بحران مشروعیت سعودی‌ها با VIP شدن حج امسال/ شعار خادمی حرمین شریفین رنگ باخته است

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا- محمد یوسفی؛ با نگاهی به تاریخ عربستان این نکته را در می‌یابیم که برای نخستین‌بار در تاریخ عربستان ملک فهد، پادشاه سعودی در سال 1986 میلادی از اصطلاح «خادم حرمین شریفین» برای خود استفاده کرد و به این ترتیب، لقب مذکور پس از وی به‌وسیله اخلافش استفاده شد و ملک عبدالله و سلمان بن‌عبدالعزیز نیز این لقب را برای خود به‌کار گرفتند. این اتفاق چند سال پس از شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 میلادی به وقوع پیوست و به نظر نمی‌آید بتوان آن را بی‌ارتباط با انقلاب ایران دانست، زیرا انقلاب اسلامی تحولی گسترده در تمامی ابعاد بود که متفکران بزرگی همچون «ساموئل هانتینگتون» و «تدا اسکاچپول» نیز از آن به «انقلاب بزرگ» تعبیر کردند.

بیشتر بخوانید:

انتقاد استاد کویتی به لغو مناسک حج به بهانه شیوع کرونا

به باور «فرید هالیدی» و «کرین برینتون»، صدور انقلاب از ویژگی‌های طبیعی انقلاب‌های بزرگ محسوب می‌شود؛ از این‌رو با توجه به ابعاد فراملی انقلاب اسلامی ایران و روند رو به گسترش آن، عربستان که جایگاه رهبری جهان اسلام را متعلق به خود می‌دانست و خود را «ام‌القرای جهان اسلام» می‌پنداشت، با چالش مواجه شد و انقلاب ایران، عربستان را به بازتعریف هویت خود مجبور کرد. بر این اساس، بعد از گذشت چند سال از وقوع انقلاب اسلامی و احساس خطر مقامات سعودی، حس ضرورت تقابل با ایران باعث شد تا سعودی‌ها راهکارهای متفاوتی را در پیش بگیرند که یکی از آن‌ها احیای استفاده از لقب خادم حرمین شریفین بود.

ملک سلمان در بازدید از مسجدالنبی

 گرچه استفاده از این لقب در تاریخ مسبوق به سابقه بود، اما در حکومت آل سعود سابقه نداشت و از زمان تشکیل پادشاهی آل سعود در سال 1932، این لقب از سوی پادشاهان سعودی استفاده نشده بود. این اتفاق پس از گذشت بیش از نیم قرن از زمان تشکیل پادشاهی و پس از انقلاب ایران شکل گرفت؛ البته سعودی‌ها با استفاده از این عنوان سعی کرده‌اند تا قدرت مانورشان را نه‌تنها در زمینه معرفی خود به‌عنوان یک رهبر مذهبی، بلکه در زمینه‌هایی همچون سیاست و بهره‌برداری‌های اقتصادی ارتقا دهند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی 21 آذر 1397 در دیدار جمعی از خانواده‌های شهیدان دفاع مقدس و مدافع حرم و دفاع از مرزها و امنیت کشور فرمودند: «خادم حرمین شریفین باید اشداءُ علی الکفار باشد، نه اشداء در مقابل مؤمنان و در مقابل مردم یمن و بحرین». در صورتی که خاندان سعودی در مواقع مختلف تاریخی برخورد خشونت‌آمیزی درقبال مسلمانان داشته و در مقابل کفار بسیار نرم‌خو ظاهر شد و همواره در برخورد با کشورهایی نظیر آمریکا و انگلستان نوکرمآبانه رفتار کرد. البته این رفتار سعودی‌ها تنها در کشتار مردم مظلوم فقیرترین و محروم‌ترین کشور عربی یعنی یمن، یا سرکوب قیام مردمی بحرین منحصر نبوده است. 

تناقض در شعار و عمل مقامات سعودی به حدی بود که آن‌ها در راستای حمایت از قدرت‌های استکباری جهان در مراسم برائت از مشرکان سال 1366 بیش از 400 حاجی را به شهادت رساندند.

