پایان حیات حزب توده با عملیات اطلاعات سپاه/ جریانی که با نفوذ در حساس‌ترین نقاط ارتش برای شوروی جاسوسی می‌کرد!

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، ۱۵ اردیبهشت سال ۶۲ دادستانی تهران به ۴ دهه فعالیت حزب توده در ایران پایان داد. 

در نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، رهبری حزب توده با تمهیداتی به داخل کشور منتقل شد.  کیانوری دبیرکل حزب در زمان انحلال در این‌باره می‌گوید: «با پیروزی انقلاب و پیدایش شرایط جدید سیاسی در ایران، از اول فروردین 1358 تا آخر اردیبهشت همان سال همه کادرهایی که داوطلب بازگشت به ایران بودند، مهاجرت را ترک کرده و به کشور بازگشتند. من شخصاً روز 28 اردیبهشت 1358 به تهران بازگشتم. همسرم مریم که عضو کمیته مرکزی بود، اوایل فروردین به ایران آمده و فعالیت­‌های اولیه تشکیلات دمکراتیک زنان را آغاز کرده بود. زمانی که من به ایران آمدم، کار اساسی تجدید سازمان انجام شده بود... در خیابان 16 آذر رو‌به‌روی ساختمان دانشکده فنی دانشگاه تهران، نیز ساختمانی به عنوان دفتر مرکزی حزب تهیه شده بود.».

نیمه اردیبهشت 1361 خبر کشف توطئه جدیدی از حزب توده در مطبوعات و رسانه‌های کشور منتشر شد. متعاقب آن دادستانی انقلاب اسلامی طی ابلاغیه‌ای انحلال رسمی حزب توده را اعلام کرد. در اطلاعیه دادستانی انقلاب، حزب توده «خائن به اسلام» نامیده شده بود و جاسوسی به نفع بیگانگان، سرقت اسلحه، رابطه با گروهک‌های محارب، اخلال در کارخانجات، نفوذ در سازمان‌ها و نهادها به عنوان بخشی از خیانت‌های حزب برشمرده شد. چندی بعد نورالدین کیانوری، دبیرکل حزب توده طی یک مصاحبه تلویزیونی به بخش دیگری از خیانت‌های حزب توده اعتراف کرد.

سازمان اطلاعات سپاه که از مدت‌ها قبل بر روی حزب توده کار می‌کرد، اواخر سال 61 در اولین ضربه خود در عملیات امیرالمومنین، توانست برخی سران این حزب را دستگیر کند.

ساعت4:30 بامداد روز 17 بهمن 61، با دستگیری نورالدین کیانوری دبیر اول کمیته مرکزی حزب توده و همسرش مریم فرمانفرمائیان فیروز، عضو هیئت سیاسی کمیته مرکزی حزب، نخستین مرحله عملیاتی آغاز شد. با تلاش پیگیر نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فاصله‌ای کمتر از دو ماه، تمامی اطلاعات کلیدی از عملیات پنهانی حزب توده به دست آمد و سازمان‌های مخفی و نظامی و شبکه‌های جاسوسی آن نیز کشف شد.

دومین مرحله عملیات با نام «عملیات حضرت امیرالمومنین(ع)» بر مبنای اطلاعات کشف شده در مرحله نخست، در شب میلاد امام علی (ع) در 7 اردیبهشت 62 انجام شد. در این عملیات، حدود 170 نفر از کادرهای حزبی و اعضای سازمان‌های مخفی و نظامی و عوامل جاسوسی و نفوذی در تهران و بیش از 500 نفر در شهرستان­ها دستگیر شدند. هم‌چنین حدود 80 واحد خانه مخفی حزب، سه محل جاسازی شده اسلحه شامل 200 قبضه انواع سلاح کمری، تفنگ ژـ3، کلاشینکف، آر.پی.جی7، تیربار و مقادیر زیادی فشنگ و نارنجک، صدها دستگاه اتومبیل و موتور سیکلت، انواع وسایل چاپ و تکثیر و آرشیوهای محرمانه حزبی و قریب به نه میلیون تومان وجه نقد به دست آمد.

در این عملیات؛ احسان طبری(تئوریسین کمونیست‌ها)، محمد مهدی پرتوی(رئیس تشکیلات مخفی حزب توده ایران)، کیانوری(دبیر اول حزب توده)، ناخدا افضلی(فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش)، سرهنگ هوشنگ عطاریان(فرمانده قرارگاه عملیاتی نیروی زمینی ارتش در غرب کشور)، سرهنگ بیژن کبیری(فرمانده یگان‌های کماندویی هوابرد معروف به کلاه سبزها) از جمله افراد دستگیرشده معروف بودند.

اتهام اصلی اعضای حزب توده جاسوسی برای شوروی بود. طبق حکم دادگاه که به ریاست حجت‌الاسلام یونسی برگزار شد، متهمان خود دقیقاً به جاسوسی برای شوروی اذعان کرده و با حکم دادگاه انقلاب اسلامی ۱۰ نفر به اعدام محکوم شدند.

