70 درصد کتاب‌های کتابخانهها حتی یک‌بار هم خوانده نشده‌اند/ چرا ناشران کتاب‌هایی را منتشر می‌کنند که مطابق با نیاز جامعه نیست؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، جشن یک میلیون کتاب، عصر امروز چهارشنبه 27 آبان‌ماه با حضور مدیران فرهنگی و اهالی نشر برگزار شد. در این مراسم که در چهره‌هایی همچون سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی ارشاد، رضا صالحی امیری رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، احمد مسجدجامعی عضور شورای اسلامی شهر و حسین نوش‌آبادی سخنگوی وزارت ارشاد برگزار شد، 25 ناشر فعال و پیشکسوت تقدیر شدند.
70 درصد کتاب‌های کتابخانههای حتی یک‌بار نیز خوانده نشده‌اند
صالحی امیری، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در این مراسم ضمن تبریک به دست‌اندرکاران وزارت ارشاد که بار دیگر دوران وزارت احمد مسجدجامعی را تکرار می‌کنند، با اشاره به اهداف نشر کتاب گفت: «نخست باید از خودمان بپرسیم که با این اعداد و ارقام حوزه نشر به دنبال چه هستیم؟ انسان گاهی هدف را گم می‌کند و باید بگویم هدف از نشر کتاب، تیراژ و تعداد ناشران و تعداد کتابخانهها و... نیست. این‌ها تنها بستری هستند برای رسیدن به هدف اصلی که همانا توسعه فرهنگی است.»
وی ضمن بیان این مطلب که در صحیفه امام (ره) آمده است که هدف، ساخت انسان فرهنگی است، ادامه داد: «باید دید با رشد کمی نشر کتاب، جامعه ما به فضیلت انسانی رسیده است؟ اگر پاسخ مثبت است که باید در ایران جشن فضیلت برپا شود اما در این صورت، پس تکلیف افزایش نرخ مفاسد اجتماعی نظیر طلاق، اعتیاد، نزاع جمعی و ... چیست؟»
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تاکید بر این گفته که باید در هدف‌مان بازنگری کنیم، اظهار داشت: «الزاما باید در تعریف توسعه، تعریف مجددی صورت بگیرد که نتیجه کار، تعالی فرهنگ باشد. در غیر اینصورت آمار یک میلیون کتاب و 10 میلیون کتاب، هیچ فرقی با یک‌دیگر ندارند.»
وی خاطر نشان کرد: «ما در بازشناسی مفهوم فعالیت دچار خطا بوده‌ایم. سوال این است که آیا ما به دنبال فعالیتیم یا به دنبال اثربخشی؟ اگر تلویزیون ما در ماه مبارک رمضان به پخش برنامه‌های مختلفی می‌پردازد و در پایان از عوامل آن‌ها تقدیر می‌شود، باید دید آیا این برنامه‌ها نرخ ناهنجاری‌های اجتماعی را کاهش داده‌اند یا نه؟ آیا فرهنگ محرم و صفر، با وجود این همه اقدام تبلیغاتی و برپایی هیات‌های عزاداری، موجب می‌شود که دو راننده در خیابان با هم درگیر نشوند و به روی هم دیلم و چاقو نکشند؟»
صالحی امیری در بخش دیگری از سخنان خود با طرح این سوال که چه باید کرد، ادامه داد: «باید دید نیاز جامعه ما چیست؟ مهمترین چالش امروز ما این است که جامعه دچار بداخلاقی و بی‌فضیلتی شده است و باید جهت اصلی تولیدات فرهنگی و نشر به سمت اخلاق و فضیلت باشد.»
وی با بیان آمارهایی از کتاب و کتاب‌خوانی در جامعه گفت: «مطابق با گزارش‌های موجود، 70 درصد کتاب‌هایی که در کتابخانههای عمومی سراسر کشور وجود دارد، حتی یک بار نیز توسط مردم برداشته نشده است. چرا کتاخانه‌ها باید با کتاب های بی‌ارزش پر شوند؟ انبار شدن 6 میلیارد کتاب در انبار، موش‌خوردگی و سوزاندن آن‌ها چه معنایی دارد؟ چرا ناشران کتاب‌هایی را منتشر می‌کنند که مطابق با نیاز جامعه نیست؟»
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: «مطابق با آمارهای موجود، در کشور ما 3260 کتابخانه عمومی وجود دارد که تنها 2 میلیون و نیم نفر عضو دارند. مطابق با استانداردهای جهانی تعداد اعضای کتابخانههای عمومی در کشور ما باید بین 15 تا 20 میلیون‌نفر باشد و مطابق با سند چشم‌انداز 1404، باید در این سال 25 تا 30 میلیون نفر در کشور عضو کتاب‌خوانه‌های عمومی باشند.»
