ظریف: در توبه به روی «اوباما» باز است/ در نهایت قدرت تفکر بر شمشیر پیروز خواهد شد
به‌گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، «طلال سلمان» خبرنگار «السفیر» نوشت: «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران که در نهایت توانست مذاکرات هستهای با گروه 5+1 را با موفقیت پایان برد، در دفترش از ما استقبال کرد.
«سلمان» نوشت: پیش از آنکه در صندلی‌های خود بنشینیم ظریف از اوضاع و احوال لبنان از ما سوال پرسید (مصاحبه پیش از انفجار بیروت انجام شده است) و در مقابل ما نیز درباره ایران پس از توافق هستهای از وی سوال کردیم. این در حالی است که «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری ایران قرار بود در راس هیئتی به سفری اروپایی برود، از فرانسه و ایتالیا بازدید و در واتیکان با «پاپ» دیدار و گفت‌وگو کند.
در زیر متن کامل مصاحبه «محمد جواد ظریف» با خبرنگار روزنامه «السفیر» را مشاهده می‌کنید:
- شما چه انتظاری از تحرکات کنونی (ایران در عرصه بین‌المللی) دارید؟ ارتباط با غرب، آمریکا و اتحاد با روسیه.
مذاکرات ما با آمریکا در واقع تنها محدود به پرونده هستهای بود و اگر آمریکایی‌ها برای ورود به موضوعات منطقه‌ای و مذاکرات در این باره آماده باشند ما به دو دلیل آماده نیستیم در این مذاکرات وارد شویم، نخست اینکه به آمریکایی‌ها اعتماد نداریم و آنها را در موضوعات مربوط به منطقه به‌دلیل حمایت‌شان از اسرائیل جدی نمی‌بینیم و دوم اینکه ترجیح می‌دهیم موضوعات منطقه را با دوستان خود در منطقه بررسی کنیم، زیرا معتقدیم حل مشکلات منطقه تنها با کمک کشورهای منطقه باید انجام شود.
اما درباره آینده روابط‌مان با آمریکا باید بگوییم که این موضوع به چگونگی اجرای توافق هستهای به‌وسیله آمریکایی‌ها بستگی دارد. باید ببینیم آیا کاهش بی‌اعتمادی آمریکایی‌ها با امکان اجرای توافق هستهای تحقق می‌یابد یا نه، ولی چیزی که تا امروز متوجه شدیم این است که آمریکایی‌ها با وجود همه تلاش‌هایشان، هنوز تحت تصرف اسرائیل هستند. اما درباره کشورهای اروپایی (باید بگویم که) اروپایی‌ها شرکای اصلی تجاری ما هستند و ما روابط سیاسی بسیار گسترده با آنها داریم و با وجود این، اختلافاتی میان ما وجود دارد. ما اکنون احساس می‌کنیم که اروپایی‌ها در حقیقت به همکاری با ما در زمینه اقتصادی و موضوعات منطقه‌ای متمایل هستند و ما نیز آماده همکاری با اروپایی‌ها در چارچوب اصول‌مان هستیم.
اما درباره روسیه، موضع‌گیری‌های ما به‌طور کلی نزدیک‌تر است زیرا نظرات ما و روسیه درباره موضوعات خاورمیانه به‌طور کلی اصولی‌تر و جدی‌تر از موضع‌گیری‌های آمریکا و کشورهای اروپایی است.
ما هنوز معتقدیم که مهم‌ترین موضوع منطقه، فلسطین است. مشکلاتی که متاسفانه در کشورهای منطقه ایجاد شده است نیز هدیه رژیم صهیونیستی است بدین ترتیب موضوعاتی که ما به آنها می‌پردازیم متوجه کشورهای منطقه می‌شود.
