دلم برای غذاهای خوشمزه ایرانی تنگ خواهد شد/ این پروژه به معنای مردن، خودکشی یا نابودی نیست

نسترن صائبی، گروه علم و فناوری آنا، پس از پایان پروژه آپولو در سال 1972، دیگر هیچ انسانی به ماه و سیاره‌های دیگر سفر نکرد. یکی از موانع سفر سفینه سرنشیندار به مریخ، افزایش تصاعدی وزن سوخت مورد نیاز برای حمل محموله سوخت بازگشت و همچنین پیچیدگی فرآیند بازگشت و عدم امکان نظارت و کنترل زمان حقیقی (بدون تاخیر) روی فضاپیماست. با این حال، شرکت هلندی مارس‌وان در سال 2011 مطالعات خود را در زمینه ارسال فضانورد به مریخ آغاز و طرحی پیشنهاد کرد که یک ساده‌سازی بزرگ در آن انجام شده است: حذف مرحله بازگشت!

فضانوردان پروژه مارس‌وان باید تا پایان عمر خود درون کلونی که باید حتی‌الامکان مستقل باشد و نیاز کمی به تجدید منابع داشته باشد، زندگی کنند. مارس‌وان فرآیند جذب داوطلب را در سال 2013 آغاز کرد و طبق برنامه‌ای که دارد، قرار است سال 2025 اولین گروه 4 نفره فضانوردان روی سطح سیاره سرخ فرود بیایند.

در مرحله اول، 202000 نفر از سرتاسر جهان برای این سفر بی‌بازگشت به مریخ ثبت‌نام کردند. در مرحله بعد از این تعداد 1058 نفر انتخاب شدند و در مرحله بعد از آن و پس از برگزاری چالش‌ها و حذف افرادی، تعداد آنها هم‌اکنون به 100 نفر رسیده است که نام سه ایرانی در میان آنها دیده می‌شود. در نهایت فقط قرار است 24 نفر برای این پروژه انتخاب شوند و هنوز سفر این سه نفر قطعی نیست. باید دید که این افراد در چالش‌های بعدی مارس‌وان چقدر موفق عمل خواهند کرد اما تصور اینکه شاید روزی پای یک ایرانی به مریخ برسد یا اینکه شاید نسلی از ایرانی‌ها در مریخ ایجاد شود، جالب توجه است

یکی از ایرانیانی که در مرحله کنونی، جزو 100 نفر انتخاب شده این سفر بی‌بازگشت است، سعید قندهاری، 34 ساله و متولد گرگان است. تا 30 سالگی در تهران مشغول کار و فعالیت بوده و بعد از اخذ مدرک لیسانس در رشته فیزیک کاربردی، فوق لیسانسش را در رشته روابط بین‌الملل به اتمام رسانده است. وی در سال 1390 تصمیم گرفته برای ادامه تحصیل به کشور نیوزلند نقل مکان کند.

اکنون مشغول به چه کاری هستید؟

سال گذشته با مدرک فوق لیسانس روابط بین‌الملل و حقوق بشر از دانشگاه آکلند، فارغ‌التحصیل شدم و در حال حاضر در واحد متمرکز مسکن در وزارت توسعه اجتماعی نیوزلند به عنوان «آفیسر فنی» مشغول به کار هستم و در کنار شغل رسمی، شرکتی دارم که در زمینه گوشت و مواد غذایی گرم مشغول فعالیت است. ب بسیار از زندگی و شرایطی که دارم راضیم.

متاهل هستید؟ فرزند هم دارید؟

بله، دو فرزند پسر 13 و 4 ساله هم دارم.

تکلیف همسر یا فرزندتان بعد از رفتن شما به مریخ چه خواهد شد؟

زندگی جریان خودش را خواهد داشت. من فقط به صورت فیزیکی در جمع آنها نخواهم بود، ولی از طریق اینترنت تماس تصویری خواهیم داشت.

چون این سوال زیاد پرسیده شده، نیاز است قدری بیشتر در این خصوص توضیح بدهم. همه کسانی که دارای فرزند هستند، می‌دانند که آرزوی هر پدری دیدن خوشبختی و موفقیت فرزندانش است و در این مسیر از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد. از آنجا که در صورت انتخاب بنده و اعزام به این ماموریت به لحاظ مسائل مالی و موقعیت‌هایی که از قبل این ماموریت برای خانواده و فرزندانم ایجاد خواهد شد، آینده و موفقیت آنها تا حد بسیار زیادی تامین خواهد شد، بنده با کمال میل در این مسیر گام خواهم گذاشت؛ ولو اینکه زندگی شخصی‌ام محدود شود و حیاتم به مخاطره بیفتد.

