«نادر ابراهیمی» و تصویری جذاب و متفاوت از امام خمینی (ره) در قالب «رمان»

به‌گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، شانزدهم خرداد ماه سال 1387 بود که انتشار خبر درگذشت نادر ابراهیمی کام دوستداران  فرهنگ و ادبیات ایران را تلخ کرد. این نویسنده پرکار و نام‌آشنا متولد چهاردهم فروردین ‌ماه سال ۱۳۱۵ خورشیدی در تهران بود.

نوشتن را از شانزده سالگی آغاز كرد و در سال 1342 نخستین كتاب خود را با عنوان «خانه‌‌ای برای شب» نوشت كه داستان «دشنام» در آن با استقبالی چشمگیر مواجه شد.

وی در 2 كتاب «ابن مشغله» و «ابوالمشاغل» ضمن شرح رخدادهای زندگی، به فعالیت‌های گوناگون خود پرداخته است. كارگری چاپخانه، حسابداری و تحویلداری بانك، صفحه ‌بندی روزنامه و مجله، میرزایی یك حجره‌ فرش در بازار، مترجمی و ویراستاری، فیلمسازی مستند و سینمایی، مصور كردن كتاب‌های كودكان، مدیریت یك كتاب ‌فروشی، خطاطی، نقاشی و تدریس در دانشگاه‌ها از جمله شغل هایی بود كه ابراهیمی در زندگی اش تجربه كرد.

ابراهیمی چند فیلم مستند و سینمایی و همچنین 2 مجموعه تلویزیونی را نوشته و كارگردانی كرد. ابراهیمی نخستین موسسه غیردولتی ایران‌ شناسی را تاسیس كرد كه هزینه و زحمت‌های فراوانی برای سفر، تهیه ‌فیلم، عكس، اسلاید و بایگانی كردن آن‌ها صرف كرده بود.

این داستان نویس پرمخاطب  دارای آثار فراوانی در زمینه ادبیات كودكان نیز بود  فعالیت حرفه‌ ای خود در این زمینه را با تاسیس «موسسه‌ همگام با كودكان و نوجوانان» به همراه همسرش پی گرفت. 

وی در زمینه‌ ادبیات كودكان، جایزه‌ نخست «براتیسلاوا»، جایزه نخست «تعلیم و تربیت یونسكو»، جایزه‌ كتاب برگزیده‌ سال ایران و چند جایزه‌ دیگر را هم دریافت كرده است. وی همچنین عنوان نویسنده‌ برگزیده ادبیات داستانی 20 سال پس از انقلاب را به‌ خاطر داستان بلند و هفت‌جلدی «آتش بدون دود» دریافت كرد.

ابراهیمی آثار گوناگونی را در قالب هایی همچون رمان، داستان كوتاه، نمایشنامه و فیلمنامه خلق كرده است. از آثار نوشتاری وی افزون بر خانه ای برای شب و ابوالمشاغل می توان به «آرش در قلمرو تردید»، «هزارپای سیاه و قصه‌های صحرا»، «افسانه‌ باران»، «تضادهای درونی»، «انسان، جنایت، احتمال»، «مكان‌های عمومی»، «در حد توانستن»، «غزل ‌داستان‌های سال بد»، «فردا مشكل امروز نیست» و «یك عاشقانه آرام» اشاره كرد.

او نزدیك به ۵۰ اثر برای كودكان و نوجوانان نوشته است كه از میان آن ها می توان به «قصه گل های قالی»، «پهلوان پهلوانان؛ پوریای ولی»، «باران، آفتاب و قصه ی كاشی»، «بزی كه گم شد»، «سنجاب ها»، «من راه خانه را بلد نیستم» و «دور از خانه» اشاره كرد. وی همچنین تصویرگری شماری از كتاب های كودكان همچون «راه دور»، «گل هفت رنگ» و «ما بوته گل سرخ را از خواب بیدار كردیم» را با همكاری دیگر هنرمندان صورت داد.

ابراهیمی ‏در داستان‏ هایش از شیوه خطی استفاده می‌کرد اما با این كه در روایت خطی كمتر از دیگر مولفه ‌های الگوی كلاسیك فاصله گرفت اما به نوعی سبك ِ امروزی (مدرن) در روایت داستان رسید.

این نویسنده چیره دست با خلق شیوه های جدید همچون «همخوانی تصویر و كلام» و «نثر شاعرانه» توانست به سبك خاص نویسندگی دست یابد.

