هیچوقت سخنگو نبودم/ تعطیلی مدارس بازخوردهای خوبی نداشت/ تشریح ماجرای استعفای وزیر و درگیری با سفیر چین/ چرا طرح فاصله‌گذاری سردار باقری اجرا نشد؟

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان گروه اجتماعی خبرگزاری آنا،‌ از شیوع ویروس کرونا در کشور حدود پنج ماه می‌گذرد و نگرانی از ابتلا این بیماری باعث شد تا ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت دست به اطلاع رسانی‌های دقیق تری نسبت به این بیماری و با ارائه آمار روزانه مبتلایان هشدار جدی به مردم بدهند و سطح آگاهی کشور را بالا ببرند.

در ابتدای شیوع ویروس کرونا در کشور، کیانوش جهانپور مسئولیت اطلاع رسانی به مردم در خصوص آمار مبتلایان روزانه از طریق رسانه‌های تصویری و مکتوب را برعهده گرفت و با شیوه‌هایی که از کمتر مدیری مشاهده می‌شد با بیانی خاص سعی داشت اطلاعات بیشتری از آمار مبتلایان و اخبار این بیماری را در اختیار مردم قرار دهد.

آقای سخنگو در مدتی که اقدام به اطلاع رسانی می‌کرد ماجراهای عجیب هم کم نداشت که از آن‌جمله می‌توان به توئیتش درباره مدیریت چین در قبال کرونا و یا جهت‌گیری‌هایی که با برخی مدیران شهری در خصوص ارائه آمارها داشت اشاره کرد.

بخش اول مصاحبه تفصیلی کیانوش جهانپور مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت با خبرگزاری آنا را در ادامه می‌خوانید:

آنا: آقای جهانپور! شیوع کرونا در کشور رسما از 30 بهمن 98 اطلاع‌رسانی شد اما ستاد مقابله‌ای با این ویروس ماه‌ها قبل شکل گرفته بود که نشان می‌داد شما از مدت‌ها قبل ورود این ویروس به کشور را پیش‌بینی‌می‌کردید؛ بر همین اساس مهمترین مشکل کشور در ابتدای شیوع ویروس کرونا چه بود و با چه چالش‌هایی روبه‌رو بودیم؟

جهانپور: ستادی که در وزارت بهداشت شکل گرفت تقریباً در اواسط دی ماه بود که موضوع ویروس کرونا در چین و دو سه روز بعد در کشورهایی مانند تایلند و ژاپن مطرح شد؛ من یادم است که در همان زمان آخرین جلسات شورای معاونین وزارت بهداشت در دی ماه شاید تقریباً کامل اختصاص پیدا کرد به این ویروسی که تقریباً آن زمان حتی اسم هم نداشت و فقط آن را به عنوان «نوول کرونا» یا «ویروس کرونای جدید» می‌شناختیم. به هر حال هم‌زمان هم چین به نوعی ژنوم آن را به سازمان بهداشت جهانی معرفی کرد و بحث اینکه متعاقباً کیت‌هایی بر اساس آن ژنوم باید ساخته می‌شد شکل گرفت. اگر اشتباه نکنم دوم یا سوم بهمن بود که موضوع تجهیزات و حتی داروهایی که در مسیر مقابله با کرونا ممکن است مورد نیاز باشد مطرح شد و آنجا دوستان برای تأمین، خرید و واردات تجهیزات حفاظتی و ماسک، اقلام ضدعفونی و آن چیزی که بر اساس مطالب علمی تا آن زمان می‌توانست برای مقابله مؤثر باشد و داروهایی که تا آن لحظه پیش‌بینی می‌شد که ممکن است در مسیر مقابله با کرونا اگر به کشور راه پیدا کند نیاز به آن داشته باشیم مأمور شدند.

 به هر حال در حوزه دارو این اتفاقات افتاد و در حوزه ماسک تلاش‌ها انجام شد اما خاطرم هست در آن زمان کشور چین  به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و بزرگ‌ترین صادرکننده ماسک دنیا خودش بزرگ‌ترین مشتری خرید ماسک شده بود و در دنیا ماسک جمع‌آوری می‌کرد.