- شما به‌عنوان کسی که سال‌ها در امریکا زندگی و در آنجا تحصیل کرده‌اید، بسیاری از نهادها و ساختار دولتی آمریکا را می‌شناسید و با مواضع امریکا و کشورهای اروپایی آشنا هستید. به نظر شما دلیل برخی اختلاف‌نظرها میان مقام‌های اروپایی و آمریکایی چیست؟ به‌نظر شما «جان کری» وزیر امورخارجه آمریکا پس از ساعت‌ها و روزها گفت‌وگو چقدر از خود صداقت نشان می‌دهد؟ آیا شما واقعا در این‌باره با طرف‌های دیگر به توافق دست یافته‌اید؟
به‌عنوان شخصی که تجربه زیادی در عرصه روابط بین‌المللی دارد باید بگویم اشخاص تا حدودی در این زمینه نقش دارند اما این نقش آنها محدود است. اگر رابطه‌ای وجود داشته و این رابطه تاثیرگذار بوده باشد، این تاثیر نهایی نیست. بر این اساس احساس می‌کنم میان من و آقای «کری» تفاهم بیشتری حاصل شده است، ولی این به‌معنای آن نیست که این فهم مشترک به تغییر سیاست آمریکا منجر خواهد شد و فکر نمی‌کنم امکان سفر «کری» (به تهران) وجود داشته باشد. اما تقریبا همه اروپایی‌ها به تهران آمده‌اند. زیرا ما با اروپا از قبل رابطه داشتیم.
- آیا وارد مرحله جدیدی از روابط میان ایران و آمریکا شده‌ایم؟
فکر نمی‌کنم که موضوعات میان ما و آمریکا در آینده‌ای نزدیک به این مرحله برسد.
- آیا درها(ی رابطه با آمریکا) همچنان بسته است؟
همچنان بسته است.
- حتی اگر دوران ریاست‌جمهوری «اوباما» پایان یابد؟
در اسلام در توبه به روی همگان باز است.
- رابطه میان آمریکا و اسرائیل از قبل وجود داشته است و موضع‌گیری کشورهای عربی و اسلامی به‌طور کلی رو به ضعف می‌رود و این موضوع به آمریکا اجازه می‌دهد که بدون هیچ ترسی از واکنش کشورهای عربی، این روابط را نمایش دهد.
قاطعانه می‌گویم آمریکا نمی‌تواند با ایران اینگونه رفتار کند. از نظر ما موضوع رژیم صهیونیستی در منطقه و جنایاتی که علیه مردم فلسطین مرتکب می‌شود موضوعی محوری است، شاید وضعیت برای برادران عرب ما تغییر کرده است، ولی برای ما چیزی تغییر نکرده است.
- می‌دانیم که موضع اصولی انقلاب اسلامی ایران، تعامل با دیگران است، اما آیا در فرایند سیاست (کنونی) امکان آن وجود دارد؟ چگونه با این سیاست، دو سال مذاکرات هستهای را گذراندید؟
اوضاع هیچ تفاوتی (با قبل) نکرده است. ما اصولی در دنیای سیاسی خود داریم که این اصول در قانون اساسی ایران آمده است که از جمله آنها حمایت از مردم فلسطین است و این موضوع تغییر نخواهد کرد. ما معتقدیم آمریکا سیاست‌های غلطی دارد و این سیاست‌های اشتباه باعث رشد افراطی‌گری و تروریسم در منطقه و افزایش و ادامه جنایات اسرائیل شده است، پس این سیاست‌ها باید تغییر کند. ما احساس می‌کنیم که آمریکایی‌ها نیز باید موضع‌گیری‌های خود را تغییر دهند و آنها در نهایت کار چه زود و چه دیر مجبور به تغییر سیاست‌ها و موضع‌گیری‌های خود خواهند شد.
- کشورهای عربی منطقه دچار مشکل شده‌اند و تغییر یک‌شبه موضع‌گیری آمریکا درباره اسرائیل با توجه به نوع روابطشان غیرمنطقی است. با توجه به رابطه کشورهای اروپایی با اسرائیل اگر اوضاع به همین صورت ادامه پیدا کند و اسرائیل قدرت یابد، آیا آمریکا باز هم سیاست خود را تغییر خواهد داد؟
بی‌تردید اسرائیل قدرت برتر منطقه نیست زیرا از حفظ امنیت مردم خود ناتوان است. ما با شما هم‌نظر هستیم که در صورت ادامه درگیری‌ها در کشورهای عربی و اسلامی هیچ طرفی دلیلی برای تغییر سیاست‌هایش نمی‌بیند. بر این اساس اولویت با بهبود و افزایش روابط با منطقه است اما این به آن معنا نیست که ما باید با دیگران در خارج منطقه مبارزه کنیم. ما به‌دنبال درگیری با آمریکا و دیگر کشورها نیستیم و نباید به شکلی در داخل منطقه با یکدیگر درگیر شویم که به «کمپ دیوید» منجر شود. ما آماده هستیم و از حوادث منطقه رنج می‌بریم.
