بازخوانی اصول کارآفرینی و نقش آن در حل معضل کرونا/ شیوع کووید-۱۹؛ فرصتی برای حل مشکلات فضای کسب و کار

به گزارش خبرنگار حوزه علم، آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دو ماه است که ویروس کرونا در ایران شیوع پیدا کرده و منجر به تعطیلی بسیاری از کسب و کارها شده است که انتظار می‌رود با طرح فاصله‌گذاری هوشمند از امروز و باز شدن برخی از مغازه‌ها با رعایت مسائل بهداشتی روند کسب و کارها مقداری رونق بگیرد.
کسب و کارهای بسیاری از مردم در ایام کرونا دچار آسیب‌های فراوانی شد که تبعات مختلف اقتصادی و اجتماعی می‌تواند داشته باشد، البته اقتصاد جهان نیز با شیوع کرونا‌ دچار نزول و رکود شد و خسارت‌های مختلفی به کشورها متحمل شد.
علم کارآفرینی در این موقعیت حساس کشور می‌تواند به کمک آسیب‌دیدگان از کرونا بیاید، در همین راستا با حیدر امیران استاد کارآفرینی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی به گفتگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
آنا: تحلیلی بر رفتارها و کنش‌های کرونایی امروز ما بفرمایید.
امیران: میزان تعمیق مبانی کارآفرینی و کسب و کار در یک جامعه نه تنها به‌عنوان یک علت بلکه به عنوان یک معلول در رشد آن جامعه شناخته می‌شود. از دیدگاه کارآفرینی، وقتی در جامعه‌ای محصول و خدمات باکیفیت عرضه می‌شود نشان از بلوغ فکری و رفتاری آحاد آن جامعه دارد، چراکه این انسان‌های باکیفیت هستند که محصول باکیفیت می‌سازند؛ یکی از نشانه‌های ظرفیت‌های ملی برای حل مسائل و مشکلات، نحوه مواجهه آن جامعه با مشکل و موضوع ناخواستنی، نامطلوب، بد و منفی است.

با توجه به ویروس کرونا و تبعات آن بر روی کارآفرینی و کسب و کار می‌توان دسته‌بندی‌هایی اعم از انتقادها و نفی کردن‌ها، اخبار اتفاقات و رخدادهای منفی و نگران کننده، اظهار نظر در مورد اتفاقات رخ داده، نگرانی‌ها و هیجانات منفی از این رخدادها، انتشار اخبارمقایسه‌ای بین ما و آن‌ها و نتیجه‌گیری بر له آن‌ها و علیه ما و واکاوی مشکل و ارائه راه حل‌های مناسب و اجرایی در مورد آن‌ها انجام داد.
کرونا فرصتی عالی برای حل ریشه‌ای مشکلات فضای کسب و کار در اختیار ما گذاشته است
آنا: برداشت‌های کارآفرینانه از مشکل و مسئله چیست؟
امیران: همه کارآفرینان با اعتقاد به اینکه مشکلات منبع طلایی خلق فرصت‌ها هستند، نه تنها آن‌ها را نفی نمی‌کنند، بلکه از طریق نقد آن‌ها، به‌دنبال تشخیص فرصت‌های پیش آمده می‌روند؛ نقد مشکلات در کارآفرینی با این شرط انجام می‌شود که نقد عالمانه و دقیق یعنی تحلیل و درک درست مسئله و ریشه‌یابی و ارائه راه حل مناسب نشان از بلوغ رفتاری فرد است و روشن است كه نقدشونده باید مقصود نقاد را دقیقاً بفهمد. نقاد، خود را جدای از مسئله و راه حل نمی‌داند، بلکه او خود را در هر دو موضوع شریک می‌داند، در کارآفرینی مسئله و راه حل دو روی یک سکه هستند، همانطور که مشکل و فرصت هم همین وضعیت را نسبت به هم دارند. کرونا، فرصتی عالی برای حل ریشه‌ای مشکلات فضای کسب و کار و کارآفرینی در اختیار ما گذاشته است و مبادا که نقدکردن‌های بدون ارائه حل راه، ما را به سمت نفی براند.