یک مشکلی که ما در آن زمان داشتیم بحث تحریم‌ها بود که نباید فراموش کنیم تمام اقدامات ایران در بحث مقابله با کرونا در شرایط تحریم شکل گرفت و نباید این موضوع هیچوقت از نظرها دور بماند. مدیریت کرونا در زمان تحریم بزرگترین دستاورد کشور بود؛ به عنوان نمونه وقتی اقدام به خرید ماسک از کشورهای دیگر کردیم فقط یک محموله‌ 6 میلیونی ماسک در فرودگاه انگلیس در آخرین دقایق شناسایی و توقیف شد و اجازه اینکه به سمت ایران ارسال شود را ندادند. بنابراین همیشه به موضوع تحریم باید پررنگ نگاه کنیم؛ به همین دلیل به این سمت رفتیم که ظرفیت موجود در داخل چه در بحث دارو و چه در زمینه تجهیزات پزشکی و حفاظتی توسعه پیدا کند و تا حدی که بضاعت بود این اتفاق افتاد. هم‌زمان در شورای معاونین تصویب شد که قرارگاهی تشکیل شود (این با آن ستاد متفاوت است) به نام قرارگاه ملی مقابله با کرونا. این در داخل ساختار وزارت بهداشت بود. با توجه به تجربه خوب و موفق یک‌ساله‌ای که ما از رویکرد قرارگاهی به مدیریت تأمین دارو و تجهیزات پزشکی داشتیم و فکر می‌کنم یکی از آن حوزه‌هایی است که مغفول مانده و نقش بسیار مؤثری در شرایط تحریم به خصوص در یک سال و اندی اخیر در تأمین دارو و تجهیزات با رویکرد قرارگاهی داشت، قرار شد قرارگاه ملی مبارزه با کرونا در وزارت بهداشت تشکیل شود و به نوعی تشکیل هم شد و وظیفه کمیته اطلاع‌رسانی آن هم بر عهده بنده بود. ولی آن قرارگاه ملی مقابله با کرونا بود و به هر حال جلسه‌ای که قرارگاه داشت، قرار شد دوستان در حوزه‌های مختلف، در حوزه اورژانس، مسیر تیم‌های واکنش سریع، تیم‌های اورژانس، وسایل حفاظتی برای انتقال بیمار و برای پرسنل را فراهم کنند.

آنا: یادمان هست که در ۲۳ اسفند سرلشکر باقری گفتند برای مقابله با کرونا از فردا(۲۴اسفند) خیابانها را خلوت می‌کنیم که منظورشان همان فاصله‌گذاری اجتماعی بود ولی آقای روحانی یا به تعبیری ستاد ملی مقابله با کرونا مخالفت کرد اما همان طرح را از روز هفتم یا هشتم عید اجرا کردند اگر این طرح در ابتدای سال که بهترین فرصت برای اجرا بود اجرا می‌شد آیا تبعات بهتری نداشت؟ واقعا چرا ستاد ملی مقابله با کرونا مخالف قرنطینه شهرها بود؟

جهانپور: البته من سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا  نیستم و هیچوقت هم نبودم اما قاعدتاً هر چه محدودیت‌ها افزایش پیدا می‌کرد به نفع کشور بود؛ حتی همین امروز هم که لاجرم و ناگزیر دنیا وارد فاز بازگشایی شده، اگر از زاویه نظام سلامت و بهداشت بخواهیم نگاه کنیم تا آخر سال تعطیل باشد به نفع کشور است؛ زیرا  گسترش و شیوع بیماری کمتر است؛ اما چون قاعدتاً موضوع مقابله با کرونا را ستاد مدیریت می‌کرد  هر اقدامی که نیروهای مسلح زیر نوان قرارگاه امام رضا(ع) می‌خواستند انجام دهند به نوعی باید به عنوان یک مصوبه از ستاد بیرون می‌آمد، خود ستاد به نوعی پلکانی و تدریجی به این موضوع ورود کرد، ابتدا به ساکن از تعطیلی دانشگاه‌ها و مدارس شروع شد که البته تعطیلی مدارس بازخوردهای خوبی نداشت، به همین دلیل یک شک و شبهه‌هایی در روزهای اول وجود داشت که این تعطیلی مدارس و بعضاً ادارات و دانشگاه‌ها موجب سفرهای غیرضرور شده و موجی از جمعیت حداقل از تهران به سمت شهرها و استان‌های شمالی حرکت کرده بود. به هر حال فاز اول که فاز فاصله‌گذاری فیزیکی بود، با رویکرد تبیینی، اقناعی و جلب مشارکتی مردم انجام شد، با شعار در خانه بمانیم یا در خانه می‌مانیم و فاز دوم که همان هفته اول اسفند شروع شد، تعطیلی دانشگاه‌ها و بعد مدارس و بعد بسیاری از ادارات بود، در هفته آخر اسفند تا بعد از 15 فروردین. آن هم ممکن است روزهای اولش یک مقدار از دست رفته باشد. البته خیلی خوب در فروردین ماه از این ظرفیت استفاده شد و اگر شما بعدها دیدید که نمودار مبتلایان آمد در اردیبهشت در کف قرار گرفت، این دقیقاً برمی‌گشت به در خانه ماندن و محدودیت ترددهایی که در فروردین اعمال شد ولی می‌توانست در روزهای آخر اسفند، زودتر این عمل اتفاق بیفتد و قاعدتاً از این فرصت بهتر استفاده می‌شد و یک 28 روز خیلی طلایی را می‌شد از آن استفاده کرد.