وی ضمن بیان این مطلب که 40 میلیون کتاب در کتابخانههای عمومی کشور وجود دارد، خاطر نشان کرد: «سرانه کتاب در کشور ما، به ازای هر عضو، نیم جلد بود که با حمایت شهرداری در حال حاضر به 2 جلد رسیده است.»
تنها 25 ناشر سالی حداقل یک کتاب منتشر کرده‌اند
مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب و دبیر هفته کتاب جمهوری اسلامی، دیگر سخنران این مراسم ضمن بیان این مطلب که دویست‌سال از ورود صنعت چاپ به ایران می‌گذرد، با اشاره به آمارهای نشر در کشور، گفت: «از ورود صنعت چاپ به کشور تا پایان دوره قاجار، 15 هزار عنوان کتاب در کشور ما منتشر شده و این رقم در دوره ژهلوی اول کمتر از 10 هزار عنوان و در زمان پهلوی دوم، 52706 عنوان بوده است. اما از انقلاب تا به امروز، بیش از یک‌میلیون جلد کتاب در کشورمان منتشر شده است.»
وی ادامه داد: «خوشبختانه امکانات جدید آماری در خانه کتاب و در بانک‌اطلاعاتی کتاب کشور،امکانات ورود به عرصه تحلیل آمار را نیز فراهم آورده است. بر این اساس تا کنون 12 هزار و 600 پروانه نشر در کشور ما صادر شده که تنها تعداد کمی از آنان فعال بوده و حجم قابل توجهی از آن‌ها فعالیت نشر ندارند.»
وی توضیح داد: «1772 ناشر از آغاز انقلاب تا به امروز، تنها یک سال فعال بود‌اند که مجموع کتاب‌های آن‌ها 6 هزار و 397 عنوان بوده. اما تعداد ناشرانی که فعالیت مستمر داشته و حداقل سالانه یک کتاب منتشر کرده‌اند تنها 25 ناشر بوده‌اند که در مجموع 49 هزار و 265 عنوان کتاب توسط آن‌ها منتشر شده است.»
جلیسه خاطرنشان کرد: «از بین ناشران فعال و مستمر، 20 ناشر خصوصی و 5 ناشر دولتی هستند. بخشی از این ناشران نیز استمرار فعالیت‌شان را از پدرانشان به ارث برده‌اند و از این حیث به دلیل تجربیات بالایی که در نشر دارند، باید الگوی ما قرار بگیرند.»
رونمایی از کتاب آمار نشر و تقدیر از ناشران باسابقه
احمد مسجدجامعی، آخرین سخنران این نشست نیز طی سخنانی به پیشینه تهیه آمار نشر و فهرست‌نویسی در جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و درباره رویه عضویت ایران در سازمان بین‌المللی ISBN توضیح داد. وی همچنین حرکت نشر به سمت بخش خصوصی را، یکی از ضرورت‌های موفقیت این چرخه در آینده خواند.
در پایان بخش سخنرانی‌ها، کتاب «آمار نشر کتاب در ایران» با حضور مسئولان فرهنگی کشور رونمایی شد. سپس مدیران مسئول نشرهای امیرکبیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، موسسه چاپ دانشگاه تهران،کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، پیام آزادی، سروش، صدرا، ققنوس، دارالکتب اسلامیه، نگاه، اقبال، سهامی انتشار، نوید شیراز، رسا،چهر، روزبهان، بعثت، عطایی، حکمت، قلم، تلاش، اسلامی، چاژخش، طهوری و مفید به عنوان ناشرانی که طی 37 سال اخیر فعالیت مستمر داشته‌اند، مورد تقدیر قرار گرفتند.
انتهای پیام/