با واویلا گفتن‌، مشکلات و مسائل حل نمی‌شود، روحیه حل مسئله بدون نفی آن، ما را به استقبال آن می‌برد تا در پی حل آن و یا حداقل روش‌ها و راه‌های آن برآئیم. از همه مهم‌تر، نقدکردن بدون ارائه راه حل و نفی کردن‌ها حس تعلق ما و فرزندانمان را به این آب و خاک تضعیف می‌کند؛ در واقع حس می‌کنیم کسی که فقط مسئله را مطرح می‌کند زمین و زمان را برای ما تیره کرده و همه چیز را برای ما ناخواستنی می‌کند، اما کسی که مشفقانه، مسئله را به همراه ارائه راه حل تحلیل می‌کند، یک حس دلسوزی ناشی از تعلق را در ما زنده می‌کند. با نقد بدون ارائه راه حل و نفی‌گونه، ریشه‌های تعلق ملی خود را در معرض خطر قرار می‌دهیم ، غافل از اینکه به قول دوست مرحوم من، مجتبی کاشانی در شعر" گلم" : تا به کی حسن خود و عیب مرا می‌شماری، خوب و بد این هم آثار من و توست گلم.
آنا: این موضوع که من و شما خود را جزئی از مسئله و راه حل بدانیم چقدر مهم است؟
امیران: این مسئله آنقدر مهم است که ما را به این بینش می‌رساند که نقد سازنده، با اتکاء به عدم تخریب شخص نقدشونده و ارائه نقطه نظرات بر پایه حس مسئولیت‌پذیری برای ارائه راه حل و حل مشکل، کمترین اثر آن، این است که نقد شونده را از ما فراری نمی‌دهد و فرصت همفکری و تعامل مجدد و متقابل را به ما می‌دهد. این مهم، در مورد افراد عادی جامعه و پذیرش نظرات ما توسط آن‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است تا چه رسد به صاحبان مناصب در سطوح سازمانی و ملی که نقد اقدامات آن‌ها باید همراه با ارائه راه حل‌های مناسب و مستدل اجرایی باشد تا شانس مراجعه بعدی ما به آن‌ها و جذابیت نظرات ما بر آن‌ها را فراهم کند و در این مورد تحلیل نتایج بهترین وسیله برای رسیدن به مفاهمه است.
از دیدگاه کارآفرینی، نقاد، باید با اتکاء به "روش‌های جذب و متقاعد کردن دیگران" متاع( آراء و نظرات) خود را بفروشد و طبق مبانی کارآفرینی، هر فروشنده‌ای باید هنر جذب مشتری را داشته باشد در غیراینصورت راه به جایی نخواهد برد. این راهبرد نیز ما را در موضع عقل کل قرار نمی‌دهد و امکان تعامل و همدلی با دیگران را که زیربنای خردجمعی است، فراهم می‌کند؛ درک متفاوت افراد از پدیده‌های طبیعی برای رشد جامعه لازم و ضروری است اما بیان مسائل و مشکلات در هر سطحی که هستند و نتیجه‌گیری از این تلاش‌ها، تنها در صورتی محقق می‌شود که فقط به موضوع بپردازیم و در پی تخریب نقدشونده بر نیاییم وگرنه مفاهمه که پیش شرط درک نظرات نقاد و رسیدن به خرد جمعی است رخ نداده و بیشتر مقاومت نقد شونده را برمی‌انگیزد.
نقاد هوشمند برای اثرگذاری خود، چنانچه به دنبال اثرگذاری باشد نه تنها فقط نقاط ضعف نقدشونده، بلکه نقاط قوت او را هم دیده و در نقد خود آن‌ها را لحاظ می‌کند. هر نقاد هوشمندی می‌داند برای آنکه بتواند اثرگذار باشد و آنچه را که می‌خواهد تغییر بدهد، باید هرچندبار که لازم بود شعر"گلم " کاشانی را بخواند و در پی تغییر خود برآید، چراکه شاید اگر خود، فرصت اجرا پیدا کند عملکرد بهتری از نقدشونده نداشته باشد. آموزه‌های کارآفرینی از ما فردی بدون قضاوت‌های رایج در جامعه می‌سازد؛ نکند حرف نشنوی مدیران ما در همه سطوح کاری و تصمیم‌گیری به خاطر عدم رعایت نکات فوق توسط ما نقادان باشد. اگر من و شما هم با اصل" ما نبودیم، شما بودید" نقد شویم، تمایلی به شنیدن نقدها و اجرای نقطه نظرات دیگران خواهیم داشت. کارآفرینی به ما می‌آموزد که هنگام برخورد با هر مشکل و هر مسئله‌ای، اگر می‌خواهیم اثرگذار باشیم، فقط به موضوع بپردازیم و بس، تا از این طریق با لجاجت و مرغ یک پا دارِد نقدشونده، مواجه نشویم و بتوانیم اثرگذار باشیم ، واقعا شرایط موجود، مستلزم برخورداری از این رویکرد است.

