گام بلند دانشگاه آزاد اسلامی برای تحقق «جهش تولید»/ تلاش برای خودکفایی کشور در تولید بذرهای هیبریدی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا_ علیرضا غفاری؛ دانشگاه آزاد اسلامی در دوره‌های گذشته به روش سنتی اداره می‌شد و به درآمدهای شهریه‌ای و برخی درآمدهای جانبی اکتفا می‌کرد، با ایجاد تغییر و تحولات در ساختار دانشگاه آزاد اسلامی و انتخاب دکتر علی‌اکبر ولایتی از سوی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان رئیس هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی و همزمان با روی کار آمدن دکتر محمدمهدی طهرانچی به‌عنوان رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تغییر و تحولات در این مجموعه عظیم به صورت همزمان و پلکانی آغاز شد.

طبیعی است که در ابتدای امر هر تغییر و تحولی در هر مجموعه‌ای با منتقدان و موافقانی روبروست، مدیریت جهادی و کار شبانه روزی دکتر طهرانچی و مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی در راستای اندیشه ورزی و خلق ایده‌های نو و حرکت دانشگاه آزاد اسلامی به سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای از یک سو و تغییرات چشمگیر در نوع نگرش به علم آموزی تا توجه به علم و دانش و حرکت در مرزهای دانش، پژوهش محوری و فعالیت در حوزه‌های فناوری و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپی و شتاب به سمت حل مسئله با کمک دانش و فناوری تنها بخشی از جنبه‌‌های این تغییر و تحول است.

خبرگزاری آنا برآن است تا براساس وظیفه ذاتی خود و دغدغه‌‌مندی‌هایی که دارد، برگی از این کتاب عظیم را در سلسله گزارش‌هایی برای مخاطبان عرضه کند.

بیشتر بخوانید:

از نگاه ویژه به اسلامی کردن دانشگاه‌ها در برنامه پنج ساله تا حذف سود وام‌های خارج از عقود اسلامی

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار و اساتید پژوهشگران و نخبگان دانشگاه‌ها در خرداد ماه سال ۹۷ فرمودند: «مشکلات کشور باید به صورت علمی و توسط دانشگاهیان حل شود. تحقیقات بایست هدفمند بشود؛ ببینید نیاز کشور چیست، خلأ کجاست، این تحقیقات آن خلأ را برطرف کند و این خیلی مهم است. پژوهش‌های بی‌هدف را بایستی از دایره کار خارج کرد. البته هدف پژوهش قاعدتاً دو چیز است: یکی رسیدن به مرجعیت علمی و حضور در جرم سرآمدان علم و فناوری، دوم حل مسائل کنونی و آینده کشور. این‌ها با هم منافات هم ندارد.»

این بیانات و نام‌گذاری سال‌های اخیر با محوریت تولید و جهش تولید مؤید اهمیت این حوزه برای خودکفایی کشور و تامین نیازهای داخلی و رونق تولید است. تغذیه و سلامت از اساسی‌ترین نیازهای پایه‌های انسانی است این دو شاخصه به خودی خود وارد فضای امنیت و آسایش جامعه می‌شود که بخش مهمی از کیفیت زندگی انسان را تشکیل می‌دهد.

یکی از حوزه‌های کلیدی و مهمی که دانشگاه آزاد اسلامی در آن عرصه گام نهاده و با انجام تلاش‌های شبانه روزی محققان در این عرصه به موفقیت دست یافته، تولید بذرهای هیبریدی است.

بذر یک موضوع بسیار کلیدی است که مستقیماً با زندگی آدم‌ها سروکار دارد. تولید بذر تکنولوژی بالایی دارد و در سلامت جامعه و امنیت غذایی نقش جدی ایفا می‌کند. در سال‌های گذشته به این موضوع نه تنها توجه نشده است بلکه مورد غفلت نیز قرار گرفته است.

از آنجایی که تولید بذر یکی از شریان‌های اصلی و حیاتی و نیاز ضروری هر کشوری برای ادامه چرخه تولید در بخش کشاورزی و جلوگیری از خروج ارز و همچنین حرکت به سمت ارز آوری است، دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های گذشته با شناسایی این چالش به دنبال حل این مسئله بوده تا جایی که امروز پس از گذشته حدود یک‌دهه از انجام تحقیقات توانسته است کارخانه تولید بذر را راه‌اندازی کند.

تولید بذر هیبریدی یکی از پیچیده‌ترین عرصه‌های تولید است که محققان و کارشناسان، دشواری تولید آن را به تولید موتور هواپیما تشبیه کرده‌اند. متخصصان و پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی توانسته‌اند بر این دانش و فناوری تولید بذرهای هیبریدی دست یابند. این دستاورد از سویی منجر به عدم وابستگی بخشی از نیاز بازار کشاورزی داخلی کشور به واردات این بذر از سایر کشورها شده و از سوی دیگر بازار صادرات این محصول و ارز آوری به کشور را هم فراهم کرده است.

