توجه به محیط زیست نیازمند نگاهی فراملی است/ ظهور کووید-19 نتیجه بی‌توجهی به تنوع زیستی
به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، غذاهایی که می‌خوریم، هوایی که تنفس می‌کنیم، آبی که می‌نوشیم و آب و هوا که باعث می‌شود سیاره ما قابل سکونت باشد همه این موارد از طبیعت سرچشمه می‌گیرند.
هر ساله گیاهان دریایی بیش از نیمی از اکسیژن جو ما را تولید می‌کنند، یک درخت بالغ هوایی که ما تنفس می‌کنیم را تمیز می‌کند و همچنین این قابلیت را دارد که 22 کیلوگرم دی اکسید کربن را جذب کرده و در ازای آن اکسیژن آزاد کند.
این موارد تنها بخشی از مواهب طبیعت برای انسان‌ها است ولی علی‌رغم این مزایایی که طبیعت عرضه می‌کند اما هنوز ما با آن بدرفتاری می‌کنیم و بر حفظ آن، آن‌گونه که باید فعال نیستیم.
بر همین اساس از پنجم ژوئن سال 1974 (برابر با 16 خرداد ماه) هر ساله روزی با عنوان روز جهانی محیط زیست نام‌گذاری شد تا نوع بشر در این هر سال در این روز از دولت‌ها گرفته تا مردم عادی ذهنشان را بر روی یک موضوع محیط زیستی متمرکز کرده و به اهمیت آن در حیات بشر واقف شوند.
تنوع زیستی دغدغه محیط زیستی جهان در سال 2020
سال 2020 موضوع تنوع زیستی به‌عنوان یک دغدغه محیط زیستی مطرح شد. وقایع اخیر در دنیا از آتش‌سوزی در برزیل، ایالات متحده و استرالیا گرفته تا آلودگی در سراسر آفریقای شرقی و اکنون نیز با شیوع ویروس همه‌گیر کووید-19 نشان از وابستگی متقابل انسان‌ها و شبکه‌های زندگی آنها دارد.
اما در این میان نکته حائز اهمیت این است آگاهی ما از تنوع زیستی و شبکه‌های زندگی به چه میزان است و افزایش شناخت نسبت به این موضوع چه تأثیری می‌تواند بر نگرش ما نسبت به حفظ محیط زیست داشته باشد.
تنوع زیستی و ارتباط آن با انسان
تنوع زیستی در واقع شالوده اصلی حیات بر روی زمین و زیر آب است. این موضوع تمامی جنبه‌های سلامت انسان - تأمین هوای پاک، غذاهای مغذی، منابع دارویی و درک علمی انسان، کاهش تغییرات آب و هوایی- را در بر می‌گیرد و تغییر یا حذف یکی از اجزای این شبکه بر کل سیستم حیات در زمین تأثیر می‌گذارد و می‌تواند عواقب منفی در پی داشته باشد.
اقدامات مخرب انسان‌ها همچون جنگل‌زدایی، تجاوز به زیستگاه‌های حیات وحش، تشدید فعالیت‌های کشاورزی و تسریع در تغییرات آب و هوا، طبیعت را فراتر از توان بازیابی‌ش پیش برده است.
تحقق نیازهای انسان از طبیعت در هر سال حدود 18 ماه زمان نیاز دارد تا در چرخه طبیعی خود احیا شود و در صورتی که این روندهای مخرب زیست‌محیطی انسانی تداوم داشته باشد پیامدهای شدیدی برای بشریت از جمله فروپاشی سیستم های غذایی و بهداشت را در پی خواهد داشت.
ظهور کووید-19 نتیجه بی‌توجهی به تنوع زیستی است
با ظهور ویروس کووید-19 بر این واقعیت صحه گذاشته شد که در صورتی‌که تنوع زیستی را نابود کنیم در واقع سیستمی را که از حیات انسان پشتیبانی می‌کند را نیز تخریب کرده‌ایم.
