چرخش منتقدانه حامیان برجام بعد از ۵ سال/ نقص‌های توافق هسته‌ای چه بود؟
به گزارش خبرنگار حوزه دولت گروه سیاسی خبرگزاری آنا، هرروز که می‌گذرد، ناکارآمدی برجام بیش از پیش نمایان می‌شود. درواقع این تفاهنامه نه‌تنها انتظارات جمهوری اسلامی ایران را در حوزه اقتصادی برآورده نکرد، بلکه به یک ترمزی برای کُند کردن رشد اقتصادی کشورمان و گسترش تعاملات بین‌المللی تبدیل شد، اما با این حال دولت تدبیر و امید اصرار دارد که برجام را بهترین توافق موجود معرفی و از آن دفاع کند.
دولت نواقص برجام را ندید، اما ترامپ دید
تحلیلگران حوزه سیاست خارجی بر این باورند که برجام نواقص و معایب بسیاری دارد که باید تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و رئیس جمهور تمامی آن نواقص را مدنظر قرار می‌دادند، اما چون دولت روحانی درصدد بود تا هرچه سریع‌تر تنش میان ایران و غرب بر سر مسئه هسته‌ای خاتمه یابد، این نواقص را نادیده گرفت یا اگر هم دیده باشد، به راحتی از کنار آنها گذشت؛ لذا همین مسئله سبب شد تا در دولت ترامپ، معایب و نواقص برجام دستاویز دولت‌های غربی و به خصوص دولت ترامپ شود که نتیجه آن خروج یکباره آمریکا از این تفاهنامه بین‌المللی بود.
هرچند دولت روحانی و به خصوص محمدجواد ظریف معتقد بودند که برجام یک توافقنامه جهانی است و آمریکا نمی‌تواند از آن خارج شود، دستور ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام، تمامی باورها و تحلیل‌های برجامی دولت را با بُن‌بست مواجه ساخت؛ تحلیل‌هایی که بارها کارشناسان و مسئولان ارشد نظام بر اشتباه بودنشان تأکید می‌کردند، اما چون دولت علاقه‌ای به شنیدن صدای مخالفان نداشت و منتقدان برجام را با برچسب دلواپس خطاب می‌کرد، این انتقادها را هرگز نشنید و از برجام همچون یک توافقنامه مصون از هرگونه ایراد و نقصی یاد می‌کرد.
پیشنهادهایی که چاره‌ساز نبود
دولت حسن روحانی و دولت‌های غربی تصمیم گرفتند بدون آمریکا، آخرین تلاش‌ها را برای نجات برجام به کار بگیرند. این تلاش‌ها تا به امروز در صورتی ادامه می‌یابد که نه‌تنها هیچ‌کدام از پیشنهادات دولت‌های اروپایی مانند SPV و اینستکس رضایت جمهوری اسلامی ایران را جلب نکرده، بلکه روزبه‌روز بر دامنه تحریم‌های آمریکا علیه ایران افزوده می‌شود و دولت‌های اروپایی علیرغم وعده و وعیدهایشان توان مقابله با تحریم‌های نامشروع آمریکا را ندارند.
دولت دوازدهم با پی بردن به ناتوانی غربی‌ها در اتخاذ یک تصمیم واحد برای بقای برجام، به امید وادار کردن اروپایی‌ها برای اعطای امتیازات چشم‌گیر اقتصادی به ایران، در گام‌های پنج‌گانه تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران را کاهش داد، اما غرب به خاطر وابستگی مالی و تجاری به آمریکا تا به امروز نتوانسته اقدامی مثبت انجام دهد.
به گفته برخی از کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاست خارجی، دولت روحانی به این واقعیت پی برده که عملاً برجام به یک توافقنامه بی‌جان تبدیل شده و چیزی از آن باقی نمانده است و اگر هم تا به امروز از آن خارج نشده به‌خاطر کورسو امیدهایی است که به مذاکره با غرب و برجام دارد، اما تحلیلگران معتقدند که تداوم این نوع سیاست توسط دولت تا به امروز منافع ملی ایران را آسیب‌پذیر کرده و نیز این نوع نگاه سبب شده تا از افزایش تعاملات بین‌المللی با سایر کشورها باز بمانیم؛ کشورهایی که توسعه روابط با آنها می‌تواند منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را بیش از توسعه روابط با غرب تأمین کند.