آنا: چه انفاقی افتاد که با این طرح مخالفت شد؟

جهانپور: نگرانی‌هایی همزمانی در مورد موضوعات اقتصادی و اجتماعی هم وجود داشت که قاعدتاً آنها در حوزه مأموریت ما در وزارت بهداشت نبود. همانطوری که در مورد هواپیما هم وقتی بحث مطرح می‌شد شاید اوایل یک مقاومت‌هایی در بعضی بخش‌ها بود و ما نمی‌خواهیم آن مقاومت‌ها را به نوعی الان نگاه منفی روی آن داشته باشیم. به هر حال هر کدام از سازمان‌ها از زاویه خودشان نگاه می‌کردند. ما از زاویه سلامت نگاه می‌کردیم، دیگران از زوایای دیگر، کشور مشکلات دیگری هم داشت. تنها معضل کشور قاعدتاً کرونا نبود.

آنا: طی چندماه اخیر دوبار شایعه استعفای وزیر بهداشت در برخی رسانه‌ها منتشر شد، آیا آقای نمکی استعفا دادند؟

 جهانپور: اختلاف سلیقه‌هایی ممکن است وجود داشته باشد، همان‌طور که در مورد شیوه اطلاع‌رسانی ما وجود داشت، ممکن است در حوزه‌های دیگر باشد یا وزارت بهداشت ممکن است مواضعی داشته باشد که لزوماً همه خروجی‌های ستاد ملی مقابله با کرونا با آنها منطبق نباشد. به هر حال ممکن است یک بحث‌هایی شود ولی اینها به معنای استعفا نیست. هیچ استعفای مکتوبی از ناحیه وزیر بهداشت صادر نشده بود و اصلاً شرایط هم شرایطی نبود که او بخواهد از زیر این بار سنگینی که بر دوش مجموعه نظام سلامت و به خصوص در رأس آن وزیر بهداشت است بخواهد شانه خالی کند. ما استعفای رسمی نداشتیم ولی نمی‌توانیم بگوییم که هیچ گلایه‌ای نیست و افراد، گروه‌ها و مجموعه‌ها هیچ تخالفی با یکدیگر ندارند.

 آنا: آقای ابوترابی نماینده مجلس نیز گفتند وزیر بهداشت استعفا داده و دیگر ادامه نخواهند داد از سوی دیگر عکس‌هایی منتشر شد که آقای نمکی در جلسه هیات دولت حضور نداشتند.

جهانپور: دکتر نمکی خداحافظی نکرده بودند  ایشان تا آخرین لحظه هم کار خودشان را انجام می‌دادند و پای کار بودند ولی به هر حال عرض کردم، اینگونه نیست که هر آنچه که خروجی ستاد است آن چیزی باشد که واقعاً وزارت بهداشت اراده کرده است. در همه هفته‌ها و ماه‌های اخیر هم چنین بوده ولی قرار هم نیست که ما در میانه میدان، وزیر بهداشت یا سایر همکارانی که در همه این ماه‌ها تلاش کردند و ایستاده‌اند، بخواهند شانه خالی کنند. إن‌شاءالله اگر روزی این بار برداشته شد، شاید هر کسی در مجموعه وزارت بهداشت فکر کند که می‌خواهد ادامه دهد یا نه، الان روز این کارها نیست.

