نصراللهی: توجه به روزنامه نگاری سلامت و اخبار امید بخش از اولویت رسانه‌ها در پساکرونا باشد
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا با شیوع کرونا ویروس، سبک زندگی مردم و بسیاری از مشاغل چون فعالیت رسانه‌ای و فضای ارتباطاتی کشور دستخوش تغییرات زیادی گردید. از این رو لازم است تا کارشناسان با تحلیل تاثیرات این ویروس بر کار رسانه‌ها، نگاهی آینده نگرانه هم بر محتوا و نوع فعالیت اهالی رسانه در پساکرونا داشته باشند تا یاریگر خبرنگاران و مدیران رسانه‌ای برای دوران پساکرونا و بحران‌هایی چون کرونا در جامعه باشند.
اکبر نصراللهی رئیس دانشکده ارتباطات و مطالعات رسانه توجه به روزنامه نگاری سلامت و تولید اخبار امید بخش را از ضروری‌ترین موارد برای رسانه‌ها در پساکرونا می‌داند و می‌گوید: مهم‌ترین وظیفه رسانه‌ها در پساکرونا تولید و انتشار اخبار امید بخش است. بی تردید کرونا روزی تمام می‌شود اما اگر به روزنامه نگاری امید توجه کافی نشود کشور با مردمی افسرده، زخم دیده و رنجور و ناامید روبرو خواهد شد که نمی‌توانند فعالیت مولد داشته باشند.
نصراللهی درباره تاثیر کرونا بر رسانه‌ها و فضای ارتباطاتی کشور می‌گوید: بحران کرونا بزرگ‌ترین، پیش بینی نشدنی‌ترین و عجیب‌ترین بحرانی است که بشر با آن روبرو شده است. کسی فکر نمی‌کرد چنین ویروسی تا این حد بر بخش‌های مختلف جامعه چون اقتصاد، رسانه و مراودات اجتماعی اثر گذار باشد. کرونا ناتوانی بسیاری از نظام های سیاسی، اقتصادی، پزشکی و بهداشتی دنیا را آشکار کرد و نشان داد که بشر با همه پیشرفت‌هایی که کرده است تا چه حد ضعیف است.
او با اشاره به چالش‌هایی که کرونا در جامعه ایجاده کرده، می‌گوید: کرونا سبک زندگی ،آموزش ،اشتغال ،سرگرمی ، نوع مصرف، داد و ستد، اولویت، مناسک و تغذیه مردم را تغییر داده است. تاثیرپذیری رسانه‌ها از کرونا هم چشمگیر بوده ؛ کرونا برشیوه و میزان تولید و انتشار رسانه‌ها و اقتصاد آنها هم تاثیر گذار بوده است. به نظرم رسانه‌ها بیش از بخش‌های دیگر جامعه از کرونا تاثیر پذیرفتند چرا که به‌واسطه نقش و جایگاهی که در جامعه دارند، بیشتر در معرض آسیب‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای برآمده از بحران‌ها هستند. خبرنگاران بر حسب وظایف‌شان که اطلاع رسانی، آموزش، حساس کردن مردم و مسئولین است بیشتر از بقیه افراد، درگیر مباحث مربوط به کرونا هستند. یعنی هم قبل کرونا هم در زمان شیوع آن و هم در دوران پساکرونا با این مسئله سر و کار دارند.
این کارشناس رسانه با توضیح درباره تبعات و چالش‌های جدی کرونا بر رسانه‌ها، بیان می‌کند: کرونا باعث تعطیلی بسیاری از نشریات محلی و رسانه‌هایی که بنیه مالی ضعیفی داشتند، شد. بیکاری و تعدیل اهالی رسانه در مطبوعات ، توزیع مطبوعات، افزایش شایعات و تولید فیک نیوزها، افزایش شکاف طبقاتی در میزان دسترسی به اطلاعات از دیگر چالش‌های مهم رسانه‌ها در ایام کرونا بود.
رئیس دانشکده ارتباطات و مطالعات رسانه با اشاره به تاثیرات کرونا بر ساختار رسانه‌ها در چند ماهه اخیر بیان می‌کند: بسیاری از رسانه با شیوع بیشتر این ویروس، امکان دورکاری را برای خبرنگاران ایجاد کردند. از دیگر تأثیرات کرونا بر فضای ارتباطاتی این بود که توجه به ارتباطات سلامت بیشتر شد و همه رسانه‌ها فارغ از رویکردهایی که داشتند به روزنامه نگاری سلامت تاکید ویژه‌ای کردند.