- نظرتان درباره لزوم تغییر موضع‌گیری ایران با آمریکا که با اسرائیل ارتباط مستقیم دارد، چیست؟
ما در روابط انتظار داریم که موضع‌گیری کشورها درباره ایران و به‌ویژه موضوعات منطقه تحت تاثیر اسرائیل نباشد اما متاسفانه آنچه در منطقه دیده می‌شود آن است که سیاست‌های آمریکا در منطقه از درگاه اسرائیل عبور می‌کند. مذاکرات هستهای ما با آمریکا بیشتر نشان داد که منافع آمریکا و اسرائیل مشابه هم یا در یک راستا هستند اما آمریکا باید حقایق موجود در منطقه را درک کند. چیزی که در این زمینه ما را نگران می‌کند این است که کشورهای همسایه ایران به جای استقبال از عقب‌نشینی آمریکا از موضع‌گیری‌های حمایتی خود از اسرائیل که به نفع منطقه است، تلاش می‌کنند ایران را منبع خطر نشان دهند تا جایی‌که موضع‌گیری‌های آمریکا و اسرائیل بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شود. بدین ترتیب ما دوستان خود در کشورهای عربی و دیگر کشورهای جهان را یاری کردیم تا حقایق را ببینند و تصمیم درستی بگیرند. بدون شک برخی اوضاع در منطقه تغییر کرده است. من معتقدم که خطراتی در منطقه وجود دارند از جمله(حضور) آمریکا و خطر افراطی‌گری که همه با آن مواجه هستیم. فکر می‌کنم برخی کشورهای منطقه معتقدند که گروه‌های افراطی بازیچه دست آنها هستند.
- منظورتان چیست؟
یعنی اینکه برخی کشورها با خرید نفت از گروه داعش و یا انتقال درآمدهای نفتی به «جبهه‌النصره» و «احرار الشام» کمک می‌کنند.
یعنی ترکیه، قطر و عربستان؟
من از کشور خاصی نام نمی‌برم، اینها تنها عناوینی است که شما نامیدید.
- نتیجه وضعیت جنگی در سوریه ورود نظامی روسیه به آنجا بوده است. همچنین یکی از فرضیه‌ها هماهنگی میان روسیه و اسرائیل دست‌کم در عملیات هوایی و امنیت مرزها بود. بسیاری از این موضوع ناراحت بودند و به‌دنبال راهکارهای دیگر رفتند. میلیون‌ها روسی در سال‌های اخیر به اسرائیل رفته‌اند و این در حالی است که بسیاری از آنها یهودی نیستند. نظرتان درباره اهمیت صداقت روسیه و نزدیکی ائتلاف سیاسی روسیه با ایران چیست؟
کانون اسلام‌هراسی آمریکا و اروپاست و این رژیم صهیونیستی است که این موضوع را ایجاد کرده است. آنها از این موضوع سوء استفاده می‌کنند و ما متاسفانه به این موضوع توجه یا آگاهی نداریم. اینها جوانبی است که باید به آن توجه کنیم. اینها موضوعات فوری و فوق‌العاده است. شما می‌دانید که اگر داعش روزی از روزها بتواند پایتخت کشور عربی یا اسلامی را تحت تصرف خود درآورد منطقه با چه خطری مواجه خواهد شد. این خطر در گذشته مطرح بود و در سال گذشته این احتمال وجود داشت که بغداد یا دمشق سقوط کنند. شما می‌دانید که یک طرفی وجود دارد که ادعای خلافت اسلامی می‌کند و می‌خواهد یک پایتخت تاریخی خلافت اسلامی را تحت تصرف خود درآورد و این موضوع بیشتر از ما، تهدید و چالشی علیه دوستان ماست اما آنها این خطر را درک نمی‌کنند و توجهی ندارند. در واقع، مقابله نظامی چه به‌وسیله روس‌ها یا به‌وسیله دیگران باشد ما آن را درمانی موقتی برای جلوگیری از وقوع خطر بزرگ‌تر به حساب می‌آوریم. نباید در مقابل این موضوع توقف کنیم و باید با همسایگانمان به حل این موضوع به‌وسیله حل و فصل جدی و تعیین‌کننده بپردازیم.