آنا: توئیتی زدید در صفحه شخصی خودتان و ماجراهایی که با سفارت چین داشتید، لطفا در این مورد توضیح دهید.

جهانپور: ابتدا توئیت نبود و یک مصاحبه در نشست خبری بود البته اول خیلی  دیده نشد   یک سؤالی در مورد توفیقات چین و عدم توفیقات ما پرسیده شد، گفتیم حالا آنجا هم خیلی جدی نگیرید، بعدها دوستانی که متأسفانه ظاهراً هر جا مشاوره می‌دهند، خیلی خوب مشاوره نمی‌دهند، گفتند آقا شما یک توئیت بزن که فهم آن راحت‌تر شود، ما یک توئیت زدیم که موضوع کاملاً پزشکی است، حوزه سلامت، بین آنفلوآنزا و کرونا که آن توئیت بیشتر از اصل مصاحبه دیده شد. توئیت یک چیزی در ادامه آن مصاحبه بود که چند ساعت قبلش انجام شده بود. به هر حال دقیقاً صحبتی که بود در حوزه سلامت بود.

آنا: سخنان سفیر چین باعث شد توئیت‌های بعدی را در حمایت از چین بزنید؟

جهانپور: به هر حال یکی از نادر کشورهایی که به ما کمک کرده و گسترده هم بوده چین است. درواقع توئیت بعدی‌اش هم نقض توئیت قبل نبود، توضیحی در ادامه آن بود. ولی به هر حال به نوعی هم از آن سوءاستفاده می‌شد چون شرایطی بود که به   کرونا باعث شده دنیا پولاریزه شود، دو قطبی‌تر شود. آن بحث‌هایی که بین چین و آمریکا بود، سوءاستفاده آمریکایی‌ها هم بعد از آن بود، حالا بحث‌های داخلی‌اش بماند.  

آنا: مگر قرار نبود تست کرونا در کشور رایگان باشد؟ ولی در حال حاضر گفته می‌شود هر تست حداقل 500 تا 600 هزار تومان هزینه دارد، شما این موضوع را تایید می کنید؟  

جهانپور: نه اینطور نیست، هر تستی که ما در نظام سلامت به تشخیص همکاران ما چه در حوزه بهداشت و چه در حوزه درمان انجام شود، رایگان خواهد بود ولی هر چه به تجویز خود مریض و درخواستش باشد که عمده ترین دلایل این موضوع به خاطر وسواس‌های ذهنی، اضطراب، نگرانی است  قاعدتاً هزینه‌اش بر عهده خود فرد خواهد بود، البته تعرفه‌اش هم در این حد نیست و قاعدتا پایین‌تر است این موضوع چه در بخش دولتی، چه در بخش خیریه و چه در بخش خصوصی  فکر می‌کنم قیمت هر سه از آن قیمتی که شما گفتید پایین‌تر است. ولی اگر ما به هر حال فردی را به عنوان فرد مشکوک بخواهیم تست کنیم، چه در بیمارستان و چه در مراکز خدمات بهداشتی درمانی 24 ساعته یا 16 ساعته، نمونه‌گیری رایگان انجام می‌شود و اساساً فرد مراجعه‌ای به آزمایشگاه نخواهد داشت که بخواهد وجه بپردازد.

آنا: شما می‌گویید مبلغ یک تست برای فردی که مشکوک به کرونا است در یک آزمایشگاه چقدر است؟

جهانپور:  الان فکر می‌کنم 300 و یا 400 تومان باشد البته بستگی دارد  بخش دولتی، خیریه و خصوصی سه نرخ متفاوت دارد. البته عموم افرادی که می‌روند تست PCR می‌دهند، به خصوص آنها که داوطلبانه و به درخواست خودشان انجام می‌دهند، نیازی به تست PCR ندارند و یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در همه هفته‌ها و ماه‌های اخیر همین درخواست‌های نابجای تست PCR است، افراد به دنبال استرس و نگرانی که دارند، تست PCR می‌دهند، هیچ ارزشی ندارد. اگر آزمایشش هم منفی باشد، کافی است یک ساعت بعد یک مواجهه نزدیک داشته باشد و مبتلا شده باشد.