نصراللهی در ادامه به تاثیر کرونا بر محتوای رسانه‌ها می‌پردازد و تشریح می‌کند: به غیر از توجه به داده‌های روزنامه نگاری سلامت، رسانه‌ها به رویکرد تحلیلی، روندی و عمقی در اخبارشان روی آوردند. از طرفی دیگر کرونا موجب شد تا به کارشناسانی که سهم کمی برای حضور در رسانه‌ها داشتند، مخصوصا از نوع متخصصان بیشتر توجه بشود. همچنین شاهد برگزاری جلسات لایو اینستاگرامی خبرنگاران با کارشناسان مختلف بودیم که این خودش یک فرصت خوبی برای خبرنگاران و رسانه‌ها بود تا خود را به چند کارشناس ثابت محدود نکنند.
به گفته نصراللهی تاثیر کرونا بر نیروی انسانی رسانه‌ها موجب شد تا خبرنگاران غیر حرفه‌ای کنار بروند و برخی خبرنگاران به خاطر بیماری و مسائل دیگر، رسانه خود را ترک کنند که باعث کمبود نیروی انسانی در رسانه‌ها شد. او توضیح می‌دهد: در حال حاضر رسانه‌ها ترجیح می‌دهند از افراد چابک‌تر و با تخصص بالاتر بهره ببرند.
نصراللهی معتقد است که کرونا، تنها باعث هراس، تهدید و ضعف در جامعه نشده، بلکه فرصت‌های زیادی هم ایجاد کرده است. او توضیح می‌دهد: یکی از این فرصت ها شناسایی مشاغل آسیب پذیر بود که همین مسئله کمکی برای برطرف کردن ضعف‌های این مشاغل است. یکی از این مشاغل آسیب پذیر، مطبوعات بودند. در واقع کرونا نشان داد مطبوعات و رسانه‌هایی که برای ورود به فضای مجازی مقاومت می‌کنند، ضربه‌های زیادی ببینند. از جمله اینکه آگهی‌ها و تیراژ فروش آنها به شدت پایین آمد.
نویسنده کتاب مدیریت بحران در رسانه‌های حرفه‌ای، ادامه می‌دهد: کرونا باعث شد رسانه‌ها نداشته‌های خود را بیشتر بشناسند و در پی یافتن راه حل‌هایی برای آنها باشند. نداشتن هم افزایی، به روز نبودن و خلأ سیاست‌هایی از قبل بحران تا بعد از آن، جوابگو نبودن به نیازهای مردم در زمان بحران و….از جمله ضعف‌های رسانه‌ها بود که کرونا باعث آشکار شدن آنها شد. از طرفی دیگر کرونا موجب شد تا مدیران رسانه‌ها به اظهار خبرنگاران چابک، خلاق و خوش فکر که بر فعالیت در فضای مجازی تاکید می‌کردند، برسند.
نصراللهی با اشاره به دیگر فرصت‌هایی که کرونا پیش روی رسانه‌ها قرار داده ، می‌گوید: این ویروس باعث همبستگی بیشتر در میان اهالی رسانه شد.ما شاهد همکاری رسانه‌ها با گرایش‌ها و قالب‌های فکری متفاوت هستیم که درباره کرونا اطلاع رسانی کنند.
این استاد دانشگاه درباره اقتضائات پساکرونا رسانه‌ها چندین پیشنهاد دارد. او توضیح می‌دهد: با توجه به تاثیرات ماندگار کرونا بر همه سطوح و بخش‌های جامعه و رسانه‌ها، قطعا در دوران پساکرونا رسانه‌ها شاید از اولین بخش‌هایی باشند که باید برای این دوران برنامه ریزی کنند. اگرچه پیش بینی در خصوص وضعیت بخش‌های مختلف در پساکرونا شاید زود، سخت و پیچیده باشد، اما رسانه‌ها نباید منتظر اتمام کرونا، و بعد به فکر چاره اندیشی در پساکرونا باشند. به همین خاطر تاکیدم این است رسانه‌ها از همین الان استراتژی خود را برای پساکرونا آماده کنند. با توجه به نقش و عملکرد رسانه‌های ما در بیشتر بحران‌ها که پسینی و رویدادی و راهبردشان انفعالی و مخالفت با بحران بوده، نباید این اتفاق برای پساکرونا هم تکرار شود. هر چند رسانه‌های داخلی چنین رویکرد و راهبرد غلط را قبل از ورود کرونا داشتند و نتوانسته‌اند مردم را حساس و به آنها آموزش‌های لازم را بدهند.