امروزه تخمین زده می‌شود که هر سال حدود یک میلیارد مورد ابتلا و میلیون‌ها مورد مرگ و میر هر ساله بر اثر ویروس کرونا اتفاق می‌افتد. در این میان حدود 75 درصد از کل بیماری‌های عفونی موجود در انسان از حیوان به انسان منتقل می‌شود.
بی‌توجهی به موضوع تنوع زیستی و عواقب آن باعث شده تا شعار امسال در روز جهانی تنوع زیستی نیز این‌گونه عنوان شود: « Our Solutions Are In Nature» راه‌حل‌ها در طبیعت نهفته است.
به‌عبارت دیگر نوع بشر برای پاسخگویی به چالش‌های زیست محیطی می‌بایست به طبیعت رجوع کند و به نوعی با پیگیری موضوع توسعه پایدار که در واقع اصل احترام به محیط زیست و رفع نیازهای بشر است که در آن استفاده از منابع بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام‌های حیاتی در پیش گرفته می‌شود.
دغدغه زیست محیطی باید برای متولیان امر اثبات شده باشد
علی‌رغم دغدغه‌های جهانی نسبت به حفظ محیط زیست و تنوع زیستی موجود در آن اما به‌نظر می‌رسد ما در کشورمان هنوز مسئله محیط زیست و حفظ آن را همچنان در میان متولیان حفظ آن نهادینه نکرده‌ایم و تا زمانی‌که این نگاه اصلاح نشود هر چه فریاد برآوریم که مردم نسبت به اهمیت و حفظ طبیعت اهتمام ویژه‌ای داشته باشند راه به جایی نخواهد برد.
نمونه‌ای از این نگاه را می‌توان در آتش‌سوزی اخیر در منطقه خائیز در مرز دو استان خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد مشاهده کرد. حریقی که بر اثر اختلاف میان دو کشاورز به جان یکی از بکرترین مناطق حفاظت‌شده محیط زیست افتاد اما بی‌تدبیری مسئولان در فراهم کردن امکانات و تجهیزات در زمان پیش از بروز حوادث غیرمترقبه، دست‌کم گرفتن حادثه از سوی مسئولان امر، اختلافات بین‌دستگاهی، نگاه‌های قومی-قبیله‌ای و در نهایت شرایط جغرافیایی و آب و هوایی منطقه بخش‌های مهمی از این منطقه را به همراه گونه‌های گیاهی و جانوری آن تبدیل به خاکستر کرد.
در این آتش‌سوزی آتش اختلافات میان مسئولان مراکز استانی باعث شده تا مسئولان استان خوزستان همکاری و تعامل در مهار آتش را با استان کهگیلویه و بویراحمد را نداشته باشند-خائیز در مرز دو استان قرار دارد. این مسئله تأسف‌برانگیز از سوی یکی از فعالان اجتماعی منطقه در گفتگو با خبرگزاری آنا مطرح شد.
بیشتر بخوانید:
علی‌رغم همه این مسائل اما نیروهای مردمی حتی با دست خالی و شاخه‌های درختان در تلاش برای مهار آتش بودند زیرا نسبت به اهمیت آنچه در جلوی چشمانشان خاکستر می‌شد واقف‌تر بودند تا نسبت به مدیرانی که یا برای حفظ و تثبیت جایگاه خود اقدام مؤثری نمی‌کردند و یا نسبت به ارزش آنچه متولی حفظ آن شده بودند.
آنچه به‌مناسبت روز جهانی محیط‌زیست می‌توان در کشورمان به آن توجه کرد این است که محیط زیست منبع ارزشمندی نه تنها برای مردم منطقه، استان و کشور بلکه برای نوع بشر بوده و حفظ و توجه آن به نگاه و دیدی گسترده نیاز دارد که امید است از این پس توجه بیشتری نسبت به آن صورت پذیرد.
انتهای پیام/ 4105
انتهای پیام/