کرونا با روان ما چه می‌کند؟

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، اضطراب یکی از هیجانات منفی است اما هیجانات، چه مثبت و چه منفی در نهایت ما را از بحران ها حفظ می کنند. فقط زمانی که حد این هیجانات به ویژه هیجانات منفی بیشتر شود ما دچار مشکل و احتمالا دچار بیماری می شویم. اضطراب یکی از این هیجانات منفی است که وقتی به میزان مناسب در ما وجود داشته باشد به ما هشدار می‌دهد و ما را در برابر حوادث ناشناخته‌ای که اتفاق می‌افتند یا قرار است در آینده رخ بدهند محافظت می‌کند؛ به این شکل که کمک می‌کند ما از ظرفیت‌های روانی‌مان برای نشان دادن واکنش مناسب استفاده کنیم. اگر ما در برابر یک حادثه جدید، اضطراب لازم را نداشته باشیم، نمی‌توانیم به آن حادثه پاسخ مناسبی بدهیم. اگر میزان اضطراب زیاد هم باشد ما دچار پانیک خواهیم شد و تمرکزمان را از دست خواهیم داد. بنابراین اضطراب فانکشنال یا کمک کننده، اضطرابی است که به اندازه باشد.

چطور می‌شود اضطراب طبیعی و به اندازه داشت؟

سیستم هیجانی ما به صورت خودکار و واکنشی عمل می‌کند. یعنی فرآیند آن در بخشی از مغز ما  اتفاق می‌افتد. بنابراین ما هیچ نقشی در شکل‌گیری میزان هیجان نداریم. بلکه میزان هیجان و از جمله اضطراب که یک هیجان منفی است به تجربه‌های قبلی ما و میزان باثباتی روان ما بستگی دارد. اگر ما روان باثباتی داشته باشیم و تجربه‌های قبلی ما خیلی تجربه‌های ناراحت کننده‌ای نباشند واکنش هیجانی ما یعنی اضطراب نسبتا طبیعی خواهد بود و به نسبت اتفاق جدیدی که رخ می‌دهد واکنش نشان خواهیم داد.

با توجه به اینکه سیستم هیجانی ما به صورت اتوماتیک عمل می‌کند، شما چه عوامل بیرونی را در طبیعی بودن یا شدید بودن واکنش هیجانی موثر می‌دانید؟

ببینید، این واکنش ابتدا در کنترل ما نیست اما روان ما از طریق سیستم شناختی خود به صورت عقلانی و منطقی با دانشی که ذخیره دارد اتفاقی را که رخ داده ارزیابی می‌کند و درباره آن اطلاعات واقعی‌تری به دست می‌آورد. سیستم هیجانی ما نمی‌تواند یک پدیده را بشناسند اما سیستم عقلانی ما می‌تواند. بنابراین شروع می کند به مطالعه پدیده. وقتی نمی‌دانستیم که ویروس کرونا چطور منتقل می‌شود، اضطراب شدید داشتیم اما وقتی مسئولان بهداشتی درباره شیوه‌های انتقال آن به ما اطلاعاتی دادند ترس و اضطراب ما کمتر شد. حالا اینکه اضطراب چرا در برخی افراد پایین نمی‌آید به دلیل شناختی است که ندارند یا به دلیل شناخت غلطی است که دارند. دلیل دیگر باورهای غلط و خرافی است که برخی دارند و مثلا ممکن است ویروس را ماورای ماده بدانند و نوعی تنبیه برای بشریت. یک دلیل دیگر هم این است که برخی از این اطلاعات غلط را افراد از رسانه‌ها می‌گیرند؛ اگر سیستم بهداشتی کنترلی بر جامعه و رسانه‌ها نداشته باشد.

اثرات روانی پس از کرونا بر زندگی فردی و اجتماعی مردم ایران چه خواهد بود؟

نتایج برای جامعه ایران به مراتب بدتر خواهد بود چون مردم در ایران ترس‌ها و اضطراب‌ها را و اینکه آینده چه می‌شود به صورت انفرادی دارند تجربه می‌کنند. هیچ سیستمی به آنها برنامه نمی‌دهد و آینده را برایشان پیش‌بینی نمی‌کند. همه مردم گیج هستند! اما در کشورهای دیگر دست‌کم یک برنامه کوتاه‌مدت ارائه می‌شود و ترس و نگرانی برای مردم قابل کنترل‌تر است. ترس‌هایی که مردم ایران امروز تجربه می‌کنند می‌تواند به بیماری و پانیک تبدیل شود.