از ثبت اختراع «عصای نابینایان» تا تکمیل طرح «سطل زباله هوشمند»/ مسئولانی که فقط ژست حمایت و استقبال می‌گیرند
گروه استان‌های خبرگزاری آنا- مجتبی آزادیان؛ هاجر باقری‌طولابی متولد سال ۶۱، استاد و عضو هیئت علمی گروه برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد ازجمله مخترعان، پژوهشگران و محققانی است که علاوه بر انتشار کتاب و مقالات متعدد معتبر، تاکنون چهار اختراع را نیز به ثبت رسانده و سه اختراع در دست بررسی دارد.
بیشتر بخوانید:
بانویی با 7 اختراع که فقط حمایت می‌خواهد
خودروی سه‌چرخ اسپیکو با تغذیه از خورشید و باد با حداکثر سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت، سطل تفکیک زباله هوشمند، ساخت خودرو کاملاً جدید چهار چرخ و فول تعلیق با نام «کیو»، اتوی تغذیه‌شونده از گاز شهری و ایزوله از شبکه برق شهری و سشوار پرتابل با تغذیه از گاز مایع ازجمله این اختراعات است.
سه محصول عصای مخصوص نابینایان که نیاز به حمل ندارد، بالابر از پله بدون نیاز به سیستم برقی و موتور یا روبات و ... برای انتقال افراد پیر یا معلول یا حتی افراد سالم که توانایی بالارفتن از پله را ندارند و سطل زباله جدید که مشکل مهم خروج شیرابه و مسائل آلودگی شهری و بیماری‌زایی‌ها و ... را حل می‌کند نیز به‌عنوان اختراعات جدید در حال ساخت و تکمیل هستند.
در همین زمینه با هاجر باقری‌طولابی مخترع و پژوهشگر جوان و عضو هیئت علمی گروه برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد به گفتگو نشسته‌ایم که متن کامل آن را می‌خوانید:
آنا: به جز خودرو کاملاً جدید چهارچرخ و فول تعلیق با نام «کیو» که شاخص‌ترین اختراع شماست، دیگر اختراعات شما چه بوده‌اند؟
باقری‌طولابی: سال گذشته با ثبت سه اختراع ظرف دو ماه رکورد زدیم. یکی از این اختراعات اتوی گازی است.
یکی از مشکلات شبکه برق تلفات بالای آن است و برخی وسایل برقی مانند اتو، هیتر و سشوار المنت‌‌هایی دارند که انرژی الکتریکی را به حرارت تبدیل می‌کنند؛ بنابراین وسایل پرتلفاتی هستند و در صدر مصرف‌کننده‌های انرژی الکتریکی قرار دارند، به‌ویژه زمانی که در پیک بالا وارد شبکه می‌شوند، دردسرهای زیادی را ایجاد می‌کنند و به همین دلیل است که تبلیغات زیادی انجام می‌شود تا مردم وسایل پرمصرف چنینی مانند اتو و سشوار را حداقل در زمان پیک مصرف استفاده نکنند تا از دردسرهای ناشی از آن جلوگیری شود.
تأمین انرژی اتو و سشوار با گاز شهری و مایع
همین مشکل، سبب شکل‌گرفتن ایده اتوی گازی شد و شروع به ساخت آن کرده و درنهایت این اختراع را ثبت کردیم. خاصیت اتوی ساخته شده این است که به جای انرژی الکتریکی، انرژی خود را با مصرف بسیار اندک از گاز شهری تأمین می‌کند. همین‌طور نمونه سشوار آن را با سوخت گاز مایع ساختیم؛ برای سشوار گازی طراحی شده، تغذیه سوخت مایع در نظر گرفته شده که امکان استفاده همراه و جابه‌جایی را به کاربر می‌دهد.
