درخشش جهانی ایران در حوزه نانو فناوری/پیشرفت و توسعه با نیروی انسانی متخصص ممکن می‌شود
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-هانیه حیدری، فناوری نانو علاوه‌بر پیشرفت قابل‌توجهی که بعد پیروزی انقلاب اسلامی داشته، یکی از حوزه‌های موفق در بخش تولید دانش، تولید محصول و تولید ثروت در سطح ملی، منطقه‌ای و بینالمللی است. ایران در حوزه نانو یکی از کشورهای مطرح دنیا به شمار می‌رود و محصولات و فناوریهای بی‌نظیر که توسط محققان و فناوران کشورمان طراحی و تولید می‌شود، در بازارهای داخلی و خارجی مشتریان بسیاری دارد.
همزمان با مطرح شدن مبحث فناوری نانو در سطح جهان، ایران نیز شروع به فعالیت در این حوزه کرد که این امر دلیل اصلی پیشرفت کشور در این حوزه است. بحث فناوری نانو در ایران برای نخستین بار در سال 1380 مطرح شد و پیگیری آن به مرکز همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری سپرده شد. در آن زمان تقریبا هیچ کسی با ادبیات نانو آشنا نبود، تعداد انگشت‌شماری از استادان با علم نانو و فناوریهای آشنا بودند.
نیروی انسانی ماهر عامل اصلی پیشرفت است
با گذشت 14 سال از شروع توسعه فناوریهای نانو در ایران، شاهد اتفاقات مهمی در حوزه نیروی انسانی هستیم که زیرساخت مهمی در توسعه علم و فناوری به شمار می‌رود. تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص برای پیشرفت در یک فناوری بسیار حیاتی است.
به گفته سید مهدی رضایت، مدیر کارگروه توسعه نیروی انسانی ستاد نانو؛ براساس آمارها بیش از 35 هزار نفر فناور و دانش‌آموخته در حوزه‌های مختلف نانو در کشور داریم. همچنین نزدیک به 2 هزار و 500 هیئت علمی، مدرس و مربی در دانشگاه‌های کشور به طور تخصصی در حوزه نانو مشغول به کار و تحقیق هستند.
این در حالی است که در ابتدای کار، نه‌تنها رشته‌ای مرتبط به حوزه فناوری نانو در کشور وجود نداشت بلکه مدرس یا استاد دانشگاهی نیز در این حوزه تخصص نداشت.
وی می‌گوید؛ بیش از 60 دانشگاه کشور دارای مقاطع کارشناسی ارشد در حوزه‌های مختلف نانوفناوری هستند. تنها در وزارت بهداشت 10 رشته محل مرتبط با نانوفناوری پزشکی و نزدیک به 10رشته محل مرتبط به فناوریهای دارویی حوزه نانو در مقطع دکتری وجود دارد. در وزارت علوم بیش از 20 دانشگاه در مقطع دکتری حوزه‌های مختلف نانو از جمله نانوشیمی، نانوفیزیک، نانوالکترونیک، نانوبیوتکنولوژی، نانومحاسباتی و نانومواد ارائه می‌شود.
رضایت بر این باور است؛ باتوجه به مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاهی، تعداد قابل‌توجهی پایان‌نامه و رساله دکتری در رشته‌های مختلف نانو دریافت می‌شود. این امر باعث شده که در حال حاضر بیش از 20 هزار فارغ‌‌التحصیل در رشته‌ها و مقاطع مختلف فناوری نانو در کشور داشته باشیم.
به گفته مدیر کارگروه توسعه نیروی انسانی ستاد؛ به قول سعید سرکار، دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، ایران در بحث نیروی انسانی هیچ‌گاه دچار پوکی استخوان نخواهد شد. یکی از دغدغه‌های جدی کشور گسترش رشته‌های تحصیلی حوزه نانو بود که با توجه به رصد و پیمایشی که در بحث اشتغال و جذب وجود دارد نیازی به توسعه این رشته‌ها در وزارت علوم و بهداشت نیست.
گام بعدی ایران در حوزه نانو: جذب دانشجوی خارجی
وی معتقد است؛ در حال حاضر جذب دانشجو از کشورهای خارجی مهم‌تر است. ایران در حوزه نانو نام پرآوازه‌ای است؛ بنابراین می‌توان به راحتی دانشجوی خارجی برای تحصیل در مقاطع و رشته‌های مختلف فناوری نانو جذب کرد. برای مثال در دانشگاه علوم پزشکی تهرانی نزدیک به 10 دانشجو خارجی در مقاطع مختلف رشته‌های نانوفناوری پزشکی تحصیل می‌کنند.
