منصور جام شیر: طرح خرید کتاب از ناشران همواره با رویکرد سلیقه‌ای بوده است/ موازی‌کاری مانع تقویت کتابخوانی است
منصور جام‌شیر مدیر عضو انجمن فرهنگی ناشران کودک ونوجوان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا درباره طرح خرید کتاب از ناشران از سوی وزارت ارشاد گفت: "طرح خرید کتاب از ناشران به وسیله وزارت ارشاد گرچه فی نفسه اتفاق خوبی تلقی می‌شود اما مسئله اصلی این است که این مقوله با رویکرد سلیقه‌ای صورت می‌گیرد. به خاطرم هست قانونی در سال‌های اخیر مصوب شد که خرید کتاب از ناشران دولتی ممنوع است و نهادهایی که می‌خواهند به خرید کتاب از ناشران بپردازند باید از ناشران غیردولتی کتاب بخرند؛ اما این قانون نیز دوام چندانی نداشت و لغو شد و پیرو آن یک بار دیگر، این ناشران دولتی بودند که بیش از سایر ناشرها، کتاب‌هایشان مورد توجه واقع می‌شد".
او بیان کرد: "البته خرید کتاب به وسیله وزارت ارشاد هرچند در تعداد محدود، این حسن را دارد که کتاب می‌تواند به استان‌های دورافتاده کشور برسد. آن هم در شرایطی که یکی از اصلی‌ترین معضلات حوزه نشر، نامنظم بودن چرخه توزیع است و شاید این طرح بتواند تا حدودی در رساندن کتاب به دست مخاطبانی که در استان‌های دیگر زندگی می‌کنند موثر باشد. در عین حال تصورمی‌کنم خرید کتاب توسط این نهاد باید براساس برنامه‌ریزی بهتری صورت بگیرد تا از طرفی تمام ناشرانی که در طول یک‌سال به انتشار آثار ارزنده و مفید پرداخته‌اند بتوانند در این گردونه قرار بگیرند و هم دوستداران کتاب برای انتخاب آثار مورد‌علاقه خود از تنوع و تکثر بیشتری برخوردار شوند".
جام شیر در ادامه خاطرنشان کرد: "مشکلات حوزه نشر به‌ویژه در سال‌های اخیر بر هیچ‌کس پوشیده نیست، بروز این مشکلات نشات‌گرفته از نبود تبلیغات مناسب و کافی بر روی مقوله کتاب و کتابخوانی بوده است. طبیعی است تا زمانی که زوایای پیدا و پنهان کتابخوانی نزد اقشار مختلف جامعه تبیین نشده باشد نمی‌توانیم شاهد خروجی مطلوبی در این حیطه باشیم. در حال حاضر در همه جای دنیا شرایط به این گونه است که سیاست‌گذاران فرهنگی به ایجاد نیاز در زمینه کتابخوانی می‌پردازند، اما در جامعه ما احساس نیاز به کتابخوانی اتفاق نیفتاده یا اگر هم صورت گرفته مقطعی بوده است".
این ناشر با اشاره به این‌که ضرورت دارد انگیزه‌های بیشتری از سوی دولت در زمینه کتابخوانی ایجاد شود گفت: "سال‌هاست من و سایر ناشران در لابلای گفت‌وگوهایی که با ما صورت می‌گیرد به این مسئله اشاره می‌کنیم که یکی از راه‌های ترغیب مردم به سمت‌وسوی کتابخوانی، افزایش کتابخانه‌ها و توجه به وضعیت کیفی آنها است. اما واقعیت این است که شرایط اغلب کتابخانه‌های عمومی در سال‌های اخیر به قدری بحرانی بوده که به نظرمی‌رسد برای سامان‌بخشی به آنها باید کارگروهی تشکیل شود و به شکل جدی به این مقوله رسیدگی شود".
او اضافه کرد: "با وجود این‌که در حال حاضر نزدیک به سه هزار کتابخانه فعال و نیمه‌فعال در سراسر کشور وجود دارد اما این میزان عملا نتوانسته در مرتفع کردن نیازهای مخاطبان موثر باشد. البته بماند که وجود همین کتابخانه‌ها نیز بدون اشکال نیست و نبود کتابداران متخصص و دلسوز، فقدان کتاب‌های جذاب و خواندنی از جمله موانعی به شمار می‌روند که در این سال‌ها پیش پای کتابخانه‌های کشور قرار گرفته است. حتی در برخی موارد دیده شده که آن کتابخانه صرف‌نظر از این که دارای چنین مولفه‌هایی بوده به لحاظ ساختاری و فیزیکی نیز دچار اشکال است و به همین دلیل مخاطب رغبتی برای مراجعه به کتابخانه را پیدا نمی‌کند".
عضو انجمن فرهنگی ناشران کودک ونوجوان در ادامه تصریح کرد: "بی‌تردید مرتفع شدن چنین مشکلاتی در درجه نخست، باید به دست مدیران فرهنگی صورت بگیرد اما مسئله این‌جاست که در این سال‌ها هر مدیر فرهنگی که به روی کار آمده سعی کرده در مدت مدیریت، نام نیکی از خود به جای بگذارد و بر روی خطوطی که برایش مقرر شده حرکت کند. روی این اصل است که همیشه طرح و برنامه‌های فرهنگی با نواقص زیادی مواجه بوده و هیچ‌گاه هم به سرانجام و سامان نرسیده است".
این ناشر ادامه داد: "البته نباید زیاد هم بدبین بود، زیرا در این سال‌ها بوده‌اند کتابخانه‌هایی که کارکردشان موثر بوده و توانسته کتاب‌های مورد نیاز مخاطبان را به دست آنها برساند. کما این که برخی ان‌جی‌اوها و نهادهای غیر دولتی هم سعی کرده‌اند با برداشتن قدم‌هایی، نواقصی که در حیطه کتابخانه‌ها وجود دارد را مرتفع سازند، به عنوان مثال انجمن نیز در این وادی قدمی برداشته و طرحی مصوب کرده که براساس این طرح، بیش از صد و بیست هزار کتاب به استان‌های مختلف کشور ارسال شود".
او اضافه کرد: "درواقع این کتاب‌ها از سوی انجمن درقالب هدیه‌های فرهنگی به استانها عرضه خواهد شد و اطمینان داریم که براساس تجارب سال‌های گذشته‌مان با بازخورد خوبی هم در این زمینه مواجه می‌شویم که مهم‌ترین حسن آن، معرفی کتاب ناشران نزد مخاطبان است".
جام شیر بیان کرد: "ما در همه مقوله‌ها یک مشکل اساسی داریم و آن هم موازی‌کاری است، در حوزه کتاب نیز اوضاع به این شکل است، در حالی‌که اگر تمهیدی صورت بگیرد و بودجه نهادهایی چون کانون پرورش فکری‌کودکان ونوجوانان، حوزه هنری، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی و... در یکدیگر تجمیع شود و از برآیند این تجمیع، فکری به حال معضلات کتاب و کتابخوانی شود به‌طور قطع نتیجه مطلوب تری عایدمان می شود، اما همان‌طور که می‌بینیم هر یک از این ارگان‌ها به شکل مستقل و به فراخور وظایفی که به گردنشان گذاشته شده و در اغلب موارد هم حالت فرمالیته دارد در زمینه کتابخوانی به شکل مقعطی عمل کرده‌اند."
انتهای پیام/
انتهای پیام/