آنا: آیا مبلغ 300 یا 400 هزار تومان برای مردم زیاد نیست؟

جهانپور: فکر نمی‌کنم مبلغ بالایی باشد زیرا این مبلغی است که برای هر ویروس دیگری هم الان بخواهید در کشور PCR انجام دهید باید این مبلغ را پرداخت کنید.

آنا: با توجه به اینکه در ابتدای شیوع ویروس کرونا در کشور شما آمارها  را به تفکیک استانی اعلام می‌کردید ولی بعدها این کار با ارائه دلایلی ادامه پیدا نکرد اما الان می‌بینیم نرم‌افزار ماسک به نوعی دارد این‌کار را انجام میدهه توضیحی درباره این تناقض می‌دهید؟

جهانپور: آمار استانی ابتدا به ساکن وقتی عنوان می‌شد برای این بود که ما  استان‌هایی که هنوز موارد اولیه درگیری و شناسایی نشده‌اند را اعلام کنیم،  از دو استان کم کم به 20 استان رسید ولی زمانی رسیدیم به اینکه همه استان‌ها، یعنی دیگر مطمئن بودیم این ویروس در تمام کشور حالا با شدت و حدّت متفاوت و شیوع متفاوت رفته است، ضرورتی نداشت. نه‌تنها ضرورتی نداشت بلکه ما دچار یک مشکلی شده بودیم که این اعلام آمارها و اینکه برخی از استان‌ها تقریباً در وضعیت سفید یا زرد بودند و اینکار  تلقی   ایجاد می‌کرد که افراد از استان‌های دیگر به این استان‌ها مسافرت می‌کردند یا سعی می‌کردند از استانی که در وضعیت قرمز است خود را به استانی ببرند که علی‌الظاهر وضعیت بهتری دارد یا ویروس را منتقل می‌کردند یا خود مسافرت خطراتی ایجاد می‌کرد این نگرانی‌هایی که ایجاد شده بود به اضافه اینکه در استان‌های مختلف شیوه‌های مختلفی وجود داشت. ولی آنچه که شما در ماسک می‌بینید که به صورت نوارهای رنگی، بیشتر نشان می‌دهد و حتی در نمودارهایش که ما با دسترسی مدیریتی می‌بینیم، این موضوعی است که امروز دارد انجام می‌شود. یعنی در فاز متأخر، یعنی خیلی از استان‌ها الان آن اپیدمی‌ها را رد کرده، الان استان‌هایی هستند که همچنان پیک نزده، آن نوارهای قرمز را ما ندیده‌ایم، اگرچه آنجا هم نمی‌آید با عدد، این را نشان ما می‌دهد. یا شهرستان‌هایی که به هر حال در وضعیت خطر بیشتری هستند را نشان می‌دهد. و ما در فاز بازگشایی از نرم‌افزار ماسک استفاده می‌کنیم نه در آن فاز اعمال محدودیت. آنجا بحث در خانه ماندن بود.

آنا: میزان تأیید شده و اختصاص یافته از صندوق توسعه ملی به وزارت بهداشت دقیقا چقدر بوده و چه میزان از آن پرداخت شده و محور مصارف آن و مقدار آن در کدام زمینه های بهداشتی و درمانی انجام شده یا انجام خواهد شد؟

جهانپور: با یک تأخیر طولانی شاید، بعد از موافقت مقام معظم رهبری، معادل ریالی، فکر می‌کنم یک چیزی کمتر از یک سوم آن تا الان وصول شده باشد و البته جیب وزارت بهداشت سوراخ است. یعنی بلافاصله هر چه که بیاید آن‌قدر ما دانشگاه علوم پزشکی در سراسر کشور، به پرسنل، به کادر درمان، به کادر بهداشتی، به شرکت‌های دارو و تجهیزات بدهکار هستند که نه در جیب وزارت بهداشت می‌ماند نه در جیب آنها. ولی فکر می‌کنم حالا غیر از خواب‌های دیگری که ممکن است برایش دیده باشند که به حوزه‌های مختلف تخصیص پیدا کند، آن چیزی که تا الان وارد وزارت بهداشت شده کمتر از یک سوم است تا آنجایی که من خبر دارم.

پایان قسمت اول

انتهای پیام/4148