رضایت می‌گوید؛ یکی از برنامه‌های ستاد توسعه فناوری نانو حمایت از جذب دانشجویان خارجی است. در مدیریت فناوری، اگر حلقه تولید علم تا تولید ثروت و محصول کامل نشود، تلاش‌ها به هدر می‌روند. به عبارت دیگر اگر تولید علم و تربیت نیروی انسانی به اندازه کافی انجام شود اما نتواند دردی از زندگی مردم را حل کند و منجر به تولید ثروت شود، کار ناقص مانده است.
زنجیره تولید علم تا تولید ثروت و محصول به دو بخش توسعه نیروی انسانی و تولید علم تقسیم می‌شود. در سال میلادی گذشته بیش از 10 هزار و 500 مقاله از ایران در حوزه نانو منتشر شده که کشور را از لحاظ کمی در رتبه چهارم جهان قرار می‌دهد. چند سال است که ایران جایگاه چهارم در علم و فناوری نانو را به خود اختصاص داده که به جرئت می‌توان گفت حفظ آن به مراتب سخت‌تر از کسب آن است.
مدیر کارگروه توسعه نیروی انسانی ستاد نانو می‌گوید؛ در برنامه ملی نانوفناوری عمده حمایت‌ها و تشویق‌ها به سمت تجاری‌سازی، تولید محصول و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری نانو است، در این میان توجه ویژه‌ای به بحث صادرات محصولات می‌شود. اگر برای عرضه محصولات نانو تنها به بازار 80 میلیونی داخلی بسنده کنیم، با شکست مواجه می‌شویم. در حال حاضر بیش از 660 محصول شناسنامه‌دار حوزه فناوری نانو در بخش‌های مختلفی چون ساختمان، نساجی، رنگ، نانومواد، آب و انرژی در کشور استفاده می‌شود.
صادرات 30 میلیون دلاری حوزه نانو
به گفته وی؛ با تأیید سازمان دارو و غذا نزدیک به بیش از 85 محصول در رده‌های مختلف به صورت نانودارو، ملزومات پزشکی، فرآورده‌های آرایشی بهداشتی و تجهیزات پزشکی ساخته شده که نشان از اقتدار و توانمندی کشور می‌دهد. محصولات نانو به بیش از 30 کشور جهان صادر می‌شوند. گردش مالی حوزه نانو در سال 1397 بیش از 2 هزار میلیارد تومان و صادرات آن 30 میلیون دلار بوده است.
رضایت با اشاره به اهمیت گسترش همکاری‌ها در حوزه صادرات محصولات نانو می‌گوید؛ کشورهای همسایه، چین، کره جنوبی، کشورهای بزرگ اروپایی مثل آلمان و انگلیس از اهداف ایران در صادرات محصولات نانو بوده است. در حال حاضر 220 شرکت کوچک و بزرگ در حوزه نانو در ایران فعالیت می‌کنند. گردش مالی کسب‌وکارهای حوزه فناوری نانو در سه سال گذشته، دو برابر بیشتر شده است. طی دو سال اخیر با وجود تحریم‌های ظالمانه آمریکا و فشاری که بر صادرات محصولات مختلف آورده، حوزه نانو افزایش دو برابری گردش مالی خود را حفظ کرده که این امر نشان از قدرت کشور در این حوزه است.
نانو؛ راهی برای مقابله با کرونا
این روزها بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران با شیوع ویروس کرونا درگیر هستند، یکی از ابزارهای پرکاربرد برای جلوگیری از ابتلا و شیوع این ویروس ماسک‌های تنفسی است. گفتنی است که بیشتر این ماسک‌های در مقیاس میکرون هستند و استفاده‌ای در مقابل ویروس‌های مقیاس نانویی ندارند. نخستین شرکت تولیدکننده ماسک‌های تنفسی در مقیاس نانو در سال 1393 شروع به کار کرد و در حال حاضر چند شرکت با استفاده از فناوری نانو ماسک تولید می‌کنند. ماسک‌های نانویی جلوی ورود ویروس‌ها و ریزگردهای آلوده را به دستگاه تنفسی فرد می‌گیرد.
به گفته رضایت، پیشرفت کشور در حوزه سلامت به دلیل ارتباط، همکاری و تعامل نزدیک ستاد توسعه فناوریهای نانو و سازمان غذا و دارو است. درواقع هر بار که همکاری و تعامل خوبی را با وزارتخانه و نهادی شکل دادیم، اتفاقات بسیار خوبی رخ داده و علاوه‌بر افزایش توانمندی در حوزه نانو، منجر به توسعه بازار تولیدی در سطح ملی و صادرات شده است.
انتهای پیام/4021/
انتهای پیام/