چرخش معنادار موافقان برجام
نکته جالبی که باید در این گزارش مورد اشاره قرار بگیرد این است که موافقان 100 درصدی برجام، امروز به منتقدان آن تبدیل شده‌اند و زمانی‌که اعتقاد داشتند برجام هیچ نقصی ندارد، اما آرام‌آرام در حال اعتراف به نقص‌ها و معایب این توافقنامه هستند. درواقع اکثریت اصلاح‌طلبان که زمانی تنها شانس پایان مشکلات اقتصادی کشور را در گرو مذاکره با غرب می‌دیدند، برجام را سمبل تعامل سازنده با غرب عنوان کردند، اما همین طیف فکری و سیاسی فعال در کشورمان با مشاهده بدعهدی غربی‌ها و ناتوانی برجام در تأمین منافع ملی ایران، این روزها ترجیح می‌دهند کمتر از برجام دفاع کنند و حتی جالب‌تر آنکه به تشریح نواقص آن می‌پردازند.
داریوش قنبری و محمدصادق جوادی‌حصار از طرفداران برجام بودند که بارها در مصاحبه‌ها و اظهارنظرهایشان از این توافقنامه دفاع کردند، اما امروز با مشاهده عدم کارایی برجام، نواقص آن را بیان می‌کنند. این دو فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفتگو با خبرنگار حوزه احزاب گروه سیاسی خبرگزاری آنا، در یک اظهارنظر مشترک می‌گویند: «مهمترین نقص برجام این است که در کنگره آمریکا به تصویب نرسیده است و همین مسئله باعث شد تا برجام به یک قرارداد بین‌المللی الزام‌آور تبدیل نشود.»
بیشتر بخوانید:
- مهمترین نقص برجام عدم تصویب در کنگره آمریکا بود
- مهمترین نقص برجام، تأیید نشدن آن در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا است
همچنین برخی دیگر از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب مانند صادق زیباکلام در گفتگو با خبرنگار آنا در یک اظهار نظر متفاوت می‌گویند: «برجام را نخوانده‌اند»، اما باز هم برجام را بهترین توافق می‌دانند، البته صادق زیباکلام می‌گوید: «روحانی میدانست آمریکایی‌ها بدقول هستند». آیا واقعاً بنابه گفته صادق زیباکلام اگر روحانی میدانست آمریکایی‌ها بدقول هستند، پس چرا چنین توافقنامه‌ای با این همه معایب را امضا کرد؟ پاسخ روشن است، براساس باور تحلیلگران روحانی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 1396، نیازمند ارائه کارنامه از دولت اول خود خود بود تا رأی مردم را جمع‌آوری کند و چون دولت یازدهم در تحقق شعارهای اقتصادی خود موفق نبود و وعده‌های 100 روزه او کار به جایی نبرد، تمام امید او به برجام بود، پس طبیعی است که با سهل‌انگاری و عجله و بدون در نظر گرفتن معایبش برجام را امضا کند.
براساس این گزارش، اینکه برجام دارای نواقص و معایب بسیاری است بر هیچ‌کس پوشیده نیست، اما در این شرایط دولت بهتر است با طرف اروپایی جدی‌تر برخورد کند و هرگونه ضعف نشان دادن و کوتاه آمدن در برابر آنها جایز نیست، زیرا بر زیاده‌خواهی‌های آنها دامن خواهد زد. همچنین دولت ابزارهای بسیاری برای مواجه با بدعهدی غربی‌ها در اختیار دارد که یکی از این ابزارها توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است به خصوص اینکه ثابت شده اخیراً جاسوسان و بازرسان غربی و وابسته به رژیم صهیونیستی اقدامات خرابکارانه در برخی از سایت‌های هسته‌ای انجام می‌دهند و توقف اجرای این پروتکل می‌تواند پاسخ محکم به غربی‌ها باشد و از طریق آن دست بالاتر را در مذاکرات بعدی با غرب در اختیار داشته باشیم.
انتهای پیام/4079/
انتهای پیام/