ثبت اختراع دستگاه تفکیک زباله
ثبت اختراع بعدی، دستگاه تفکیک زباله است. در دنیا برای تفکیک زباله، دستگاه‌های تشخیص اجسام شفاف وجود دارد؛ اما دستگاهی با این توانایی‌ها که به‌طور مثال پلاستیک را از شیشه تشخیص دهد و با کارآمدی بالا تفکیک زباله را به‌صورت خودکار انجام دهد، هنوز ساخته نشده است؛ این اختراع به دفعات کالیبره و کنترل شد و و درنهایت توانستیم به هدفی که می‌خواستیم یعنی تشخیص پلاستیک، شیشه، چوب و کاغذ، فلز و زباله‌های تر برسیم و اختراع را به ثبت برسانیم.
این مرحله از فعالیت، طرح ابتدایی اختراع بود و تصمیم گرفتم ورژن هدفمندتری از آن را با هدف کاربری عمومی و حل مشکلات مهم‌تری مانند معضل بزرگ شیرابه بسازم و در پروسه ثبت جدیدی قرار دهم؛ چراکه موضوع شیرابه در زباله‌ها نیز بسیار مسئله مهمی است.
سال 97 که نخستین ورژن تفکیک زباله را ساختیم، حدود 15 میلیون تومان برای آن هزینه کردیم. شاهد هستیم که در برخی نقاط کابل‌های برق هم به سرقت می‌رود؛ این مشکلی اساسی بود و نمی‌شد این سطل زباله تفکیک‌کننده را در مکان عمومی قرار داد. این موضوع برای اختراع، یک عیب محسوب می‌شود و با وجود اینکه این محصول مشتریان زیادی دارد؛ اما قراردادن آن در مکان‌های عمومی موجب دردسرهای بعدی خواهد شد.
بنابراین به این نتیجه رسیدیم که اگر قرار است اختراع و تولید سطل زباله خروجی اقتصادی داشته باشد، باید کم‌هزینه‌تر، پیچیدگی کمتر و مشکلات و دردسرهایی مانند امکان سرقت و ... را نداشته باشد.
به همین دلیل دوباره روی طرح این سطل زباله فکر کردم و اکنون در مراحل نهایی طرح جدیدی برای این سطل زباله هستم که با هزینه خیلی کمتر، معضلات مهم‌تری را برطرف کند. مسلماً این طرح بیشتر مورد توجه شهرداری‌ها یا نهادهای دیگر قرار خواهد گرفت.
طرح اولیه این اختراع برای ادارات /که معمولاً دوربین دارند و کسی نمی‌تواند به‌‌سادگی قطعات و وسایل آنها را ببرد- مناسب است. این طرح نمونه کوچک آزمایشگاهی است که به آنها پروتوتایپ یا نمونه اولیه می‌گویند؛ ولی می‌تواند کارآیی نمونه بزرگ را نشان دهد.
برای ساخت این نمونه از سوی مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد 5 میلیون تومان دریافت و 10 میلیون تومان نیز خودم هزینه کردم که در حد ساخت همین نمونه کوچک و پروتوتایپ کفایت کرد و در صورتی که حمایت شویم، توانایی تولید نمونه بزرگ‌تر و حتی ایجاد خط تولید آن را هم داریم.
آنا: آیا برای طرح‌های خود سرمایه‌گذار پیدا کرده‌اید و اقبال سرمایه‌گذاران بیشتر روی چه طرح‌هایی است؟
باقری‌طولابی: تفاوت‌هایی میان استان محرومی مانند لرستان با استان‌های برخوردار وجود دارد. نمی‌دانم علت چیست، شاید آنها تلاش بیشتری کرده و موفق به جذب اعتبارات پژوهشی بیشتری شده‌اند؛ ولی به‌صورت کلی در لرستان طرح‌های بسیار خوبی ارائه می‌شوند که اتفاقاً خروجی‌های خوب و حتی مشتریان زیادی هم دارند؛ اما حمایت آنچنانی از آنها صورت نمی‌گیرد.
به‌طور مثال به ما می‌گویند به سمت دانش‌بنیان شدن بروید؛ اما مگر حرکت به سمت محصولات دانش‌بنیان بدون حمایت مالی ممکن است؟ دانش‌بنیان‌شدن بودجه می‌خواهد. اگر بخواهید شرکت دانش‌بنیان راه‌اندازی کنید، باید شرکت خود را راه‌اندازی کنید، چند نیرو استخدام کنید، از همه این کارهای قبلی خود باید به سوددهی رسیده باشید و ثابت کنید که موفق به فروش محصولات خود شده‌اید، در اینصورت پس از گذشت سه سال، درخواست شما ارزیابی می‌شود؛ بنابراین همان‌طور که می‌بینید راه‌اندازی شرکت دانش‌بنیان پروسه‌ای است که بوروکراسی اداری بسیار سنگینی دارد.