او ادامه می‌دهد: رسانه‌ها باید پیش بینی کنند بخش‌های مختلف کشور در سطوح بین المللی، ملی و محلی چگونه خواهد بود و با چه چالش‌هایی روبرو خواهند شد؟ رسانه‌ها باید آگاه باشند که اگر لازم است در دوران پساکرونا با توجه به شرایط موجود، به مردم آموزش بیشتری دهند و آنها راهدایت کنند. همچنین رسانه‌ها باید چالش‌های پساکرونا خارج از رسانه ولی تاثیر گذار بر این نهاد و چالش‌های درون سازمان خود را(مثل بازگشت مجدد نیروی کار خود، اصلاح ساختارهای سنتی) پیش بینی، و برای آن برنامه داشته باشند تا بتوانند بعد از کرونا چایک،اعتماد زا و فرصت ساز و مسئول باشند.
نصراللهی یادآور می‌شود که رسانه‌ها با توجه به شرایط فعلی از همین الان می‌توانند راهکارها و سناریوهایی برای پساکرونا ترسیم کنند و آن را به بدنه جامعه انتقال دهند. او توضیح می‌دهد: رسانه‌ها نباید فقط در پساکرونا به فکر برطرف کردن ضعف‌های خود باشند. بلکه باید عادات و سبک‌های جدیدی از عادات مردم که در ایام کرونا به‌وجود آمده را تقویت کنند. مثلا در این ایام شاهد آشتی و تمایل بسیاری از سالمندان به فضای مجازی برای به جا آوردن تکالیف و مراسم مذهبی بودیم یا جوانانی که به دلایل مختلف تمایل زیادی به اجتماعات مذهبی نداشتند، در این دوران شرکت آنها به این نوع مراسم‌ها از طریق فضای مجازی بیشتر شد. خب رسانه‌ها باید این نوع از سبک جدید زندگی مردم را تقویت و تشویق کنند.
او درباره برنامه‌های مهم رسانه در پساکرونا توصیه می‌کند: به نظرم رسانه ها باید برای استقلال اقتصادی خود بیشتر فکر کنند. یعنی سعی کنند در چاپ آگهی‌های دولتی و انتشار آن تنها در رسانه چاپی بازنگری کنند و به قالب‌های جدید رسانه‌ای فکر کنند. رسانه‌ها باید دست از مقاومت کردن برای تطبیق با نیاز و تکنولوژی روز دست بردارند و پاسخگوی نیاز مخاطب و کاربران امروزی باشند. حتما در پساکرونا با توجه به نیاز مخاطب، سرویس‌های مختلف خبری ایجاد کنند. توجه به روزنامه نگاری سلامت را در اولویت کاری خود قرار دهند. همچنین رسانه‌ها باید از افراد چند مهارتی و نیروهای به روز بهره ببرند یا به نیروهای فعلی خود آموزش‌های چندگانه بدهند.
او با تاکید بر تولید اخبار امید بخش در پساکرونا ادامه می‌دهد: کرونا نشان داد انحصار در رسانه بی معناست. پس رسانه‌ها در پساکرونا ساختار سازمانی خود را به گونه ای تغییر دهند که با بودن رقبا بتوانند مخاطب جذب کنند. رسانه‌ها باید از ساختار سنتی و ناکارآمدی که جوابگوی نیاز مخاطب فعال و خلاق و پرسشگر نیست، دوری کنند. یکی از مسائل مهم در پساکرونا نیاز ما به روزنامه نگاری امید است. قطعا مردم در پساکرونا از کرونا خاطرات تلخی دارند. تحریم‌های ظالمانه آمریکا ،گرانی و بی تدبیری برخی از مسئولان هم در کنار مشکلات کرونا، کام مردم را تلخ و آستانه تحمل‌شان را کم کرده است بنابراین مهم‌ترین وظیفه رسانه‌ها در پساکرونا تولید و انتشار اخبار امید بخش است. بی تردید کرونا روزی تمام می‌شود اما اگر به روزنامه نگاری امید توجه کافی نشود کشوربا مردمی افسرده، زخم دیده و رنجور و ناامید روبرو خواهد شد که نمی‌توانند فعالیت مولد داشته باشند. توجه به روزنامه نگاری امید به مفهوم دادن امید کاذب و مطالبه نکردن مشکلات مردم نیست. بلکه، برعکس از وظایف تعطیل نشدنی روزنامه نگاران، مطالبه گری و توجه به مشکلات و مسائل مردم است. روزنامه نگاران در پسا کرونا باید اخبار مثبت و امید بخش را در اولویت قرار دهند و در کنار پرداختن به مشکلات مردم ؛ راهکارهای حل آنها را هم از زبان کارشناسان بگویند.
منبع:شفقنا
انتهای پیام4127
انتهای پیام/