کاخ "ثابت پاسال" کجاست؟ + تاریخچه

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، یکی از قدیمی‌ترین و گرانترین خانه‌های ایران «کاخ ثابت پاسال» واقع در انتهای شمالی خیابان جردن (آفریقا یا نلسون ماندلا) تقاطع خیابان طاهری و روانپور در منطقه امانیه تهران جای گرفته ‌است. این بنا در سال ۱۳۴۰ شمسی ساخته شده است. مساحت این خانه بیش از ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع است و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بزرگترین و گران‌ترین خانه شهر تهران محسوب می‌شد. 

قیمت کاخ ثابت پاسال

این خانه قبل از پیروزی انقلاب متعلق حبیب‌الله ثابت سرمایه‌دار بهایی بود. این خانه بعد از انقلاب اسلامی مصادره شد. عمارت ثابت پاسال را به اسم‌های قصر سنگی و کاخ ورسای نیز می‌شناسند چرا که معماری آن از روی الگوی معماری قصر پتی تریانو در ورسای ساخته شده است.

ارزش این خانه قبل از انقلاب بیش از ۱۵ میلیون دلار برآورد شده بود و به گفته برخی از کارگران آن ساخت این عمارت ۱۲ سال به طول انجامیده است و در زمان خود به عنوان بزرگترین و گران‌ترین خانه شناخته می‌شد، اما صاحب آن ایرج ثابت پاسال تنها دو سال در خانه اقامت داشته‌اند و بعد از انقلاب به آمریکا رفتند.

کاخ ثابت پاسال تهران با معماری متفاوت

اگرچه ساخت بنا در سال ۱۳۴۰ به پایان رسید، اما با در نظر گرفتن جریان‌های رایج معماری در جهان و حتی در ایران دهه ۱۳۴۰ این بنا به‌هیچ‌وجه به جنبش‌های معماری معاصر و حتی انبوه خانه‌های مدرن که در خیابان پهلوی ساخته می‌شدند همانندی نداشت. 

کاخ ثابت پاسال یک استخر بزرگ دارد و یک جریان آب، مانند معماری سنتی ایرانی از زیر خانه رد می‌شود. یک تئاتر روباز کوچک در بخشی از باغ در نظر گرفته شده‌است. به موازات باغ و از در ورودی خودروها یک پارکینگ بزرگ برای مهمانی‌های شبانه، طراحی شده که نشان کمی از سلیقه دارد و به پارکینگ یک مرکز خرید می‌ماند. زیربنای خانه نزدیک به دو هزار متر مربع در دو طبقه اصلی و یک طبقه زیرزمین است.

مقابل سر در عمارت ستون‌های بزرگی از مرمر دیده می شود و گفته می شود قبلا مجسمه های سنگی نیز در تزئین نمای ساختمان به کار برده بودند که امروزه وجود ندارند. در سمت چپ و راست دو ردیف کنار هم درختان کاج و سرو وجود داشته که اثری از آن‌ها نیز دیده نمی‌شود. باغ کاخ در حال حاضر به شهرک میثاق تبدیل شده و در آن خانه‌سازی انجام شده است.

معماری داخلی کاخ ثابت پاسال

از لحاظ معماری داخلی منبت‌کاری و گچ‌بری قصر را به افراد خبره ایرانی می‌سپرده‌اند. تمامی نقش‌های روی چوب کاری های خانه از فرانسه آمده است و در کاخ‌های آن جا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تمامی اتاق‌ها و چهارچوب‌ها با دست منبت کاری شده‌اند و چوب مورد استفاده آن‌ها بلوط است.

تمامی تزئینات سنگی با تیشه نقش بندی شده‌اند. با توجه به طراحی های به کار رفته و کارهای شرکت ژانسن می‌توان حدس زد داخل عمارت از پرده‌های تیره رنگ استفاده می‌شده و گچ بری سقف‌ها ساده و کاغذ دیواری‌ها نیز ساده و بدون طرح بوده‌اند. تزئینات داخلی خانه کار شرکت فرانسوی مزون ژانسِن بوده است. دستگیره‌ها و درها بسیار زیبا و متفاوت ساخته شده بودند.

ثبت کاخ ثابت پاسال در فهرست آثار ملی

در حال حاضر چهارچوب برخی درب‌ها کنده شده و شیشه و پنجره‌های آن شکسته است. در تاریخ  ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ مراتب ثبت ملی این خانه طی نامه‌ای از سوی معاون رئیس ‌جمهور و رئیس سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری به استاندار تهران ابلاغ شد.

بر پایه این ابلاغیه «خانه ثابت» تحت حفاظت و نظارت این سازمان است و هر گونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن شود جرم انگاشته می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد و بازسازی اثر صرفاً با تأیید و نظارت این سازمان ممکن خواهد بود.

در نهایت مردادماه ۱۳۹۹ رأی تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به نفع وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر شد و ثبت بنا در فهرست آثار ملی بدون مشکل اعلام شد.

انتهای پیام/4028/