فارغ از عمل خصمانه عربستان، سعودی‌ها در سال‌های بعد نیز با سوء مدیریت خود زمینه‌ساز بروز حوادث تلخ دیگری ازجمله سقوط جرثقیل با بیش از 100 کشته و حادثه منا با بیش از 2 هزار کشته شدند که البته بنابر اخبار غیر رسمی عربستان آمار این فاجعه در حدود 8 هزار نفر بود. اگر این تعداد را در کنار سایر آمار کشته‌شدگان 15 حادثه به وقوع پیوسته چهار دهه اخیر در هنگام مناسک حج قرار دهیم، تعداد کشته‌شدگان زائران خانه خدا بیشتر خواهد شد.

افزون بر این، چنانچه شیطنت سعودی‌ها در فاجعه منا و حوادث مشکوکی همچون مرگ مشکوک غضنفر رکن‌آبادی، سفیر  پیشین کشورمان در لبنان را نادیده بگیریم؛ کمترین احتمال، سوء مدیریت و فقدان صلاحیت لازم سعودی‌ها برای میزبانی از اجتماع عظیم حج است. در سال جاری و در وضعیت شیوع کرونا دولت عربستان با اقدام سؤال‌برانگیز خود برگزاری مناسک حج را برای مردم سعودی به صورت خصوصی (VIP) درآورد تا بر فرضیه فقدان صلاحیت خادمی خودخوانده حرمین شریفین برای برگزاری مناسک حج صحه بگذارد، زیرا در موضوع اجرای فرائض باید تا حد امکان نسبت به امتثال آن‌ها تلاش کرد، از همین رو در فریضه نماز اگر شخص مکلف قادر به اقامه نماز در حالت ایستاده نیست، باید نشسته آن را به جا آورد یا اگر امکان نشسته را ندارد در حالت خوابیده انجام دهد. به هر حال نباید فریضه الهی را با سوء مدیریت به تعطیلی کشاند.

فاجعه منا

این در حالی است که مقام‌های سعودی امسال با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و کاستن از تعداد زائران خانه خدا می‌توانستند زمینه اجرای مناسک حج را برای مؤمنان فراهم کنند، اما با سوء تدبیر خویش آن را تعطیل کردند و حج VIP را برای شهروندان خود به اجرا گذاشتند. این اقدام مقامات سعودی با انتقاداتی از سوی برخی شخصیت‌های کویتی و مقامات اردنی مواجه شد و تصمیم برادرخوانده بزرگ‌تر خود را محکوم و از آن با عنوان «تبدیل کردن کعبه به موزه ملی عربستان» یاد کردند. اختصاصی کردن حج امسال به‌وسیله مقامات عربستان و اقدامات تجددگرایانه ولیعهد جوان سعودی و نوسازی آمرانه به‌کار گرفته شده از سوی محمد بن‌سلمان از مشروعیت سنتی حاکمان سعودی که برپایه ایدئولوژی اسلامی سلفی استوار شده است خواهد کاست، کما اینکه جنگ یمن و گسترش ارتباطات با رژیم صهیونیستی از قداست حکام سعودی به‌عنوان خادم حرمین در منظر امت مسلمان کاسته است.

ادامه دادن چنین سیاستی از سوی مقامات سعودی درنهایت باعث کمرنگ‌تر شدن هر چه بیشتر مشروعیت حکام سعودی در انظار عمومی می‌شود و درنهایت آل سعود را با بحران مشروعیت مواجه خواهد کرد. نباید فراموش کرد صدام پس از جنگ با مسلمانان، حمله به ایران و سپس کویت و از دست دادن مشروعیت خویش، با افزودن عبارت «الله اکبر» در کانون پرچم عراق سعی کرد حمایت مسلمانان را به خود جلب کند و مشروعیت از دست رفته خود را بازستاند، اما این موضوع هیچ‌گاه محقق نشد. درباره پادشاهی سعودی نیز باید گفت در صورتی که سیاست‌های کنونی عربستان همچنان تداوم یابد، دیگر سعودی‌ها حتی با شعارهایی همچون خادم حرمین شریفین و ... به برگرداندن آب رفته به جوی قادر نخواهند شد.

انتهای پیام/4106/4033/