در مدت سه سالی که تمرکز خود را روی ثبت و ساخت اختراعات گذاشته‌ام، در نهایت دو ماشین سه و چهار چرخ ساختیم، چهار اختراع بنده ثبت شد و چند مقاله ISI داشتم.
اختراع، آموزش، انتشار مقاله در انتشارات معتبر دنیا و کار در منطقه محروم
به‌طور کلی مشکلات زیادی پیش روی مخترعانی که می‌خواهند محصولات‌شان را تجاری کنند، وجود دارد که موجب می‌شود عطای این کار را به لقایش ببخشند. به جز مسائلی که در مورد مخترعان گفتم، باید به این نکته توجه کنید که مخترعان کارها و مشکلات دیگری در کنار مشکلات مربوط به اختراع دارند، به‌طور مثال در این چند سالی که بنده محصولات مختلف را اختراع کرده‌ام، در کنار آن چند مقاله ISI دارم که در معتبرترین نشریات علمی دنیا به چاپ رسیده است.
سال 98 که ماشین جدید کیو را ساختم و سه اختراع را نیز ثبت کردم، همزمان از تز دکتری خود نیز دفاع کردم که دو مقاله ISI با درجه Q1و Q4 خروجی رساله دکتری شد. در کل حدود 30 مقاله دارم که 11 مقاله آن ISI است. یکی از این مقالات که ieee transations با ایمپکت بالای 7 است که به گزارش گوگل اسکالر از سال 2015 تاکنون بیش از 160 بار توسط نویسندگان مختلف مورد استناد قرار گرفته و بارها توسط مجله مورد نظر در زمره مقاله محبوب خوانندگان معرفی شده است. سه کتاب مختلف نیز از بنده چاپ شده که شامل دو تألیف و یک ترجمه است.
به‌طور کلی در همه جای دنیا کار سختی است که هم کار تحقیقی در حوزه کتاب و مقاله داشته باشید، هم کار آموزش به دانشجویان را داشته باشید و هم در بحث اختراع و ساخت در حد نمونه صنعتی ماشین فعالیت کنید و همزمان در یک منطقه محروم هم باشید! ای کاش توجه بیشتری به این قضیه شود که ما همزمان در این منطقه محروم در چند حوزه فعالیم و در ابعاد تئوری و عملی تولید علم داریم پس می‌طلبد که حمایت شویم چون چند سال است که خودمان را اثبات کرده‌ایم.
از سوی دیگر امکان رفتن به کشورهای دیگر هم برایم فراهم بوده و با وجود اینکه این امکان را داشتم؛ اما به دلیل اینکه به مملکت خود علاقه دارم، ترجیح دادم که فقط منافع خودم را در نظر نگیرم، در صورتی که در خارج از کشور می‌توانستم در محیط پژوهشی بهتر و مجهزتری به فعالیت ادامه دهم. ترجیح و عشق من این است که مملکت خود را بسازم و در کنار آن بتوانم قدمی برای خروج استان لرستان از محرومیت بردارم.
واقعیت این است که پس از غزال و هاوین، مجموعه ما سومین تولیدکننده داخلی این نوع خودرو است و به خودروی اختراعی‌مان در مقایسه با دو خودروی دیگر، انرژی‌های دیگری هم اضافه کرده‌ایم؛ ولی فقط برخی رسانه‌ها به ما توجه می‌کنند؛ هدف اصلی این است که استان لرستان را که محروم از زیرساخت‌های صنعتی است، تعداد قابل توجهی جوان بیکار دارد و در صدر شاخص بیکاری و فلاکت در کشور قرار دارد، از محرومیت نجات دهیم. وقتی خودروی اختراعی را به نمایشگاه بین‌المللی آذر 98 بردیم، مردم از تهران و هر جای دیگر ایران از دیدن آن لذت زیادی می‌بردند، جمع می‌شدند و در مورد آن بحث می‌کردند و بودجه ما را با بودجه شرکت آمریکایی تسلا مقایسه و اکثراً این اختراع را تحسین می‌کردند. دوست داریم خروجی تلاش‌ها را برای مملکت خود ببینیم.