آنا: آیا از دیدگاه علم کارآفرین، کرونا فرصتی است که در دل مشکلات بروز کرده و باید با جان و دل آن را پذیرفته و با عقل آن را تحلیل کنیم؟
امیران: بله، برای بهره گیری از فرصت پیش آمده، با در نظر گرفتن وبررسی همه آراء، برنامه‌های اجرایی مناسبی تهیه کرده و در صورت نیاز آن‌ها را اصلاح و اجرا و مجددا اصلاح کنیم. از سوی دیگر آموزه‌های فرهنگ کارآفرینی، در صورت عدم اجرای نقطه نظرات و راهکارهای پیشنهادی، اجازه دلسرد شدن را به ما نمی‌دهد، چراکه ضرورتی در تاثیر آنی نقطه نظرات خود نمی‌بینیم و ارزش ما با اجرا و یا عدم اجرای آن‌ها مشخص نمی‌شود؛ باید نگاه کارآفرینانه به راه حل مشکلات داشت، فرهنگ کارآفرینی به ما می‌آموزد که آژیر ظهور فرصت‌های جدید و بلکه جذاب، با بروز مشکلات و مسائل برای کارآفرینان به صدا در می‌آید و هرچه یک مشکل یا تهدید بزرگتر باشد، درجه جذابیت فرصت بیشتر خواهد بود. یک کارآفرین اصلا اجازه ندارد عوامانه مشکلات را تقبیح و نفی کند، این رفتار دقیقا راه نجات و رشد جامعه در بزنگاه‌های تاریخی است.
با رعایت شروط فوق توسط نقادان ماهر، پرواضح است که نقدشونده هوشیار می‌داند که ایجاد امکان نقد آزادانه عملکرد او، نه تنها موهبت استفاده از سال‌ها تجربه و دانش و راه حل‌های پیشنهادی توسط دیگران و کاهش میزان دشمنی و لجاجت منتقدان را برای او فراهم می‌کند، بلکه احتمال مشارکت آن‌ها در فرآیند حل مسئله را افزایش داده و در روزهای سختی و شدت که نیاز به مشارکت و دلسوزی و به میان آمدن همه است، همراهانی کافی را برای مواجهه عالی و موثر با مشکلات پیش آمده در کنار خود خواهد داشت که افتخار حل ظفرمندانه مسائل به نام او نوشته می‌شود و در میان رقبا و تاریخ از او به نیکی یاد خواهد شد؛ وقتی ما می‌توانیم با رفتاری سنجیده و ایجاد محیطی پذیرنده در دانش و علم دیگران که با سال‌ها مرارت کسب کرده‌اند شریک شویم، چرا آن‌ها را در مقابل خود قرار بدهیم و از نوآوری‌ها وخلاقیت‌ها و راه حل‌های پیشنهادی آن‌ها برای حل مسائل سازمان و جامعه خود استفاده نکنیم.
جالب است که در همین مبحث کارآفرینی یک بار دیگر می‌رسیم به چینی‌ها و گفته ژنرال آن‌ها "سان تزو (در کتاب هنر جنگ ) که "در هیچ جنگی وارد نشو، پیروزی بدون جنگ را بیاموز" . یکی از کارآفرینان بزرگ و خوشنام و موفق کشور همیشه به من می‌گفت در کارآفرینی یک هزار دوست هم کم و‌ یک دشمن هم زیاد است؛ آیا وجود نقادان بزرگ و کوچک را نباید به‌عنوان علائم و نشانه‌های تغییر خود تلقی کنیم؟
اصولا در کارآفرینی و کسب و کار چرا باید عدم توجه به آرای دیگران، موجب تبختر ما باشد، کارآفرینی به ما می‌آموزد که گوش شنوا، بیشتر در اوج به کارمان می‌آید تا درفرود، در کارآفرینی هرچقدر هم که موفق‌تر و عالی‌تر ظاهر شویم، بازهم احتیاج به استفاده از مطالعات، تحلیل‌ها، گزارش‌ها و نظرات دیگران و حتی رقبای خود و همکاران داریم تا بتوانیم ضمن حفظ موفقیت‌های به دست آمده، در مسیر کسب موفقیت‌های بیشتر حرکت کنیم.
آنا: آیا در فرهنگ کارآفرینی، ایجاد محیطی مناسب و آزاد برای اظهار نظر افراد مختلف نشان از پختگی یک کارآفرین است؟
امیران: بله، این مسئله پیش‌نیازی مهم برای ساخت امپراتوری‌های کارآفرینی و شکل دادن قدرت نرم جامعه در محافل بین‌المللی است و این مسئله افتخار و دلبستگی ملی ما را فراهم می‌کند تا در هرجای دنیا، با افتخار ایرانی بودن خود را فریاد بزنیم. تصور کنید فقط ۱۰ شرکت از بین شرکت‌هایی که مجله فورچون (FORTUNE 500)معرفی می‌کند، ایرانی بودند، الان دیگر مشکلی به نام بودجه نداشتیم و می‌توانستیم به راحتی و با فراغ بال، دنبال تامین منافع ملی خود در اقصی نقاط دنیا و توسعه و ترویج برندهای ایرانی در سطح جهان باشیم، در حالی که رسیدن به این جایگاه واقعا شدنی است و شرکت‌های ایرانی این ظرفیت منحصر به فرد را دارند.