زاویه دید ابراهیمی به جامعه، واقع گرایانه بود چرا كه می خواست پیدا و ناپیدای زندگی را به دیگران پر رنگ و ملموس تر نشان دهد. هر چند ابراهیمی در بعضی از داستان های خود برای شخصیت پردازی به جای اشاره مستقیم به زندگی انسان و وقایع پیرامونش، از نماد، تمثیل، عناصر خیالی و دور از واقعیت استفاده كرده بود، با وجود این وی خلق داستان را چیزی به دور از رخدادها و جریان واقعی زندگی نمی‌داند. ابراهیمی با نوشتن داستان كوتاه، روایتگر تغییر و تحول های زمانه است تا خصلت ها و ویژگی های اجتماعی و سیاسی جامعه را در بازه زمانی نشان دهد.

وی شاید از معدود نویسندگانی است كه برارائه زبانی آهنگین و دلنشین تأکید داشت.

تصمیم برای نگاش اثری در حوزه ادبیات داستانی که «سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‎آمد» نام گرفت از سوی نادر ابراهیمی او را در میان علاقمندان و دوستان به چهره دیگری تبدیل کرد. ابراهیمی در این اثر زندگی حضرت امام خمینی (ره) را از دوران کودکی تا زمان انقلاب را در قالب رمان به تصویر کشیده است.

«فرزانه منصوری» همسر وی درباره اتفاقات این کتاب می‌گوید: «در مورد «سه دیدار»، اول این را باید بگویم، برای کسانی که می‌گویند نادر ابراهیمی چطور برای امام کتاب نوشته‌ است؟ نادر ابراهیمی خیلی پیش از این‌ که امام خمینی رهبر یک انقلاب بشود ایشان را می‌شناخت، از خرداد ۴۲ می‌شناخت و در پی شناخت مردی بود که واقعاً او را مبارز می‌دانست. 

وی در ادامه می‌گوید: من حتی یادم است در همان دوران شلوغی انقلاب روزنامه‌ها را می‌آورد و می‌خواست از یادداشت‌ها و خبر‌های کوچک روزنامه‌ها، کتابی به نام «نهضت ایمان» بنویسد. من به او کمک می‌کردم و این اخبار را می‌بریدم و توی یک پوشه به نام «مستندات نهضت ایمان» جمع می‌کردم. از خرداد ۴۲ دنبال این مرد به عنوان یک مبارز بود. بعدها دانست که ایشان فیلسوف هم هست، شاعر هم هست. نمی‌دانم شعر‌های امام را خوانده اید یا نه؟ سه دیدار را برای این ننوشت که حقوق یا مزد بیشتر یا پست و امتیازی بگیرد؛ نه، مثل همۀ حق‌التالیف‌ها بود. چون به امام اعتقاد قلبی داشت.

کتاب 2 جلدی «سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‎آمد» نخستین بار در سال 1377 به چاپ رسید که مورد استقبال قرار گرفت و در مدت زمان کوتاهی چاپ اول آن در بازار به اتمام رسید و اما به دلیل پاره‌ای از مشکلات تا 10 سال پس از مرگ نویسنده به چاپ مجدد نرسید.

زنده‌یاد ابراهیمی درباره این کتاب که به جرات می‌توان از آن به عنوان یکی از فاخرترین کتاب‌های حوزه ادبیات داستانی نام برد می‌گفت: «همین‌قدر می‌گویم که در عمر خویش، کاری چنین کمرشکن، در هم کوبنده و خوف‌انگیز انجام نداده‌ام، و نه، دیگر، خواهم داد».

می توان گفت یکی از  مطمئن‌ترین و موثق‌ترین اطلاعات درباره زندگی حضرت امام خمینی (ره)  در  رمان «سه دیدار»  ابراهیمی قابل مطالعه است.

نادر ابراهیمی پیش از نوشتنِ «سه دیدار» با «آتش بدون دود»، «بار دیگر شهری که دوست می‎داشتم» و دیگر داستان‎ها و عاشقانه‎هایش از معتبرترین و محبوب‎ترین نویسندگانِ پنجاه سال اخیر در ایران بود و بیش از 100 اثر در حوزه‌های رمان، داستان، تصویرسازی، کارگردانی فیلم، موسیقی متن و... بر جای گذاشته است.

انتهای پیام/4104/