بسیاری از مسئولان فقط ژست استقبال از طرح‌ها را می‌گیرند
در یکی از نمایشگاه‌ها که اختراع سطل تفکیک زباله را به نمایش گذاشته بودیم، مسئولان بلندپایه در بازدید از غرفه‌ها اختراع سطل زباله را ستودند و خیلی برای آنها عجیب بود که این سطل توانایی انجام چنین کارهایی را داشته باشد، آشغال درون سطل می‌ریختند و این سطل زباله هوشمند، آشغال‌ها را تفکیک می‌کرد، سیستم را طوری ساخته بودیم که راحت در آن باز شود و طرف ببیند دقیقاً این دستگاه چگونه عمل می‌کند.
در این نمایشگاه قرار بود یک‌سری بودجه‌ها را به طرح‌های منتخب اختصاص دهند و درنهایت حتی یک ریال هم به طرح ما اختصاص داده نشد و هیچ نهاد و ارگانی هم از این اختراع حمایت نکرد! بسیاری از مسئولان فقط ژست استقبال از طرح‌ها را می‌گیرند و در عمل هیچ حمایتی نمی‌کنند. اینها واقعیت‌هایی است که ما آنها را دیدیم و لمس کردیم.
آنا: این بی‌توجهی‌ها شما را برای پیگیری و اختراعات دلسرد نکرد؟
باقری‌طولابی: هیچگاه دلسرد نشده و کار خود را ادامه داده‌ایم. سال 98 به همراه دانشجویانم آقایان علی عباسی‌زاده و داود دالوند در کارگاه خود به جای یک اختراع، سه اختراع جدید ثبت کردیم. یک ماشین چهارچرخ فول تعلیق جدید ساختیم و همزمان نیز تولید چند مقاله ISI داشتم. بنده تا زنده هستم به عشق وطن و شهرم کار خواهم کرد.
طراحی عصای مخصوص نابینایان با ویژگی‌های منحصربه‌فرد
یک محصول دیگر به‌عنوان عصای مورد استفاده نابینایان داریم که نمونه اولیه آن را ساخته‌ایم و اکنون در مرحله ثبت اختراع است.
ایرادی که عصاهای مورد استفاده افراد روشندل دارد، این است که باید مرتب آن را به زمین بزنند و پیش بروند و به مرور بر اثر ضربه برگشتی که از عصا به دست آنها منتقل می‌شود برای نابینایان مشکل به‌وجود می‌‌آید. در عصایی که طراحی کرده‌ایم، نابینایان نیاز نیست چیزی دست‌شان بگیرند، فقط حرکت می‌کنند و از طریق گوشی اطلاعات به آنان اعلام می‌شود؛ البته به دلیل اینکه هنوز ثبت اختراع این عصا را نگرفته‌ایم، نمی‌توان توضیحات تفصیلی در مورد این اختراع ارائه کرد؛ فقط می‌توان گفت که به گوشی وصل می‌شود.
به‌طور مثال یکی از مشکلات نابینایان، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی است که با عصاهای معمولی به هیچ وجه امکان تشخیص آنها وجود ندارد؛ اما عصای طراحی شده به‌راحتی با چراغ راهنما ارتباط برقرار کرده، رنگ آن را تشخیص داده و به شخص اطلاع می‌دهد، بدون اینکه نیاز باشد وسیله‌ای را حمل کند.
همان‌گونه که نابینایان معمولاً عصای خود را تا فاصله نیم‌متری جلوی پای خود می‌گذارند، این اختراع هم از 50 سانتیمتری موانع را تشخیص و به روشندل آلارم می‌دهد که به‌طور مثال سمت چپ، راست یا مستقیم تو یک چیز یا یک شیء وجود دارد.
انتهای پیام/4103/4062/
انتهای پیام/