چطور ماه رمضان را برای کودکان جذاب کنیم؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا،روزه عبادتی است که کودکان ما سالی یک ماه با آن مواجه می ­شوند. فضای معنوی ماه مبارک رمضان، آن ­قدر محسوس است که حتّی کودکانمان هم قادر به درک آن هستند. اما علی ­رغم زیبایی ماه مبارک رمضان، برخی از کودکان ما، خاطره­ ی چندان خوشی از این ماه ندارند. حتی بعضی از بزرگترها هم وقتی به خاطرات دوران کودکی خود مراجعه می­ کنند، تصدیق می ­نمایند که در ایام ماه مبارک رمضان، روزهای سختی را پشت سر می­گذاشتند.

روش های معرفی ماه رمضان به کودکان 

فرصت تربیتی والدین برای کودکان محدود است و تنها چند سال دیگر با ورود به جمع همسالان خود در مراکز آموزشی، اگر برخی از مسائل و موضوعات به درستی برای آنها شفاف سازی نشود در سنین نوجوانی با مشکلاتی همراه می شوند. فرد باید از دوران کودکی نسبت به ظرفیت پذیرش و زمینه مذهبی فراهم شده از سوی والدین توسط روش های درست با عبادات و تکالیف دینی آشنا شود تا در سن بلوغ برای انجام دادن آنها رغبت داشته باشد. در غیر این صورت، انجام دادن برخی از امور واجب مانند نماز و روزه در سن تکلیف و پس از آن، برای نوجوانان سخت می شود و ممکن است با کوچکترین بهانه، نسبت به ترک آن اقدام کند. بنابراین بهترین فرصت برای تربیت، همان سالهای ابتدایی کودک می باشد که می توان مسائل دینی را به زبان ساده برای آنها توضیح داد. در منابع دینی گفته شده است که یاددادن به کودک مانند حکاکی بر روی سنگ، محکم و ماندگار است. 

آموختن مسائل و مفاهیم دینی به کودکان، ارزش بسیاری دارد تاجایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:هر کس کودکی را تربیت کند تا «لااله الاالله» بگوید خدا از وی حساب نمی کشد.

امام سجاد علیه السلام درباره حقوق کودکان می فرمایند:«حق خردسال این است که در آموزش او مهربان باشی و از او در گذری و عیبش را بپوشانی و و با وی مدارا کرده و یاریش کنی. به عبارتی یاد دادن آن هم با مهربانی، حق کودک است و نباید این حق را از او دریغ کنیم» 

به همین دلیل اگر می خواهید که کودک شما پیش از رسیدن به سن تکلیف، به نماز و روزه پایبند باشد باید با رعایت نکات و اصول تربیتی ماه مبارک رمضان، خاطره شیرین و معنوی از این ماه در ذهن آنها باقی بگذارید. رعایت نکاتی ساده که می توان با توجه به روحیات و علایق کودکان آنها را در نظر گرفت، راهکار های موثری در این زمینه می باشد. همچنین می توان از روش های ابداعی خود نیز در این رابطه استفاده کنید. 

برخی از پدر و مادرها احساس می کنند که آموزش های دینی از طریق کلاس درس و آموزش های رسمی، تاثیر بیشتر دارد و فرزند با دیدن روزه داری آنها و فراگیری از معلمان خود با ماه رمضان آشنا شوند. زیرا آموختن مفاهیم دینی در کنار همسالان و از طریق معلم ، تجربه ای شیرین برای فرزندان است. 

چطور بگوییم

وقتی وارد حیطه تربیت می شویم و کودکان مخاطب ما هستند، زبان کودکانه و قابل فهم، اصل اول می باشد. بر اساس فهم و تجربیات آنها، ماه رمضان را به آنها معرفی می کنیم. با یادآوری از مهمانی های که در آن به کودکان خوش گذشته است، ماه رمضان را نیز مانند یک مهمانی پر از خوبی و خوشی توسط خدا توضیح می دهیم و از ویژگی هایی مانند صحبت با خدا، خواستن و امید به اجابت خدا ، مهربانی با دیگران و مواردی که کودکان به آنها علاقه دارند صحبت می کنیم.

داستان گفتن را فراموش نکنید 

داستانهای کودکانه ماندگاری زیادی در ذهن کودکان دارند. می توان زندگی ائمه و پیامبران الهی را در قالب قصه در این ماه به کودکان بگوئیم و آنها را به شنیدن ترغیب کنیم. برای قصه گویی می توان از عروسک های بندانگشتی یا بزرگتر استفاده کنیم. همچنین استفاده از کتاب های مذهبی کودکانه و مصور با صداهای مخصوص داستان گویی روش موثر دیگر می باشد. 