تولید 9 بذر هیبریدی در یک واحد دانشگاهی

یکی از مجموعه‌هایی که ماموریت تولید بذرهای هیبریدی را به‌عهده دارد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) است. به گفته سلیمانی رئیس مرکز تحقیقات اصلاح و تولید بذر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) «مأموریتی که برای این مرکز تعریف شده در حوزه تحقیق بر روی بذرهای هیبریدی صیفی‌جات است و فعالیت ما از طرح تولید بذر آغاز شد و اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که ۹ نمونه از بذر هیبریدی خیار را تولید می‌کنیم و در بازار داخلی و خارجی به فروش می‌رسد . هدف‌گذاری این مرکز تحقیقات روی صیفی‌جات است و حدود ۹ رقم خیار گلخانه‌ای و سه رقم گوجه‌فرنگی تولید شده و در کنار آن بذر گیاه کنجد را تولید کرده‌ایم و بر روی فلفل نیز به‌صورت جدی در حال تحقیق و پژوهش هستیم که به این محصولات باید هندوانه و انواع ملون‌ها را نیز بیفزاییم.»

سلیمانی می‌گوید؛ میزان رضایت‌مندی کشاورزان از بذرهای هیبریدی تولید شده توسط دانشگاه آزاد اسلامی حدود ۸۰درصد  است، تصور کنید کشاورزان یک دانه بذر وارداتی خیار را به مبلغ ۹۰۰ تا هزار و ۱۰۰ تومان خریداری می‌کنند، همین تک بذر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان با قیمت ۳۵۰ تا ۴۰۰ تومان تولید می‌شود و به دست مصرف‌کننده با رضایت خیلی بالایی می‌رسد. تطابقی که این بذر به لحاظ بومی‌شدن از نظر اقلیم با ایران دارد، استقبال خوبی از این بذر شده به‌طوری که هر چه تولید می‌کنیم به فروش می‌رسد و حتی در کردستان عراق نیز بازار خوبی برای فروش این نوع بذر فراهم شده است.»

به گفته وی هدف‌گذاری این مرکز بر صیفی‌جات است و حدود ۹ رقم خیار گلخانه‌ای و سه رقم گوجه‌فرنگی تولید شده و در کنار آن بذر گیاه کنجد تولید شده است و تحقیقات بر روی فلفل، هندوانه و انواع ملون‌ها نیز ادامه دارد.

دانشگاه‌ آزاد اسلامی در انجام تحقیقات و توسعه فعالیت‌های خود به این حد بسنده نکرده و در پروژه بلند مدت تولید بذرهای هیبریدی به دنبال خودکفایی در تولید بذر صیفی‌جات و همچنین تولید گیاهان دارویی را در دستور کار خود قرار داده است. از آنجایی‌که میزان بذر تولیدی در کشور کمتر از 10 درصد نیاز داخلی است و سالانه 120 میلیون دلار بذر کشاورزی به کشور وارد می‌شود؛ افزایش تولید بذر به عنوان تامین نیاز داخلی کشور تا رفع وابستگی به واردات بذرهای هیبریدی در مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی همچنان با قوت ادامه دارد. از این رو سایر واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی از جمله واحد جیرفت و هرمزگان نیز با کمک دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) پا به عرصه تولید بذر گذاشته‌اند. با توسعه مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان نیاز جنوب کشور به بذرهای گرمسیری مرتفع ساخته و از خروج ارز از کشور برای خرید بذرهای خارجی که این‌روزها به صورت تقلبی در بازار نیز به‌وفور یافت می‌شود، جلوگیری خواهد شد.

در زمینه توسعه تحقیقات پژوهشی نیز با هدایت پایان‌نامه و رساله تحصیلی دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشجویان پایان‌نامه‌های خود را در این موضوع ارائه می‌دهند و با توجه به اینکه عنوان‌های تحصیلی اولویت‌دار مشخص شده است، دانشجویانی که از هر نقطه از کشور علاقه‌مند به تحقیق در این موضوعات هستند، می‌توانند فعالیت خود را آغاز کنند.

گفتنی است؛ بذر هیبریدی بذری تغییر یافته با بهترین هیبرید والد است و عملکرد اقتصادی قابل قبولی برای گلخانه‌داران دارد. استفاده از بذر مناسب، صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف آب نیز به همراه دارد زیرا در یک واحد سطح مشخص می‌تواند تولید را تا سه برابر افزایش دهد. کاهش 50درصدی قیمت بذر هیبریدی (اصلاح شده) با نمونه‌های مشابه خارجی و افزایش 40درصدی میزان عملکرد تولید از مزایای بذرهای هیبریدی تولید شده است.

انتهای پیام/4133