تلاش برای شناخت فرازمینی‌ها/ در جستجوی تمدن غیرانسانی
به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنيان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ناسا روی جستجوی علائم تمدن‌های بیگانه سرمایه‌گذاری کرده است زیرا باور عمومی در بین برخی پژوهشگران بر این است که اکنون می‌دانیم که باید دقیقاً به چه نگاه کنیم. آژانس فضایی ناسا به گروهی از اخترشناسان برای جستجوی علائم تمدن‌های بیگانه از طریق ردپاهای فناوری (Technosignature) کمک‌هزینه اعطا کرده تا به یافتن شواهدی از پنل خورشیدی (solar panels) و آلودگی‌های شیمیایی (chemical pollution) بپردازند.
ردپاهای فناوری درواقع شواهد علمی فناوری گذشته یا حال هستند که نشان‌دهنده وجود حیات در منظومه‌های دیگر به شمار می‌آیند. برخی معتقدند که یافتن ردپاهای فناوری، ساده‌تر از یافتن شواهدی مستقیم از زندگی میکروبی است که به‌عنوان ردپای زیستی (biosignatures) شناخته می‌شود. ردپاهای فناوری، نشانه‌هایی از فناوری‌های پیشرفته بیگانان است که مشابه یا شاید پیچیده‌تر از فناوری ماست. این نشانه‌ها ممکن است شامل آلودگی‌های صنعتی در جو سیاره، چراغ‌های شهری، سلول‌های فتوولتاییک (پنل‌های خورشیدی)، ابرسازه‌ها یا پرتوهای ماهواره‌ها باشند.
به عبارت ساده، دانشمندان در مرکز اخترفیزیک دانشگاه هاروارد و اسمیتسونین و دانشگاه روچستر دقیقاً به دنبال همان ردپایی از فناوری هستند که خود ما تولید می‌کنیم. اعتقاد بر این است که تمدن‌های دیگر احتمالاً از پنل‌های خورشیدی برای تولید انرژی استفاده می‌کنند، و همچنین احتمالاً جو سیاره آنها نیز با مواد شیمیایی و گازهای مصنوعی آلوده می‌شود.
چگونه و چرا باید پنل‌های خورشیدی را در اطراف سیارات دوردست پیدا کنیم؟
پنل خورشیدی به سیستمی گفته می‌شود که انرژی خورشید را دریافت و آن را به الکتریسیته تبدیل می‌کند. چنین سیستمی معمولاً دارای یک پنل یا آرایه‌ای از ماژول‌های خورشیدی است و ما در زمین از انرژی آن برای مصارف تجاری و مسکونی استفاده می‌کنیم.
دانشمندان فکر می‌کنند که هر تمدن بیگانه‌ای قاعدتاً باید به فکر تولید انرژی خورشیدی از ستاره‌ی آن منظومه باشد. به‌عنوان مثال آدام فرانک، استاد فیزیک و نجوم در دانشگاه روچستر می‌گوید: تعداد محدودی شکل انرژی در جهان وجود دارد و بیگانگان به طور قطع از جادو استفاده نمی‌کنند.
شاید این پرسش به وجود آید که چطور یک منجم باید به دنبال انعکاس ستاره‌ای از پنل‌های خورشیدی در اطراف سیاراتی خارج از منظومه شمسی باشد. برای رفع این مسئله و در این تحقیقات تلاش می‌شود تا تلسکوپ‌ها را روی طول‌موج‌های تعیین‌شده‌ی چنین بازتابی متمرکز کنند تا تجهیزات احتمالی را بیابند.
یک مثال خاص، کمابیش در نزدیکی زمین وجود دارد. پروکسیما قنطورس(Proxima Centauri) که یک ستاره کوچک قرمز با فاصله 4.28 سال نوری نسبت به سیاره‌ی ماست، به‌عنوان نزدیک‌ترین ستاره به زمین پس از خورشید شناخته می‌شود. این ستاره میزبان سیاره‌ای قابل سکونت به نام پروکسیما بی(Proxima b) است که تصور می‌شود دارای طرف‌های دائمی روز و شب است و به‌نوعی شب و روز در آن قفل شده است. بنابراین اگر یک تمدن بخواهد شب را روشن یا حتی گرم نگه دارد، ناچار است سلول‌های فتوولتائیک را در سمت روز قرار دهد تا نیروی الکتریکی به دست آمده را به سمت شب منتقل کند.