چه زمانی و چگونه با پروژه مارس وان آشنا شدید؟

در دوران دانشجویی و به علت تحصیل در رشته فیزیک، مجبور به گذراندن واحدهای درسی مرتبط با نجوم و فضا بودم و از آنجا بود که این موضوعات واقعا به نظرم جذاب آمد از همان دوران به صورت خیلی حرفه‌ای درگیر موضوع نجوم و وقایع کیهانی شدم. در کنفرانس‌های متعددی شرکت کردم تا از جزئیات وقایعی که اتفاق می‌افتاد با خبر شوم.

در این میان مقالاتی را هم در زمینه نجوم و کیهان به نگارش درآوردم. کم‌کم علاقه به نجوم و مخصوصا بحث سیاه‌چاله‌ها، جای ثابتی در افکار روزانه من پیدا کرد و مثل هر فرد علاقه‌مند دیگری شروع کردم به مطالعه کامل وقایعی که به نوعی به نجوم مربوط می‌شدند.

در سال 2013 در خبرها خواندم یک شرکت هلندی تصمیم دارد 4 فضانورد را به سیاره سرخ اعزام کند. قبل از هر کاری شروع کردم به مکاتبه با شرکت مورد نظر و اعلام کردم که دوست دارم در این پروژه همراهی‌شان کنم.

چند ماه بعد، شرکت مورد نظر سایتی را برای ثبت نام داوطلبان افتتاح کرد. قبل از ثبت‌نام باید به سناریوهای مطرح شده از سوی آنها پاسخ می‌دادیم تا رسما به جرگه داوطلبان بپیوندیم. من هم شروع کردم به جواب دادن و به شکل رسمی وارد گروه داوطلبان برای اعزام به سیاره مریخ شدم.

انگیزه اصلی شما از شرکت در این پروژه چه بود؟

بخشی از دلایل در سوال قبل ذکر شد، ولیکن دلیل عمده‌ای که در این میان نقش مهمی را بازی می‌کند، علم و پیشرفت‌های علمی بسیار بالایی است که در صورت انجام موفقیت‌آمیز این پروژه در اختیار بشر قرار خواهد گرفت.

ضمناً شعار اصلی این طرح «ایجاد کلونی انسانی و تکامل زندگی انسان به عنوان یک موجود بین‌سیارهای» است، که بسیار برای من جالب و ارزشمند بود و تلاش کردم نقشی ولو هرچند کوچک در این پروژه بزرگ داشته باشم.

از برنامه‌های این پروژه چه می‌دانید؟

به طور اجمالی در جریان طرح‌ها و برنامه‌های این شرکت هستم. مهم‌ترین بخش کار، ارسال ربات‌ها و محموله‌های لازم برای ساخت پایگاه در سیاره مریخ است که از سال 2018 شروع خواهد شد. تمامی این موارد تا سال 2024 که اولین گروه 4 نفره به این سیاره اعزام می‌شوند، به طور منظم از طریق مرکز کنترل روی زمین مدیریت خواهد شد.

برایتان سخت نیست که دیگر هیچ‌وقت خانواده و دوستان خود را نبینید؟ نظر خانواده‌تان در این مورد چیست؟ زیرا تا جایی که گفته می‌شود، به دلیل مشکلات فنی این سفر، امکان مرگ مسافران نیز کم نیست. اساسا امید بازگشت از این سفر را دارید؟

سفر بی‌بازگشت در این پروژه به معنای مردن، خودکشی یا نابودی نیست. قبلا هم توضیح دادم که هدف از این پروژه ایجاد کلونی انسانی و شروع تمدن انسانی روی سیاره مریخ است. بنابراین کسانی که به این سیاره اعزام می‌شوند، باید در این مسیر حرکت و فعالیت کنند و چون هر 2 سال یک بار گروه‌های 4 نفره به این سیاره اعزام می‌شوند، گروه‌های پیشین می‌بایست زمینه و امکانات لازم را برای ساکنان تازه وارد آماده کنند و بالطبع در این شرایط بازگشت به زمین گزینه مورد اعتنایی نخواهد بود.

طبیعتا این مسئله برای خانواده‌ها خیلی قابل هضم نیست. اینکه فکر کنی کسی که سال‌ها با او زندگی کرده‌ای، برای همیشه دارد می‌رود، می‌تواند خیلی غم‌انگیز باشد ولی اگر به اهداف والایی که این سفر بر مبنای آن دارد انجام می‌شود، بیشتر فکر کنیم، واژه‌هایی نظیر ایثار، بشریت، علم و آینده در ذهن متبادر می‌شود که می‌تواند مشروعیت بیشتری به این پروژه ببخشد.

درست مثل کاشفان قرون گذشته که جان‌شان را در راه کشف قاره‌های جدید و گسترش تمدن بشری به خطر انداختند که اگر این اقدامات انجام نمی‌شد، شاید بشر امروز با وضعیت متفاوتی روبه‌رو بود.