به نظر می‌رسد فرهنگ عمومی و جاری قضاوت در سطح جامعه که به شدت هم در حال تقویت است و عدم اجرای موارد فوق توسط رفتار منتقدان مختلف در همه حوزه‌های جامعه، خود یکی از ریشه‌های اصلی درماندگی ماست، چراکه با این روش نقد، گوش نقدشونده بدهکار نیست و این خود به‌منزله کاربست نظریات، اندیشه‌ها، مهارت‌ها، تخصص‌ها و یافته‌های مورد نیاز جامعه است که آن را با مشکل و سختی مواجه کرده و عملا مجریان و تصمیم‌گیرندگان کشور در همه سطوح را تنها گذاشته و دراین تنهایی روحیه یک تنه زدن آن‌ها به قلب مشکلات را تقویت می‌کند؛ این عارضه، عملا در بلندمدت موجب ضعف طرفین و کاهش قدرت مذاکره و اثرگذاری ما در سطوح ملی و بین‌المللی می‌شود، این دقیقا همان است که پدیده "ما چگونه ما شدیم " و اندوه ۲۰۰ سال پیش شاهزاده عباس میرزا در دشت قره چمن در بحبوبه جنگ با امپراتوری روسیه را برایمان به ارمغان آورده است. کافی است کمی در شرکت‌های عالی ایرانی بگردیم و این فرهنگ عالی و ممتاز آن‌ها در نگاه به مشکلات و نحوه برخورد آن‌ها با مسائل را ببینیم و دریابیم که آن‌ها چگونه به این وضعیت رسیده‌اند.
کرونا؛ بزرگترین فرصت ملی
آنا: از نگاه علم کارآفرینی، کرونا چگونه فرصت برای ما ایجاد کرده است؟
امیران: از دیدگاه کارآفرینی، چالش کرونا در کنار صدماتی که ایجاد کرده، بزرگترین فرصت ملی و تاریخی برای ایجاد و تحکیم حس همدلی و مودت برای ما ایرانیان ایجاد کرده تا با نگاهی نو به پدیده‌های زندگی جمعی بنگریم، این پدیده به ما ثابت کرد که همه ما ایرانیان و سایر ملل دنیا در یک کشتی هستیم و از آن‌ها تاثیر می‌گیریم و بر آن‌ها تاثیر می‌گذاریم و بدون قضاوت در مورد خود و دیگران، باید برای حل مسائل ملی و بین‌المللی با هم همکاری داشته و نگاهی سیستمی و جهان‌شمول داشته باشیم، بیاییم از این فرصت برای تغییر خود و درنهایت ارتقای توان میهن حداکثر استفاده را بکنیم؛ لذا بر ماست که در قالب یک همت ملی، آحاد جامعه را به سمت نقد منصفانه و آگاهانه مشکلات همراه با ارائه راه حل هدایت و تشویق کرده و بیان مشکلات بدون ارائه راه حل را به‌عنوان یک ضدارزش در جامعه خود جاری کنیم.
از آنجا که هر نوع بیماری و مریضی، نشان زنده بودن یک موجود زنده است (چون مرده‌ها که مریض نمی‌شوند)، این خود دلیلی بر لزوم ارائه راه حل توسط افراد آگاه یک جامعه پویا و خلاق است؛ کشور زنده، پویا، عزیز و دوست‌داشتنی ما ایران، با برخورداری از فرزندان آگاه و وطن‌وست خود، شایسته بهترین راه حل‌ها و بهترین تدبیرهاست، پس لازم است که سخاوتمندانه و عالمانه راه حل‌های خود را به جامعه و به دولت ارائه کنیم و فراوانی و تنوع راه حل‌ها و رویکردها را در کشور به وجود آوریم؛ چراکه ما کشور فقیر و بی‌پولی نیستیم، منابع معنوی و مادی دولتی و ملی ما امکان حل هر نوع مشکلی در هر اندازه و هر سطحی را برایمان فراهم می‌کند اما بدون شک پیش‌شرط این موضوع، همدلی و همراهی ما ایرانیان در رعایت نکات فوق و همراهی با دولت و جلوداران سلامت و کسب و کار و کارآفرینی کشور در ارائه راهکارهای موثر شامل اصلاح ، اقدام اصلاحی و اقدام پیشگیرانه است.
انتهای پیام/۴۱۱۸/