- چه تصویری از منطقه در سایه توافق هستهای ایران و خطراتی که آن را تهدید می‌کند، دارید؟
ما به‌دنبال آن نیستیم که خلأ در کشورهای عربی را پر کنیم. ما معتقدیم که بخشی از امنیت منطقه‌ایم و به همین دلیل نمی‌توانیم فقط به گذشته تکیه کنیم. ما گذشته تلخی با برخی کشورهای عربی داشته‌ایم جنگی هشت ساله که همه کشورها در مقابل ما بودند. اما ما گذشته را فراموش کرده‌ایم اکنون اوضاع به‌گونه‌ای است که همه کشورهای منطقه در خطر هستند و این تهدیدات مختص سوریه، عراق و یمن نیست و هیچ راه‌حل نظامی برای این کشورها و حتی تروریسم و افراطی‌گری وجود ندارد. شاید نیاز باشد که با گروه کوچکی مقابله نظامی کنیم اما می‌توان به شیوه‌های دیگری نیز با این گروه‌های تروریستی مقابله کرد. ما باید با مشکلاتی که باعث شکل‌گیری این گروه‌ها شده‌اند از جمله مشکلات فکری، اقتصادی و سیاسی و نیز امکان نداشتن امکان بیان عقیده مبارزه کنیم.
- نظرتان درباره جنگ در سوریه و علیه این کشور و گروه‌های تندرو از جمله داعش چیست؟
هر اشتباهی در هر مکانی می‌تواند رخ دهد و این موضوع همان‌طور که شما را نگران می‌کند من را هم نگران می‌کند چراکه برخی اشتباهات وجود داشته است اما ما در واقع خواهان حمایت از تشیع علیه اهل تسنن نیستیم. گروه‌های شیعی تندرویی وجود دارند همان‌طور که گروه‌های سنی تندرویی نیز هستند. در عراق و سوریه خواهان ثبات هستیم و اینکه رابطه منطقی میان تمامی گروه‌ها، دسته‌ها و طائفه‌ها وجود دارد.
عبدالله دوم، پادشاه اردن، در سال 2004 به واشنگتن رفت و پیش از اینکه اختلافی میان اهل تشیع و تسنن وجود داشته باشد وی نخستین کسی بود که درباره موضوع «هلال شیعی» صحبت کرد. بر این اساس، تقسیم نظام‌ها میان اهل تسنن و تشیع را سیاستمداران ایجاد کرده‌اند.
«ظریف» لحظه‌ای سکوت کرد و بعد، گفت ...
این موضوع باعث می‌شود که بپرسیم این بازی چیست. باعث نگرانی من است که ببینم همه جامعه مدنی در کشورهای عربی وارد این درگیری شده است. وظیفه فرهیختگان در جهان عرب است که برای برملا کردن این موضوع تلاش کنند.
- تروریست‌ها در خیابان‌ها نیستند و ناامیدی دامن آنها را گرفته است. آیا امکان توقف فعالیت‌های داعش که حتی از حمله به هواپیمای مسافربری که قادر به دفاع از خود نبود، نگذشتند، وجود دارد؟
(«ظریف» خندید و گفت) در نهایت تفکر و عقیده بر شمشیر پیروز می‌شود. هزینه‌های گزافی که آمریکایی‌ها کردند تا تفکر و ایدئولوژی‌ها را به کنترل خود درآورند به‌زودی ضربه خواهند خورد. بر این اساس، معتقدم که لزوم همکاری میان کشورهای منطقه وجود دارد و این، موضوعی است که بارها باید آن را تاکید کرد.
- آیا به کنفرانس کشورهای عربی و آمریکای جنوبی در عربستان می‌روید؟
نه، آنها اگر بیایند وین، من در آن زمان آنجا هستم و سلام خود را به «عادل جبیر» وزیر امورخارجه عربستان می‌رسانم.
- آیا در کنفرانس وین با یکدیگر دیدار می‌کنید؟
اگر شرکت کنم، احتمالش وجود دارد ولی این موضوع به سفر رئیس‌جمهوری به ایتالیا بستگی دارد. ما تابع اوضاعی هستیم که در آینده رخ خواهد داد.
- آیا انتشار نتیجه‌گیری از نشست جدید وین دارید؟
اعتقادی به آن ندارم. مشکل دوستانی هستند که خطر را درک نمی‌کنند.
- منظورتان روسیه است یا کشورهای عربی؟
عربستان و امارات. اما مصر و اردن نیز خطر را درک نمی‌کنند ولی اوضاع عربستان و امارات بدتر است.
- در این‌باره با مقام‌های اماراتی ارتباطی داشته‌اید؟
ما ارتباطات گسترده‌ای با امارات داریم. موضوع مهم اختلاف‌نظر سیاسی در دو موضوع یمن و سوریه است.
انتهای پیام/