با عینک قرآنی نسبت کرونا با جامعه مؤمنان را بهتر ببینیم/ وقتی که باید هم معقول بود و هم متوسل

به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، شیوع ویروس کرونا در جهان و انتقال آن به ایران در صدر تمامی اخبار قرار گرفته و کمتر جمعی را می‌توان یافت که راجع به راهکارهای مبارزه و میزان لطمات این بیماری صحبت نکنند. در این نوشتار سعی شده تا از زاویه‌ای دیگر به این بیماری نگاه شود و اینکه بلایای طبیعی چرا و چگونه نازل می‌شوند مورد بررسی واقع شود.

پیش از ورود به بحث این نکته شایان ذکر است که «ضرورت و اهمیت رعایت نکات بهداشتی برای عدم شیوع بیماری‌های واگیردار بر کسی پوشیده نیست و این مطلب تنها سعی می‌کند از زاویه معارف اسلامی به نزول بلایا بپردازد». 

قسمت اول: مصون بودن انبیا و پیروان آنها از قهر الهی

در آیه یک‌صد و سوم از سوره مبارکه یونس چنین آمده که، «ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنا وَ الَّذينَ آمَنُوا کَذلِکَ حَقًّا عَلَيْنا نُنْجِ الْمُؤْمِنينَ» بدین معنی که «سپس (هنگام نزول بلا و مجازات) فرستادگان خود و کسانی را که (به آنان) ایمان می‌آورند، نجات می‌دهیم و همین گونه، بر ما حق است که مؤمنان (به تو) را ( نیز) رهایی بخشیم».

در تفسیر نور ذیل این آیه چنین آمده است که، خداوند انبيا و مؤمنان را به قهر خود گرفتار نمى‌كند و از سنّت‌هاى الهى و از جمله حقوقى كه مؤمنان بر خدا دارند، نجات و حمايت آنان به هنگام عذاب و خطر است.

همچنین این کتاب در تفسیر آیه 58 از سوره نیز چنین می‌نویسد که پيامبران و ياران و پيروانشان از قهر الهى مصون هستند. 

قسمت دوم: چرا با وجود مصونیت پیروان پیامبران از قهر الهی، این افراد بازهم شامل بلایای طبیعی می‌شوند؟

بارها به تجربه مشاهده شده كه گاهی خوب و بد (خشک و تر) با هم مى‌سوزند و به نوعی علی‌رغم وعده الهی در آیات فوق‌الذکر بازهم مومنین و پیروان پیامبران دچار عذاب الهی می‌شوند و سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که علت این اتفاق چیست؟

در پاسخ باید به آيه‌ 25 سوره‌ انفال اشاره کرد. آنجا که آمده است «وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصيبَنَّ الَّذينَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ» بدین معنی که «و از فتنه‌ای بپرهیزید که تنها به ستمکاران شما نمی‌رسد (بلکه همه را فرا خواهد گرفت چرا که دیگران سکوت اختیار کردند) و بدانید خداوند کیفر شدید دارد».

در ادامه شایسته است بازهم به تفسیر نور و تفسیر آیه 103 سوره نور اشاره شود. آنجا که صراحتاً به معضل بی‌تفاوتی مومنین نسبت به جرم و همچنین عدم نهی از منکر اشاره شده و نوشته است، اهل ايمان اگر در ميان كفّار و مجرمان ساكت باشند، قهر خدا همه را فرا مى‌گيرد، ولى اگر به وظيفه‌ الهى خود، يعنى نهى از منكر عمل كنند، خداوند هنگام خطر آنان را نجات مى‌دهد.

همچنین در تفسیر آیه 66 سوره هود نیز آمده است که بلاهاى طبيعى همچون زلزله، سيل و يا امراض خطرناک، ممكن است هر دو قشر مؤمن و کافر را فرا گیرد، نظير بى‌احتياطى‌هايى كه از انسان‌ها صادر مى‌شود و آثارش به همه‌ افراد سرايت مى‌كند. امّا آنجا كه قهر الهی باشد، مؤمنان در امان خواهند بود، مگر اينكه آنها نيز به واسطه‌ سكوت در برابر ظلم و يا ترک نهى از منكر، مستحق عذاب شده باشند.

