعه‌ای از اعتراض‌های خیابانی علیه دولت مستقر می‌شود که پیش از برگزاری انتخابات این کشور در اعتراض به حضور مجدد لوکاشنکوی 66 ساله در انتخابات شاهد آن بودیم. پس از برگزاری انتخابات و اعلام پیروزی 80 درصدی لوکاشنکو، معترضان دامنه اعتراضات خود را وسیع‌تر کرده، حتی در بیرون از بلاروس، لاروسی‌ها خارج‌نشین هم در کشورهای محل استقرار خود دست به اعتراضات در مقابل سفارت بلاروس در این کشورها زدند.
آنا: یکی از موضوعات مطرح‌شده در اعتراضات بلاروس، دخالت کشورهای دیگر در روند انتخابات و اعتراضات مردمی در این کشور است. دیدگاه شما چیست؟
خورسند: معتقدم در اتفاقات بلاروس با دو دسته از عوامل که «ایجابی» و «استمراری» هستند روبرو هستیم. برای دسته ایجابی باید به چند شاخص و عامل اصلی اشاره کرد. اولین عامل ایجابی در این اعتراضات، عملکرد دولت مستقر بلاروس پس از 26 سال حکمرانی در این کشور است. فساد گسترده اداری، کسری بودجه، بیکاری، رکود کسب‌وکارها و همچنین وابستگی شدید لوکاشنکو به روسیه از شاخصه‌هایی است که معترضان بر آن استناد می‌کنند.
حضور ارتش بلاروس در مواجهه با معترضان
دومین عامل ایجابی، دخالت بیگانگان در این کشور ازجمله، روسیه، اتحادیه اروپا (به‌طور مشخص فرانسه و آلمان) و آمریکاست. پس از روی کار آمدن «ولادیمیر پوتین» در روسیه، سیاست حمایت از «خارج نزدیک» این کشور در عرصه سیاست خارجی اجرایی شد و طبق این سیاست، روسیه موظف به حمایت از هم‌پیمانان و عدم اجازه به روی کار آمدن غرب‌گرایان در جمهوری‌های استقلال‌یافته از شوروی است.
بیشتر بخوانید:
پوتین: تلاش‌های خارجی برای مداخله در بلاروس غیرقابل قبول است
البته چالش‌های گذرا نیز در این سیاست گاهاً مشاهده می‌شود که با تدبیر روسیه همواره حل‌شده است. ناراحتی بلاروس و لوکاشنکو از اعمال تعرفه سوخت روسیه بر این کشور یکی از این مسائل بوده که در برهه‌ای باعث شد، این دو کشور کمی از هم دور شوند و در همان برهه زمانی، در اقدامی غیرمنتظره مایک پمپئو برای بازدید از مینسک و دیدار با لوکاشنکو راهی بلاروس شد، ولی شاهد بودیم که در پی شدت گرفتن اعتراضات در بلاروس، روسای جمهور روسیه و لاروس سه بار تلفنی با یکدیگر صحبت کرده و حتی پوتین اعلام کرد بعد از روسیه، مردم بلاروس اولین گروه دریافت‌کننده واکسن ویروس کووید-19 خواهند بود.
اروپا به دنبال انقلاب‌های رنگی در جمهوری‌های استقلال‌یافته شوروی
اروپایی‌ها هم دیگر عامل دخالت بیگانگان در ایجاد و شاید شدت گرفتن اعتراضات بلاروس هستند. شکست تحقیرآمیز اتحادیه اروپا در موضوع کریمه از روسیه که نتوانست جلوی الحاق کریمه به روسیه را بگیرد، به یک عقده تاریخی برای اروپایی‌ها در برابر روسیه بدل شده است. اروپا در موضوع بلاروس، به دنبال سیاست انقلاب‌های رنگی آمریکا در جمهوری‌های استقلال‌یافته شوروی مانند گرجستان و اوکراین است تا با استقرار یک نظام غربی وابسته به اروپا، انتقام کریمه از روسیه گرفته شود. مدل اعتراضات یا حتی نام‌گذاری این اعتراضات، شباهت بسیاری به انقلاب‌های رنگی دارد.
اما برای آمریکا نقش کمتری قائل هستم. با توجه به در پیش بودن انتخابات در آمریکا، تیم ترامپ، علاقه زیادی برای درگیری دیگر در یک جبهه جدید ندارد و معتقدم ورود جدی به اتفاقات بلاروس نداشته و تنها به چند اظهارنظر بسنده کرده است. البته آن چند اظهارنظر ضدلوکاشنکویی آمریکا هم به دلیل ایستادگی روسیه در شورای امنیت سازمان ملل در پرونده هسته‌ای ایران در برابر آمریکا می‌تواند تفسیر شود.
آنا : عوامل ادامه‌دار شدن اعتراضات چیست؟
خورسند: نوع برخورد لوکاشنکو با معترضان را به‌عنوان عامل اصلی ادامه این اعتراضات می‌توان عنوان کرد. موج گسترده بازداشت معترضان و دستگیری گسترده خبرنگاران این کشور و همچنین توهین به معترضان از اقدامات لوکاشنکو در مواجهه با معترضان است. لوکاشنکو اخیراً مخالفان و معترضان خود را گوسفندانی خطاب کرد که از غرب دستور می‌گیرند. البته فرانسه و آلمان، هنوز از ثمر دادن انقلاب دمپایی در بلاروس ناامید نیستند و در حال شارژ معترضین وابسته به اروپا هستند. در این بین اما روسیه، سیاست خزنده و مستمری را در حمایت از لوکاشنکو در پیش گرفته است. روس‌ها سیاست حمایت از «خارج نزدیک» خود را در موضوع بلاروس، دوباره به رخ جهان کشیدند تا عملاً برای جمهوری‌های دیگر پیامی فرستاده که در برابر غرب و فشارهای غربی، از حمایت مسکو برخوردارند.
انتهای پیام/4106/
انتهای پیام/