با توجه به سفر قبلی خانم انوشه انصاری، حضور شما در این سفر جنبه مالی هم داشت یا صرفا یک ماجراجویی؟ آیا در این سفر حقوق هم خواهید گرفت؟

دلایل بسیاری در این سفر وجود دارد که مهم‌ترین آنها همان موضوع پیشرفت علم و دستاوردهای ارزشمندی است که جامعه بشری را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در کنار این موارد از آنجایی که در این ماموریت ردیف شغلی فضانورد تعریف شده است، کسانی که انتخاب می‌شوند دارای حقوق و مزایا تا قبل از اعزام بوده و خانواده‌های آنها حقوق بازنشستگی پس از اعزام دریافت خواهند کرد.

آیا از جزئیات زندگی‌تان روی مریخ اطلاع دارید؟ قرار است در آنجا چه کارهایی انجام دهید و چگونه زندگی کنید؟ چه غذاهایی خواهید خورد؟

فضانوردان در مریخ سه ماموریت اصلی ساخت‌وساز، تحقیق و نگهداری از پایگاه و تجهیزات را خواهند داشت و در کنار اینها زمان‌هایی را هم برای کشاورزی و کشت مواد غذایی لازم و همچنین زمان‌هایی برای استراحت و ورزش هم در اختیار خواهند داشت.

فکر می کنید بهترین لحظه این سفر چه زمانی است؟

مسلما زمانی که برای اولین بار گام بر این سیاره ناشناخته خواهیم گذارد.

هم‌اکنون که احتمال می‌دهید تا 10 سال دیگر، روی زمین نخواهید بود، چه برنامه‌هایی برای زندگی‌تان روی زمین دارید؟ در این شرایط، زندگی را چگونه می‌بینید؟

اگر بدانم حتما انتخاب می‌شوم، حکم کسی را دارم که می‌داند باید تمام کارهایش را در ظرف زمان مشخصی انجام بدهد، پس بر این مبنا برنامه‌ریزی می‌کنم و کارها را مدیریت می‌کنم. به طور حتم تلاش می‌کنم جاهایی که دوست دارم را ببینم، غذاهایی را که مایلم امتحان کنم و در کل از زیبایی‌های زمین بهره‌مند شوم.

چه سوالاتی برای پذیرش شما در این پروژه پرسیده شد؟

سوالات دو بخش داشت. بخش اول سئوالات تخصصی و دانش محور در خصوص فضا، این پروژه و امکانات مورد نیاز بود و بخش دوم مشابه سئوالات استانداردی بود که در تمام مصاحبه های کاری پرسیده می‌شود.

کدام شرکت حامی این پروژه است؟ آیا می‌دانید چقدر هزینه آن کرده است؟

این شرکت پارتنرهایی دارد که رسماً معرفی شدند مانند شرکت بسیار معروف «لاکهید مارتین» آمریکا که کار ساخت راکت‌ها را به عهده دارد و شرکت «پاراگون‌اسپیس» که لوازم مورد نیاز برای حیات را تولید می‌کند. البته شرکت‌های دیگری هم هستند که هنوز اعلام رسمی نشده‌اند. در خصوص منابع و هزینه‌های انجام شده اطلاع دقیقی ندارم.

آیا می‌دانید چه مدتی در فضا خواهید بود تا به مریخ برسید؟

زمان سفر بین 6 تا 8 ماه طول خواهد کشید.

چه تمریناتی را قبل از رفتن به مریخ باید انجام دهید و چه دوره‌هایی را باید بگذرانید؟

آموزش‌های لازم در تمامی زمینه‌های لازم نظیر پزشکی، مهندسی، الکترونیک و کشاورزی خواهد بود. به لحاظ شرایط سخت زندگی روی این سیاره، آموزش‌های بسیار سختی برای کسب آمادگی جسمانی لازم تدارک دیده خواهد شد.

برای چه چیزهایی روی زمین بیشتر از همه چیز دلتنگ خواهید شد؟ دوست دارید چه وسایلی را با خود به فضا ببرید؟

بیشتر برای خانواده، دوستان و آشنایان و در وهله دوم مناظر زیبای طبیعی زمین و در پایان غذاهای خوشمزه ایرانی!

آیا از لحاظ قانونی این پروژه با شما قراردادی امضا می‌کند؟

بله، قرار است تا چند ماه دیگر قرارداد لازم را برای ما ارسال کنند.

تا حالا دچار تردید شده‌اید که این سفر را لغو کنید؟

تردید همیشه در تصمیمات انسانی وجود داشته و دارد و خوب بعضی اوقات همنشین ما هم می‌شود.

نخستین پیامی که بعد از رسیدن به مریخ به زمین خواهید فرستاد، چیست و برای چه کسی؟

برای خانواده و احتمالا از احساسی که در آن لحظه دارم صحبت خواهم کرد.