و این چنین است که طبق آیات رسیده و تفسیر آنها، مشخص می‌شود که سکوت در برابر ظلم و همچنین فراموش کردن واجبی چون امر به معروف و نهی از منکر حتی مؤمنان را هم مستحق عذاب الهی می‌کند و اگر امروز جامعه اسلامی دچار بلا شده باید به گذشته رجوع کند و نسبت رفتار خود با این آیات را بسنجد.

قسمت سوم: حال چگونه باید بر مشکلات و بلایا فائق شد؟

حال که وضعیت به اینجا رسیده و به نوعی می‌توان گفت که جامعه اسلامی دچار عذابی تحت عنوان یک بیماری واگیردار قرار گرفته و ترس و اضطراب ناشی از آن همه را فرا گرفته چطور می‌توان از این شرایط عبور کرد؟ آیا قرآن راهکاری برای خروج از این وضعیت دارد؟

در آیه 84 از سوره یونس آمده «وَ قالَ مُوسي‏ يا قَوْمِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُسْلِمينَ» و در معنای آن نیز چنین آمده که، «موسی به آن عده از بنی اسراییل که ایمان آورده بودند گفت: ای قوم! اگر به خدا ایمان آورده‌اید و تسلیم امر او هستید، به او توکل کنید و آماده‌ سختی‌های این راه باشید».

تفسیر نور در ذیل این آیه چنین نوشته است که با توكّل و تسليم بايد مشکلات را پشت سر گذاشت.

اگر چه که رعایت بهداشت امری ضروری و البته بدیهی است؛ اما باید پذیرفت که به هر حال اعمال و عقايد، در رويدادهاى طبيعى مؤثّرند؛ همچنان که این گزاره در تفسیر سوره هود و ذیل آیه 52 آمده است. به این مضمون هم بایستی توجه کرد که هر تلخى و ضررى شرّ نيست، گاهى حوادث تلخ براى بيدارى فطرت يا آزمودن انسان است. این گزاره نیز در تفسیر نور و ذیل آیه 107 سوره یونس آمده است.

قسمت پایانی: فرصت ماه رجب برای نزدیک شدن به خدا و استغفار

ماه رجب که از آن به بهار بندگی تعبیر می‌شود به نوعی آغاز سه ماه بندگی و مهمانی خداست از امروز آغاز شده است. گرچه با بی‌احتیاطی و شاید هم بی‌تدبیری ویروس کرونا گریبان مردم ایران را گرفته و جامعه مؤمنان را آشفته خاطر کرده است اما نباید فراموش کرد که بهترین ملجأ و مأمن در سختی‌ها بازگشت به آغوش خدا و بندگی اوست.

بایستی ضمن رعایت نکات مطرح شده از سوی کارشناسان بهداشت و درمان کشور، راه توکل و توسل را هم پیمود. اگر در حرم‌های شریف بسته شده و یا برگزاری مراسم مذهبی منع شده اما راه ارتباط انفرادی با خدا بسته نیست، راه خواندن مناجات در منزل بسته نیست و به‌راحتی می‌توان فرصت شب‌ها و روزهای ماه رجب را غنیمت دانست. مخصوصاً حالا که به واسطه برخی تعطیلی‌ها در مدارس و دانشگاه‌ها و دورکار شدن برخی ادارات زمان بیشتری هم در اختیار افراد است.

مطمئناً مردم متدین و شریف ایران می‌توانند که هم معقول باشند و هم متوسل و از این دو بال استفاده کرده و بر مشکلات غلبه کنند. سخن آخر اینکه از هر زاویه نگاه شود باز حتمی بودن تحقق شعار این روزهای مردم ثابت می‌شود که، #کرونا_را_شکست_می_دهیم.

پژوهش آیات: مرتضی باقری‌زاده

انتهای پیام/4139/پ