استارت‌آپ‌های قدرتمند ایرانی در حوزه اینترنت اشیاء/ دانشگاه‌ها به IOT بیشتر توجه کنند

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، به‌طور کلی اینترنت اشیاء (Internet of Things) به اشیاء و تجهیزات پیرامون مربوط می‌شود که به اینترنت متصل شده و می‌توان آنها را توسط اپلیکیشن‌های موبایل و تبلت قابل کنترل و مدیریت کرد.

امروز اینترنت اشیاء با راهکارهای هوشمندی که دارد در تمام ابعاد زندگی انسان ورود کرده است. انرژی، کشاورزی، خانه و ساختمان، حمل‌ونقل، سلامت و به‌طور کلی شهر و محیط‌زیست تحت تأثیر این فناوری قرار گرفته اند.

برای اینکه با مفهوم اینترنت اشیاء و جایگاه ایران در این فناوری آشنا شویم با محمد قیصری، دبیر اجرایی مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء گفتگو کردیم.

بیشتر بخوانید: آخرین پیشرفت‌ها در تکنولوژی اینترنت اشیاء

آنا: در ابتدا اینترنت اشیاء را به زبان ساده توضیح دهید؟

قیصری:تعریف اینترنت اشیاء (IOT) به زبان ساده را می‌توان تبدیل دنیای فیزیکی‌، مانند خانه‌ها، سیستم حمل‌ونقل و به‌طور کلی شهرها، به دنیای هوشمند دانست که قابلیت مدیریت و کنترل دقیق‌تر و به‌روزتری را به ما ارائه می‌دهد.

برای مثال مردم می‌توانند نور، دما، رطوبت و یا امنیت خانه خود را از طریق موبایل و اپلیکیشن‌هایی که روی لپ‌تاپ یا ساعت هوشمند خود دارند، کنترل و بررسی کنند.

مورد دیگر سلامت هوشمند است که می‌توان ضربان قلب، میزان کالری مصرف‌شده یا میزان خواب را روی ساعت‌های هوشمند مشاهده کرد و این اطلاعات برای پزشک ارسال شده (یا اگر شخص سالمند است، اطلاعات به فرزندان او نیز ارسال بشود) و مورد تحلیل قرار بگیرد تا به این وسیله از بیماری‌های بعدی جلوگیری شود.

کاربرد دیگر IOT شهر هوشمند است. برای مثال در حوزه پسماند می‌توان تشخیص داد که کدام سطل زباله پر شده یا خالی است. درواقع هنگام جمع‌آوری آنها، یک کار بیهوده انجام نشود، بلکه خودروی مربوطه مستقیماً سراغ سطل‌های پر برود. و همچنین خیلی از موارد کاربردی دیگر که می‌توان از خدمات آنها استفاده کرد.

پس می‌توانیم بگوئیم وقتی در دنیای خود برای ایجاد مدیریت بهتر از سنسورها استفاده می‌کنیم، یعنی تا حدودی وارد حوزه اینترنت اشیاء شده‌ایم. یعنی اتصال اکثر اشیاء به یکدیگر و درنهایت اتصال آن به انسان برای بهره‌بری و استفاده در راستای زندگی بهتر.

آنا: ایران در حوزه اینترنت اشیاء چه جایگاهی در میان کشورهای منطقه یا حتی جهان دارد و با کدام کشورها در حال رقابت است؟

قیصری: اینترنت اشیاء ظرف دهه گذشته تبدیل به یکی از ترندهای دنیای فناوری شده و مورد اولویت قرار گرفته است. بشر اکنون در دوران تحول دیجیتال است؛ در این دوران بعضی از فناوری‌ها باعث شدند که زندگی قدری دگرگون شود. یکی از آن فناوری‌ها، حوزه یا مفهوم اینترنت اشیاء است.

نکته‌ای که وجود دارد این است که در گذشته در سطح فناوری، رقابت در تولید سخت‌افزار بود و برای مثال آمریکا و چین به عنوان تولیدکنندگان تراشه‌های کامپیوتری، بدون رقیب در رده اول فناوری دنیا بودند. اما اینترنت اشیاء ترکیبی از بسیاری از فناوری‌ها بوده و یک میان‌رشته‌ای بزرگ است؛ یعنی حتماً سخت‌افزار، الکترونیک، برق، مخابرات، نرم‌افزار، شبکه، هوش مصنوعی و حتی رشته‌های مدیریتی را نیاز دارد تا یک محصول IOT شکل گرفته و وارد بازار شود.

