تعداد واقعی نیروهای داعش چقدر است؟/ محاسبه نیروهای عملیاتی داعش

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، تخمین و برآورد تعداد نیروهای فعال در گروه تروریستی داعش گسترده و مختلف است. در پایین‌ترین سطح این برآوردها، باربارا استار کارشناس شبکه خبری سی‌ان‌ان اخیراً اعلام کرد سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا تخمین می‌زنند که تعداد کل نیروهای داعش بین 9 تا 18 هزار نفر باشد. البته تخمین سازمان سیا در این زمینه در ماه‌های پایانی سال 2014 تا حدودی بیشتر بود و تعداد اعضای این گروه را بین 20 تا 31 هزار نفر اعلام کرده بود.

دیگر پیش‌بینی‌ها از این ارقام بالاتر است. رامی عبدالرحمن، مدیر مرکز حقوق بشر سوریه مستقر در انگلیس گفته است داعش تنها در سوریه نزدیک به 50 هزار نیرو دارد. رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح روسیه نیز اخیراً گفته بر اساس تخمین‌های مسکو، داعش حدود 70 هزار عضو با ملیت‌های مختلف دارد. در اواخر آگوست 2014 هم هاشم الهاشمی، کارشناس امور امنیتی در بغداد این آمار را به 100 هزار نفر رساند. فؤاد حسین یکی از مقامات منطقه کردستان نیز چندی پیش در گفت‌وگو با روزنامه ایندیپندنت تعداد این نیروها را نزدیک به 200 هزار نفر اعلام کرد.

با وجود این تخمین‌ها و برآوردها، این سؤال همچنان باقی است: کدام‌یک درست می‌گویند؟ و کدام تخمین به تعداد واقعی اعضای داعش نزدیک‌تر است؟ برای بررسی این سؤالات باید به چند موردتوجه کرد که عبارتند از: این پیش‌بینی‌ها به کدام بخش از نیروهای داعش اشاره می‌کند؟ بررسی این موارد نشان می‌دهد وجود تعداد زیاد اعضای داعش امری محتمل است.

رقم 200 هزار نیرویی که فؤاد حسین به آن اشاره می‌کند عبارت است از: نیروهای پشتیبان (انصار)، پلیس نیروهای امنیتی (حسبه)، شبه‌نظامیان محلی، محافظان مرزی، نیروهای شبه‌نظامی وابسته به بخش‌های مختلف امنیتی این گروه، سربازان و مربیان آموزشی. تعداد واقعی نیروهای خط مقدم داعش بسیار کمتر از این میزان است که به سه گروه نیروهای عادی، شبه‌نظامیان نخبه و گردان مرگ تقسیم می‌شوند. اگرچه نمی‌توان به‌طور دقیق تعداد این نیروها را ارزیابی کرد، اعلام آمار و ارقام خام تا حدودی بی‌معنی به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر برای بررسی این موضوع، باید به نواحی تحت اشغال سوریه توسط داعش به همراه تعداد ساکنان این مناطق اشاره کرد:

• استان رقه ( با جمعیت 944 هزار نفر )


• استان دیر الزور به غیر از خود شهر دیر الزور ( با جمعیت 746 هزار و 500 نفر )


• مناطق العریش، شدادی و مرکادا در استان حسکه ( با جمعیت 90 هزار نفر )


• مناطق جرابلس و منبیج در استان حلب ( با جمعیت 467 هزار نفر )

به این ترتیب می‌توان گفت داعش در این مناطق بر دو میلیون و 247 هزار نفر حکومت و قوانین سخت‌گیرانه‌ای علیه این افراد وضع می‌کند. برای مقایسه باید به این نکته اشاره کرد که برای تأمین امنیت در استان‌های نیمروز و هلمند در افغانستان با جمعیتی حدود یک‌میلیون و 598 هزار نفر، حدود 30 هزار نفر از نیروهای آمریکایی، انگلیسی و دانمارکی حضور داشتند. علاوه‌بر‌این، این نیروهای بین‌المللی کمک و حمایت ارتش ملی افغانستان، پلیس ملی افغانستان، پلیس نظم عمومی افغانستان و نیروهای امنیت ملی را به همراه داشتند که به این ترتیب تعداد نیروها به بیش از 30 هزار نفر می‌رسید. حتی با احتساب زیرساخت‌ها و نواحی متفاوت از یکدیگر و این حقیقت که داعش نیروهای مدرن و پیشرفته‌ای همچون غربی‌ها ندارد، بنابراین این گروه تروریستی برای حفظ کنترل و قدرت خود در سوریه حداقل به 30 هزار نیرو احتیاج دارد.

در این میان باید به مناطق تحت کنترل داعش در عراق نیز اشاره کرد:

• شهرهای موصل، حمدانیه، تل عفر، الحدار و باجی در استان نینوا ( با جمعیت یک میلیون و 984 هزار نفر )


• مناطق الدبس، دقاق و هویجه در استان کرکوک ( با جمعیت 525 هزار نفر )


• مناطق القیم، رتبه، حیث و فلوجه در استان الانبار ( با جمعیت یک میلیون 587 هزار نفر )


• مناطق الشرقات، تکریت و دوار در استان صلاح الدین ( با جمعیت 367 هزار نفر )

بدین ترتیب داعش در عراق بر مناطقی حکومت می‌کند که جمعیت آن‌ها بین سه میلیون و 900 هزار نفر تا چهار میلیون و 650 هزار نفر است و این یعنی دو برابر جمعیت ساکن در مناطق تحت کنترل داعش در سوریه. در این اراضی و مناطق، گردان‌های مختلف داعش وجود دارد که آن‌ها نیروهای لجستیک و پشتیبانی خود را در این مناطق حفظ ‌کرده‌اند و قادر به انجام عملیات متعددی هستند؛ برخی از این گردان‌ها عبارت‌اند از: الصارم، البطار، الاقصی، سارایوو، یرموک، جالوت، داوود، جبال، صاعقه، القعقا و قادسیه. با توجه به این عوامل به نظر می‌رسد رسیدن به رقم 100 هزار نفر مورد اشاره هاشم الهاشمی چندان دور از ذهن نباشد.

علاوه بر ساختار نیروها و اراضی تحت کنترل داعش، عامل دیگری که نشان می‌دهد تخمین سازمان سیا بسیار پایین است مربوط به حملات و ضرباتی است که به داعش وارد شده است. ستاد فرماندهی آمریکا اعلام کرده از ماه آگوست تاکنون بر اثر حملات جنگنده‌های ائتلاف حدود شش هزار عضو داعش کشته شده‌اند. اگر برآورد سازمان سیا درست باشد، در نتیجه باید گفت بین 20 تا 30 درصد اعضای داعش کشته شده‌اند. چنین نتیجه‌گیری کاملاً غیرمنطقی است: حتی اگر داعش توانسته باشد طی همین مدت کوتاه از بین رفتن شش هزار نیرو را با استخدام‌های جدید جبران کند، درنتیجه این گروه می‌بایست در میدان نبرد عملکرد ضعیف‌تری داشته باشد. در مقابل اگر رقم 100 هزار نفر هاشمی درست باشد، می‌توان گفت این گروه تروریستی تنها یک‌دهم کل نیروهایش را از دست داده است. با تمام این اوصاف، به دلیل مشکلات موجود نمی‌توان تعداد دقیق این نیروها را اعلام کرد، اما بر اساس شواهد و قرائن می‌توان تخمین زد که تعداد اعضای داعش احتمالاً از 30 هزار نفر بیشتر است.