بررسی دلایل افول چاپ و انتشار کتاب دینی

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، تولید، چاپ و انتشار کتاب برای ناشران هر روز سخت و سخت‌تر می‌شود. تیراژ کتاب‌ها در همه حوزه‌ها کاهش پیدا کرده و در برخی موارد به زیر یک هزار نسخه رسیده است. از طرفی استقبال از کتاب و کتاب‌خوانی در بین مخاطبان نیز کاهش پیدا کرده است.

کاهش عرضه و تقاضای هم‌زمان در بین کتاب‌های دینی هم وجود دارد. این مسئله نگرانی‌های زیادی را در بین مسئولین و اهالی ادبیات ایجاد کرده است. مجید غلامی جلیسه؛ مدیرعامل پیشین موسسه خانه کتاب در یادداشتی به بررسی دلایل افول چاپ و انتشار کتاب‌های دینی پرداخته است.

متن کامل این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

از مدیر انتشارات دارالفکر قم آقای مولانا شنیدم که هم چاپخانه این انتشارات و هم فروشگاهی که در مجتمع ناشران قم داشتند را جمع کرده‌اند. نشری با سابقه قریب به ۷۰ سال که آثار مهمی در حوزه دین منتشر نموده است. البته این موضوع اتفاق شایع و مکرر این روزهاست. ‌

برای من که سال‌هاست در قم زندگی می‌کنم و از نزدیک با بسیاری از مؤسسات و مراکز پژوهشی و ناشران این حوزه ارتباط داشته و حتی کار کرده‌ام، افول تولید و انتشار کتاب دینی چه از حیث محتوی و چه شمارگان کاملاً محسوس است. این کاهش عوامل متعددی دارد، که قطعاً بررسی علل و ریشه‌های آن مفصل است، اما یکی از مهمترین دلایل آن توسعه بیش از حد مؤسسات دولتی و شبه دولتی دینی است.

وابستگی انتشار کتاب‌های دینی به این مؤسسات از یک سو و عدم رشد ناشران خصوصی از سوی دیگر نشر دینی مستقل را بیش از پیش ضعیف نمود. این در حالی است که طی یک دهه اخیر بسیاری از این مؤسسات پژوهشی و انتشاراتی‌های وابسته به آنها به جهت مشکلات مالی دولت‌ها و عدم تخصیص بودجه‌های پژوهشی و تحقیقاتی یکی بعد از دیگری یا تعطیل شده و یا با تعدیل نیرو و کاهش فعالیت‌ها صرفاً شبحی از آنها باقی مانده است

وابستگی نشر دولتی به منابع و بودجه‌های حاصل از نفت و مقابله خواسته یا ناخواسته با نشر خصوصی که متکی بر بازاریابی و فروش سالم و غیررانتی بود، موجب گردید تا انتشار کتاب دینی رو به کاهش نهد، آنهم در قم که بعد از انقلاب تبدیل به پایگاه و پایتخت اصلی انتشار کتاب دینی گردید.

طبق آمار مؤسسه خانه کتاب از ابتدای انقلاب تا سال ۱۳۹۵ کتاب‌های مربوط به دین با بیشترین عنوان (۱۸۹۷۲۲) صدر جدول موضوعات کتاب‌های منتشره در ایران را به خود اختصاص می‌دادند. این در حالی است که طی ۴ سال اخیر کتاب‌هایی با موضوع ادبیات، کودک و نوجوان، کمک آموزشی، علوم اجتماعی، علوم عملی بیشترین حجم کتاب‌های منتشره در ایران را به خود اختصاص داده‌اند.

کتاب‌های دینی منتشره در قم در ۴ سال اخیر شاهد ۱۹/۵ درصد کاهش در انتشار کتاب‌های چاپ اول و ۱۲/۵ درصد کاهش در شمارگان کل هستند. این در حالی است که طی ۴ سال گذشته ۱۷٪ افزایش انتشار کتاب در عناوین کل را شاهد هستیم.

پی‌نوشت: ۱- دفتر قم و شعبه‌ تهران انتشارات دارالفکر هنوز فعال است.

انتهای پیام/4028/