چرا و چگونه می‌توان آلودگی‌های شیمیایی را در اطراف سیارات دور پیدا کرد؟
پژوهشگران معتقدند اخترشناسان باید به دنبال وجود کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC) در جو سیارات دوردست باشند. طبیعتاً وجود CFC می‌تواند نشانگر حضور فعالیت‌های صنعتی باشد. اخترشناسان در حال حاضر به دنبال ردپای زیستی در جو سیارات دوردست هستند که به‌عنوان مواد شیمیایی مانند اکسیژن و متان تشخیص داده می‌شوند.
البته هر ماده‌ای مثل عنصر، ایزوتوپ یا پدیداری که به‌عنوان مدرک علمی در اثبات وجود حیات در محلی شناخته شود، ردپای زیستی نامیده می‌شود. تاکنون تمرکز اخترشناسان بر روی ویژگی‌های قابل‌اندازه‌گیری بوده است. بااین‌حال، شیوه‌ی ردپای زیستی همواره به‌گونه‌ای بوده که امکان استنتاج قطعی از آن وجود نداشته است.
حال پژوهشگران دریچه‌ای تازه را برای کشف موجودات فرازمینی گشوده‌اند. بشر با فعالیت‌های صنعتی خود جو زمین را آلوده کرده است. بنابراین اگر تمدن دیگری با پیشینه‌ی بیشتر، چنین کاری را خیلی طولانی‌تر از ما انجام داده باشد، ممکن است جو سیاره آنها نیز علائم قابل‌ردیابی از مولکول‌های تولیدشده مصنوعی را نشان دهد؛ مولکول‌هایی که درحالت عادی بعید است در طبیعت به‌صورت خودبه‌خود تولید شود، مانند CFC.
آیا جستجوی هوش فرازمینی به سوژه‌ای درجه‌یک تبدیل خواهد شد؟
به پروژه‌های علمی، باهدف یافتن هوش فرازمینی، SETI گفته می‌شود. بیش از یک قرن است که تلاش‌های هدفمند برای یافتن فرازمینی‌ها صورت می‌گیرد. در سال 1896، نیکولا تسلا، دانشمند صرب اظهار داشت که می‌توان از نسخه ارتقا یافته‌ی سیستم انتقال برق بی‌سیم خود برای تماس با موجودات کره‌ی مریخ استفاده کرد! در سال 1960، فرانک دریک، ستاره‌شناس دانشگاه کرنل، اولین آزمایش مدرن SETI را با نام "پروژه آزما" و با الهام از نام کتاب فانتزی "جادوگر شهر اُز" اثر لایمن فرانک باوم انجام داد. حتی دانشمندان اتحاد جماهیر شوروی نیز به انجام تحقیقات SETI علاقه نشان دادند و به یافتن سیگنال‌های رادیویی دارای الگو امیدوار بودند. باوجود این تلاش‌های جسته‌وگریخته که توسط گروه‌های مختلف برای یافتن هوش فرازمینی صورت گرفته است اما تحقیقات اخیر می‌تواند SETI را به موضوعی دسته اول و اصطلاحاً جریان اصلی در حوزه‌ی نجوم تبدیل کند. در طول سه دهه‌ی اخیر این اولین بار بوده است که آژانس فضایی ناسا به گروهی از اخترشناسان برای جستجوی علائم تمدن‌های بیگانه کمک‌هزینه اعطا کرده است.
تصادفی نیست که در سال‌های اخیر، هزاران سیاره کشف شده است که برخی از آنها در مناطق قابل سکونت منظومه‌های خود قرار دارند و می‌توانند بخارآب در جو خود داشته باشند. انتظار می‌رود طی این تحقیقات تازه، روش‌های جدیدی برای بررسی علائم فناوری‌های تمدن‌های بیگانه به کار گرفته شود تا نهایتاً برای این سؤال اساسی که قرن‌ها و شاید هزاران سال است که ذهن بشر را درگیر خود کرده است، پاسخی کلیدی یافت شود: آیا ما در گیتی تنها هستیم؟
جستجوی هوش فرازمینی همیشه با این چالش روبرو بوده است که باید به دنبال چه چیزی و در کجا باشیم. بااین‌حال اکنون کمابیش می‌دانیم که باید به کجا نگاه کنیم و هزاران سیاره از جمله سیاراتی که قابل سکونت به نظر می‌رسند وجود دارند که می‌تواند بازی را تغییر دهد. دانشمندان همچنین سرانجام می‌خواهند یک کتابخانه آنلاین از ردپاهای فناوری (technosignatures) ایجاد کنند تا اخترفیزیکدانان بتوانند هنگام جمع‌آوری داده از آن بهره ببرند.
انتهای پیام/4112/
انتهای پیام/