رئیس تشکیلات مخفی حزب توده ایران درباره وظایف حزب توده گفته است: «البته منابع اطلاعاتی برای حزب فرق می‌کرد، یعنی فرض کنید در ارتش، بحث این بود که اگر کودتا شد بتوانیم کمک کنیم، در ادارات این بود که ما از اخبار درون باخبر شویم که چه می‌گذرد و مثلاً چه سیاست‌هایی اعمال شود؟ کجاها اشکال وجود دارد و بعد بر اساس آن، برنامه‌ها را تنظیم کنیم. از درون سازمان‌های سیاسی باخبر شویم و ببینیم چه خط مشی دارند و نگاهشان به حزب چگونه است و آیا خطری از جانب آنها حزب را تهدید می‌کند یا نه».

در پایان،  دادستانی همزمان با اعترافات صریح اعضای حزب توده و بر مبنای اسناد و مدارک تکان‌دهنده‌­ای که از توطئه‌ها و خیانت‌های حزب توده به دست آمد، انحلال حزب توده را اعلام کرد و فعالیت حزب بعد از چهار دهه، (از سال ۱۳۲۰) به پایان  رسید.

بعد از دستگیری عوامل توده توسط نیروهای سپاه پاسداران، امام خمینی(ره) در پیامی با تقدیر از این حرکت پاسداران برای اولین بار لفظ سربازان گمنام امام زمان(عج) را برای نیروی اطلاعاتی سپاه بکار برند. 

نهایتاً به حکم دادگاه انقلاب اسلامی ارتش تعدادی از نظامیان نزدیک به حزب از جمله افضلی در روز ۶ اسفند ماه سال ۱۳۶۲ به‌ جرم طراحی کودتا و جاسوسی برای دشمن (اتحاد جماهیر شوروی) اعدام شدند و به‌ سزای خیانت خود رسیدند.

کیانوری گفت: مهمترین تخلف ما عبارت است از زیر با گذاشتن شعار عمده و اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی که به‌وسیله امام خمینی اعلام شد و بعداً رسمیت کامل یافت شعار «نه شرقی، نه غربی»... این شعار را در حرف پذیرفتیم ولی در عمل به علت آن چسبندگی و وابستگی که طی چندین ده سال که بین حزب ما و حزب کمونیست اتحاد شوروی برقرار شده بود نتوانستیم خودمان را از این وابستگی خلاص بکنیم... نتیجه این شد که ما به گمراه افتادیم و این گمراهی ما را روز به روز هم به طرف عمق بیشتر یعنی ورطه خطرناک‌تری کشاند.

او درباره خیانت‌های حزب متبوعش اعتراف کرد: به نظر ما این تخلفات خیلی سنگین است در چهارچوب جاسوسی خیانت تخلف، همه در آن می‌گنجد و به قدری سنگین است که به نظر من سنگین‌ترین مجازات‌هایی که جمهوری اسلامی بخواهد، حق دارد که در مورد این تخلفات [اعمال کند].

کیانوری همچنین متذکر شد: به نظر من مهم‌ترین چیزی که باید از آن دوری بکنند و به هیچ‌وجه دیگر نباید بگذارند که در هیچ جریان سیاسی چپ در ایران به وقوع بپیوندد، عبارتست از وابستگی به خارج و بیگانه و آن مادر تمام انحرافات و خیانت‌ها و فاجعه‌ای می‌شود که حزب ما دچار به آن شده است و ما امروز به عنوان نمایندگانش پاسخگو هستیم.

حزب توده سابقه بسیار زیادی در تاریخ معاصر ایران دارد. نخستین تلاش‌های کمونیستی از سوی شوروی برای نفوذ سیاسی و به تبع آن اقتصادی و اجتماعی در ایران به بعد از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه بازمی‌گردد.

در آن زمان برخی از اعضای کمونیست ایران در داخل قیام جنگل نفوذ کرده و در آخر سبب اختلاف در قیام جنگل شدند. امثال این افراد می‌توان به خالوقربان، احسان‌الله خان و جعفر پیشه‌وری اشاره کرد.

دومین حرکت کمونیست‌های تحت حمایت شوروی برای ورود به ایران مربوط به گروه ۵۳ نفر است. رهبر این گروه تقی ارانی بود که بعدها توسط رضاخان در زندان کشته شد.

حزب توده فراز و نشیب‌های زیادی در طول سال‌های قبل از انقلاب اسلامی داشت. کیانوری دبیر اول این حزب بعد از انقلاب اسلامی وارد ایران شد. سیاست حزب توده نفوذ در مراکز حساس کشور و گنجاندن‌ نیروهای خود در رتبه‌های بالای نظام بود. آنها در ظاهر خود را همراه با سیاست‌های انقلاب اسلامی نشان می‌دادند و در تمام انتخابات‌ بعد از انقلاب اسلامی به‌ویژه در انتخابات‌۱۲ فروردین به جمهوری اسلامی و قانون اساسی رأی آری دادند و خود را پایبند به ولایت‌فقیه اعلام کردند.

گزارش از محمدعلی حسن نیا 

انتهای پیام/4082/پ