پذیرفتن سختی های آموزش

برای آموزش مفاهیم دینی به کودکان باید صبر زیادی داشته باشیم که ثواب این آموزش کمتر از عبادت های معمولی در ماه رمضان نمی باشد. دیدن تعارضات جامعه با آموزش های ما یکی از مشکلات در این زمینه می باشد یعنی کودکی که فردی را در حال روزه خواری می بیند و خود به تازگی با روزه داری آشنا شده است را دچار تعارض می کند .به همین دلیل کودک را با روزه های کله گنجشکی نیز آشنا کنید تا در شرایط خاص ، بتوانید پاسخی مودبانه و مناسب به کودک دهید. 

گفتن تجربه های خود 

از اولین تجربه های خود در روزه داری با کودک سخن بگوئید و از آنها نیز بخواهید تا تجربه های خود در هر موردی از ماه رمضان که تجربه کرده اند را در ذهن و خاطرات خود نگه دارند. 

شناساندن ارزشهای اخلاقی

 با لحنی محبت آمیز و کودکانه، ارزش های اخلاقی همچون وفای به عهد و ایثار و راز داری و راستگویی و امانت داری و حفظ زبان از خطاها در ماه رمضان را به کودک آموزش دهید. 

ماه رمضان را ضیافتی بزرگ بدانید 

خانواده ها معمولا قبل از رسیدن ماه مبارک رمضان ؛ مواد غذایی اولیه و مورد نیاز خود را خریداری می کنند. این فرصت را غنیمت شمرده و کودک خود را به همراه خود برای خرید ببرید و به او اجازه دهید تا خوراکی های مورد علاقه خود را انتخاب کند. تا هر شب پس از افطار و یا قبل از سحر ، آنها را میل کند. 

از سختی های روزه داری سخن نگوئید 

برای کودکان خود از سختی ها و تشنگی ها و گرسنگی های روزه داری توضیح ندهید و خود نیز بیاموزید که صبر و اطاعت بهتر از صبر بر عذاب است. 

در این ماه خوش اخلاق تر باشید 

فرزندان باید آثار مثبت روزه داری را در خود ما ببینند و احساس کنند که روزه داری موجب خوش اخلاقی، مهربانی ، صبور بودن و فعالتر شدن می شود. متاسفانه برخی از والدین به کودکان می گویند که سر و صدا نکنید تا والدین روزه دار که گرنه هستند ف استراحت کنند. نباید روزه داری برای فعالیت کودکان مانعی ایجاد کند. علاوه بر این ضعف بدنی والدین در این ایام نباید بر رفتار آنها تاثیر بگذارد، چرا که نوعی دلزدگی و دید مفی نسبت به روزه و ماه رمضان درذهن آنها ایجاد می شود. 

دوگانگی را دور بینداز

با بچه‌ها نباید برخورد دوگانه داشت. آن‌ها را به خاطر روزه‌داری تحت فشار قرار ندهیم و چون فرزندمان روزه گرفته است کارهای منفی او را به رخش نکشیم، مثل این که: «تو که تنبلی یا نماز نمی‌خوانی، حجابت را رعایت نمی‌کنی، دیگر چرا روزه می‌گیری؟» باید گفت: «چه خوب است که روزه گرفتی، بعد از آن که نمازت را خواندی برای من هم دعا کن.»همچنین نباید به خاطر روزه گرفتن مسئولیت بچه ها را سنگین کنیم.مثلا نگوییم:« شما که روزه ای درست نیست با برادرت این طوری صحبت کنی!»

روزه داری را نفی نکنیم، بلکه بهتر است به شیوه‌ای که گفته شد، قدر روزه داری‌اش را بدانیم. در غیر این صورت، نه تنها کار اشتباهش را اصلاح نکرده ایم، بلکه مانع روزه داری‌اش هم شده‌ایم.

تولد معنوی کودک را جشن بگیرید

اولین روزه داری تجربه بسیار باشکوه و متفاوتی است و بزرگ‌ترها باید برای این تجربه، جشن بگیرند، هدیه بدهند و از فرزندشان تشکر کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کسانی که هویت دینی موفقی پیدا می‌کنند، کسانی هستند که تجربه‌های دینی موفقی داشته‌اند، البته باید دانست که دانش و اطلاعات دینی با تجربه بسیار متفاوت است. ممکن است کسی اطلاعات زیادی درباره اهمیت نماز و روزه داشته باشد ولی کسی که شیرینی این کارها را تجربه کرده است، نسبت به انجام آن پایبندتر است، پس باید زمینه چنین تجربه‌هایی را برای فرزندان فراهم کنیم.