مبارزه با فرعون نفس خود برای آباد شدن خانه آخرت/ كسی كه عقل ندارد، دين ندارد

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه و کرسی‌های آزاداندیشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی در قالب طرح‌های «پیغام دوست» و «مسیر مهربانی» هر روز یک آیه از قرآن کریم و هفته‌ای دوبار  حدیثی از اهل بیت(ع) را به‌همراه ترجمه و توضیحی مختصر ارائه می‌کند.

بیشتر بخوانید:

بندگان با ایمان خداوند از غرور و خودخواهی پرهیز می‌کنند/ مؤمنان در برخورد با جاهلان سلام می‌کنند

پیغام دوست

در روز سه‌شنبه 20 خرداد ۹۹ مصادف با 17 شوال ۱۴۴۱ «پیغام دوست» به‌شرح زیر است:

آن سراى آخرت را براى كسانى قرار مى‏‌دهيم كه در زمين خواستار برترى و فساد نيستند؛ و فرجام [خوش] از آن پرهيزگاران است (قصص، ۸۳)

تلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ (القصص، ۸۳)

آیات قبل به داستان فرعون و قارون پرداخته بود. فرعون گردن‌فرازی می‌کرد و قارون در زمین فساد می‌کرد.  در این آیه تأکید می‌کند که خانه آخرت کسانی آباد است که با فرعون نفس خویش مبارزه کنند و از گردن‌فرازی و سرکشی دوری کنند و فروتنی را پیشه خود سازند و کسانی که در برابر قارون وجود خویش بایستند و از فساد و تباهی در زمین پرهیز کنند.

یعنی از مظاهر فساد مانند حرص، ظلم به دیگران، تزویر،  اسراف، کم‌گذاری، کم‌فروشی، بدگویی، تقلب، تملق ثروتمندان و زورمداران، دروغ، تهمت، غیبت و دیگر رفتارهایی که بنیان اقتصادی یا سیاسی جامعه را تباه می‌کند پرهیز کنند و همه این خصوصیات در کسی جمع می‌شود که تقوا و پارسایی داشته باشد و از خدا پروا کند.

مسیر مهربانی
همچنین در این روز «مسیر مهربانی» به شرح زیر است:

موضوع: عقل

همه خوبى‌ها با عقل شناخته مى‌شوند و كسی‌كه عقل ندارد، دين ندارد.

آنچه در شماره قبل راجع به عقل گفته شد به روشنی نشان می‌دهد که پیروی از عقل از چه جایگاه مهمی برخوردار است و حرکت در جهت خلاف عقل، چه نتیجه ناگوار و خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. به طور کلی آنچه که از آموزه‌های دینی به دست می‌آید، این است که بی‌دینی و ارتکاب گناه، بی‌عقلی است و عاقل حقیقی کسی است که دیندار و با تقوا باشد.

در اینجا از نقش تفکر و اندیشه نباید غافل شد که لازمه عقل سلیم است و به نوعی مکمل آن محسوب می‌شود؛ چرا که این تفکر است که می‌تواند راهگشای انسان در خیلی از مسائل و شبهات باشد. بی‌جهت نیست که ساعتی تفکر از 70 سال عبادت و در نقل‌های دیگری از شب زنده‌داری برتر شمرده شده است. قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم‌السلام)، عقل را به چیزی تفسیر کرده‌‏اند که انسان با آن حق را بفهمد و عمل کند.

پس در فرهنگ دین، مجموعه درک و کار را «عقل» می‌‏گویند. آن که درست درک نمی‌‏کند عاقل نیست و کسی که درک می‏‌کند و عالم است، ولی به علم خود عمل نمی‏‌کند، او هم عاقل نیست. مجموعه این دو فضیلت که در آیات به صورت عقل تبیین شده، در حدیث به صورت «العقلُ ما عُبِدَ بهِ الرّحمن واکْتُسِبَ به الجنان» بازگو شده است.

یعنی کسی که نداند، نمی‌‌‏تواند بهشت کسب کند و کسی هم که بداند ولی عمل نکند، نمی‌تواند بهشت را فراهم کند. حقیقت «العمل ما عبد به الرحمن» عصاره جزم و عزم است؛ یعنی اگر انسان با برهان نظری به مقام جزم رسید و در اثر قدرت عقل عملی به مقام عزم نائل شد، آن عزم به اضافه این جزم، عقل در اصطلاح قرآن می‌‌شود. این بیان، نشانه آن است که واعظِ غیر متّعظ، عاقل نیست؛ گر چه عالم است.

آن‌ها که مردم را به نیکی دعوت کرده، تدریس، تألیف، سخنرانی، ارشاد و موعظه دارند، ولی به فکر اصلاح خود نیستند، عالم هستند، ولی عاقل نیستند؛ زیرا نه خود صالح می‌‌‏شوند و نه در اصلاح دیگران کامیاب خواهند بود؛ چون اصلاح دیگران، صرف امر به معروف لفظی نیست، بلکه در حدیث آمده است که: «کونوا دعاةً الی أنفسکم بغیر ألسنتکم...» (زن در آیینه جمال و جلال، ص ۲۵۸)

پیامبر اکرم (ص):  اِنَّما يُدْرَكُ الْخَيْرُ كُلُّهُ بِالْعَقْلِ، وَ لا دينَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ (تحف‌العقول، ص ۵۴)

یادمان باشد که نسبت به «پیغام دوست» و «مسیر مهربانی» بی‌تفاوت نباشیم و در آن بیندیشیم و ان‌شاءالله عمل کنیم. همچنین در رساندن این پیغام به دیگران کوشا باشیم.

انتهای پیام/۴۱۱۸/