امروزه هوش و مهارت نقش بسیار پررنگ‌تری پیدا می‌کند و کشورهایی می‌توانند در حوزه IOT موفق‌تر باشند که نیروهای ماهرتری دارند، نه اینکه صرفاً تولیدکننده بزرگ‌ترین تراشه‌ها در دنیا باشند. یعنی شاخص‌های شرکت‌های ابرقدرت در حوزه فناوری درحال تغییر است و به سمت مهارت پیش می‌رود.

خوشبختانه طبق گزارش‌های بسیاری از مؤسسات معتبر دنیا، کشور ایران ازلحاظ حوزه هوش و مهارت کامپیوتری در رده‌های بالای دنیا قرار دارد. امروز در کشور ما در بسیاری از کاربردهای حوزه اینترنت اشیاء یا هوش مصنوعی یا هوشمندسازی، استارت‌آپ‌هایی قدرتمند رشد کرده‌اند.

اگر دوره رکود چندماهه اخیر که به‌دلیل شیوع کرونا پیش آمد را نادیده بگیریم، در حوزه استارت‌آپ مخصوصاً در حوزه هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء ظرف دو سه سال گذشته شتاب خوبی ‌گرفتیم و امیدوارم این روند ادامه پیدا کند. این شتاب صرفاً به این دلیل بود که ما افراد ماهر و خوبی در حوزه رایانه و کامپیوتر داریم.

می‌توان در آینده نزدیک برای کشور جایگاه خیلی خوبی پیش‌بینی کرد، زیرا فناوری، فناوری اطلاعات یا حوزه ICT دیگر وابسته به یک تراشه، شرکت یا کشور تولیدکننده نیست، بلکه وابسته به مجموعه‌ای از مهارت‌ها و فناوری‌ها است. حتی شاید ایران صادرکننده استارت‌آپ‌های IOT در دنیا باشد. چراکه دستگاه‌ها یا استارت‌آپ‌هایی که در حوزه حمل‌ونقل در ایران مبتنی بر حوزه IOT تولید شده‌اند، یک هشتم قیمتی را دارند که در کل دنیا به‌فروش می‌رود. پس بدون شک بازار خاورمیانه و کشورهای اطراف خیلی زود به تسخیر ایران درمی‌آیند.

آنا: یکی از کاربردهای اینترنت اشیاء، بحث آموزش است. دانشگاه‌های ما چقدر به این حوزه اهمیت داده و از آن استفاده می‌کنند؟

قیصری: این موضوع یکی از چالش‌هایی است که چندین سال است درگیر آن هستم. چندین بار به وزارت علوم مراجعه کردم، و اعلام کردم باید میان‌رشته‌ای IOT داشته باشیم و به‌شدت هم این به ما کمک می‌کند. دلایلش هم در قسمت قبلی صحبتم اشاره کردم که ما می‌توانیم خیلی خوب در حوزه IOT رشد کنیم. ولی هنوز این اتفاق در دانشگاه‌ها نیفتاده است.

اخیرا خبری منتشر شد (هنوز نمی‌دانم قطعی است یا خیر)، که دانشگاه علمی کاربردی قرار است یک رشته‌ای در مقطع کاردانی به نام IOT تعریف کند. این خود قدم خوبی است اما واقعیت این است که اصلاً نباید در مقطع کاردانی و لیسانس چیزی به نام IOT ایجاد شود، بلکه فقط در مقطع فوق‌لیسانس و دکتری می‌توانیم IOT داشته باشیم. زیرا شخص باید به یک بلوغ ذهنی از حوزه تجاری و کسب و کار رسیده باشد تا بتواند به IOT وارد شود وگرنه این موضوع اصلاً در سطح مقطع کاردانی یا کارشناسی نیست. در حال حاضر هم دانشگاه پیام نور، دانشگاه شهید رجایی و یک دانشگاهی در تبریز واحد درسی IOT دارند.

در حال حاضر کتاب‌هایی در بازار وجود دارد که می‌توان وارد حوزه تدریس آنها شد.

ظرف سه چهار سال گذشته دوره‌های مهارت‌محوری IOT در سطح کشور برگزار شده است. این دوره‌ها صرفاً دانشگاهی نبوده بلکه به صورت تئوری، عملی و نیز ترکیبی برگزار می‌شود. تاکنون بیش از 2 تا 3 هزار نفر آموزش IOT دیده‌اند. سازمان‌ها نیز پا به این عرصه گذاشته‌اند و اکنون برای کارکنان‌شان دوره‌های IOT برگزار می‌کنند.

هر چیزی که شما فکر می‌کنید برای تدریس و آموزش اینترنت اشیاء در کشور نیاز است، اکنون در دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های ما موجود می‌باشد.

آنا: درباره فعالیت‌های مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء توضیح دهید؟

قیصری: سال 93 این مرکز راه‌اندازی شد ولی پیش‌از این هم به‌دلیل اینکه  در مقطع فوق لیسانس با موضوعات مربوط به IOT آشنا شده بودم و  با تعدادی از اساتید فعالیت هایی پیرامون این موضوع داشتم، تصمیم گرفتم تا به توسعه این علم بپردازم. لذا به دنبال افزایش اعضای گروه، دانشجویانی که علاقه‌مند بودند در حوزه IOT فعالیت کنند، برای انجام پروژه فوق لیسانس‌ به  این گروه اضافه شدند و گروه گسترده‌تر شد.

سال 94 شروع به ترجمه و تألیف کتاب کردم. در همان سال دوره‌های آموزشی و پژوهشی مرکز آغاز شد. پژوهش‌ها همچنان با دیدگاه کاربردی انجام می‌شود و حول محور پژوهش‌های سیستم دانشگاهی انجام نمی‌شود. برای مثال این موضوع را مطرح کردیم که در حوزه اینترنت اشیاء برای صنعت معدن چه کاری می‌توان انجام داد؟  سپس جلسات مختلفی برگزار شد، پروپوزال‌هایی درآمد، و همان‌ها از سال 94 و 95 به بعد، اکنون دارد جذابیت خودش را پیدا می‌کند. یعنی اکنون شرکت‌ها و سازمان‌ها در حوزه‌هایی همچون سلامت، صنعت، دامداری و غیره سراغ خدمات این حوزه می‌آیند.

در حال حاضر مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء در حوزه‌های مختلفی مانند پژوهش، آموزش، مشاوره، تیم‌های استارت‌آپی ( در این مرکز سه‌ تیم مستقر و سه تیم غیرمستقر استارت‌آپی داریم ) و تولید محتوا فعالیت دارد.

سایت مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء (www.iotiran.com) حدود پنج سال است فعالیت می‌کند و در این سال‌ها در تولید محتوا، نشر اخبار مربوطه و همچنین تأمین محتوا بسیار خوب عمل کرده است. به‌طوری‌که یک شخص وقتی به سایت مراجعه می‌کند، خارج از دیدگاه‌های شرکتی و تجاری، بتواند مقاله، فایل ارائه و پایان‌نامه دانلود کند، ایده بگیرد، خبرها را بخواند و سپس برای خودش آنها را پیاده‌سازی کرده و در این حوزه فعالیت کند.

این مرکز علاوه بر اینها خدمات مشاوره‌ای بسیاری هم ارائه می‌دهد. همچنین در اکثر شبکه‌های اجتماعی هم تأمین و تولید محتوا دارد.

آنا: با توجه به شرایطی که به خاطر ویروس کرونا پیش آمد، یک‌سری از رویدادهای شما لغو شد. آیا در آینده برگزار می‌شود؟

قیصری: بله حتما برگزار می‌شود چراکه اکثر این رویدادها قراردادی بودند. هم مرکز اینترنت اشیاء و هم دیگر همکارانمان در سطح کشور، دوره‌هایی مجازی را برنامه‌ریزی کرده‌اند، که تاکنون برخی نیز برگزار شده است.

مرکز اینترنت اشیاء نیز سیستم مدیریت یادگیری خاصی دارد، درواقع علاقه‌مندیم که افراد حتماً یک دید مهارت‌گونه داشته باشند تا اینکه فقط یک‌سری صوت و تئوری بشنوند، که در این صورت به نظرم کتاب خواندن شاید مفیدتر باشد.

انتهای پیام/4112/