حمایت یک میلیارد ریالی دانشگاه از طرح‌های مصوب و خلاقانه/ شرط تجاری‌سازی و تولید انبوه دستگاههای اختراعی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی پیرو آئین‌نامه حمایت از ساخت تجهیزات تخصصی آزمایشگاهی/کارگاهی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا گفت: «پیروی از الگوی علمی و بومی در تولید و استفاده از تجهیـزات نوین ساخت داخل در راستای تحقق اهداف کلان اقتصادی، میتواند فرصت مناسبی را برای نقش آفرینی اعضا هیئت علمی، پژوهشگران و دانشجویان در حوزه‌های علمی پژوهشی و فناوری فراهم آورد. همچنین افزایش تکیه بر توان داخلی و حمایت از تولیدات داخل، میتواند بستری شایسته به منظور توسعه خودباوری و ارتقای توانمندی دانشجویان، دانشگاهیان، متخصصان و پژوهشگران کشور همسو با سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی ایجاد کند.»
او افزود: «این آئین‌نامه که در 20 ماده و 3 تبصره و دو پیوست تدوین شده است به منظور استفاده حداکثری از توانمندی‌های نیروهای متخصص دانشگاه و تشویق آنها به توسعه فن‌آوری؛ ایجاد انگیزه و حمایت از متخصصان دانشگاهی خلاق؛ حمایت از تولید با نشان (برند) دانشگاه آزاد اسلامی؛ تجاری‌سازی و در نهایت حرکت به سمت دانشگاه کارآفرین ابلاغ می‌شود.»
واشقانی درباره اهداف این آئین‌نامه خاطر نشان کرد: «بسترسازی مناسب برای حمایت از متخصصان و مخترعان خلاق داخل دانشگاه؛ ایجاد انگیزه برای فعال‌سازی نیروهای متخصص؛ حمایت از فعالیتهای گروهی متخصصان؛ هدفمندسازی و کاربردی‌سازی فعالیتهای پژوهشی و هدایت آنها به سمت صنعت؛ نامدار کردن (برندسازی) نام دانشگاه آزاد اسلامی از اهداف این آئین‌نامه است.»
او علاوه بر میزان نیاز جامعه علمی کشور به دستگاه یا قطعه ساخته شده و میزان نیاز دانشگاه به دستگاه یا قطعه ساخته شده درباره سایر زمینه‌های اولویت‌دار گفت: «نوع کاربری دستگاه از نظر پژوهشی، صنعتی و فناوری؛ قابلیت کاربرد بین رشته‌ای؛ مدیریت مصرف سوخت؛ کاهش تولید آلاینده‌ها و دوستدار محیط زیست؛ رقابت‌پذیری اقتصادی در مقایسه با رقیبان داخلی و خارجی؛ میزان نوآوری و اختراع در طرح؛ قابلیت ثبت اختراع در تراز ملی و بین‌المللی (پتنت) جز سایر زمینه‌های اولویت‌دار هستند.»
او افزود: «این طرحها باید کاربردهای عملی، یعنی امکان راه‌اندازی طرح، قابلیت تولید در مقیاس صنعتی داشته باشند. به‌علاوه زیبایی طرح یعنی طراحی صنعتی مناسب محصول، نمایش مناسب کاربردها و مطابق با سلیقه مشتری نیز باید از دیگر خصوصیات این طرحها باشد.»
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی معیارهای داوری در مراحل پیشنهادی و دفاع نهایی را نوآوری، خلاقیت، ابتکار و آینده‌نگری طرح دانست و بیان کرد: «نمونه‌های تولیدی باید منجر به حل یکی از مشکلات، رفع نواقص یا کمبودهای موجود شود. رویکرد تجاری شاخصهایی مانند امکان ورود به بازار؛ توان رقابت با محصولات مشابه؛ تطابق طرح با ادعای ارائه شده؛ ارتباط با فناوری های نوین دنیا مانند نانو فناوری، زیست فناوری و غیره؛ منطبق بر فناوری های نوپدید باشد.»
او علاوه بر اینکه تأکید کرد مجری طرح باید عضو هیئت علمی تمام‌وقت واحد باشد گفت: «سایر اعضای محترم هیئت علمی یا پژوهشگران غیر هیئت علمی واحد دانشگاهی (کارمند یا دانشجو) می‌توانند در طرح‌های ساخت دستگاههای بهره‌ور و یا تخصصی تحقیقاتی به عنوان همکار طرح، مشارکت کنند. همچنین هر عضو هیئت علمی میتواند فقط در دو طرح به صورت مجری به طور همزمان شرکت کند و پیش از تسویه کامل حداقل یک طرح مجاز به اجرای طرح دیگری نیست.»
واشقانی با اشاره به اینکه برای طرح‌های تا 300 میلیون ریال یک ناظر و برای طرح‌های 300 میلیون ریال و بالاتر 2 ناظر تعیین می‌شود خاطر نشان کرد: «ناظر یا ناظران طرح باید از اعضای هیئت علمی دارای تخصص و سوابق مربوط به طور ترجیحی از واحدهای مختلف همان استان به غیر از واحد مجری طرح، باشند. ناظران نباید فقط از یک واحد انتخاب شوند و مرتبه علمی آنها استادیار پایه 5 به بالا باشد. انتخاب ناظر طرح کمتر از 150 میلیون ریال توسط شورای پژوهش و فناوری واحد انجام می‌شود. انتخاب ناظران سایر طرحها توسط شورای پژوهش و فناوری استان مربوط انجام می‌شود.»
او درباره حق‌الزحمه ناظران اعلام کرد: «برای طرح‌های کمتر از 300 میلیون ریال، حق‌الزحمه ناظر یا ناظران برابر 10% و برای طرح‌های بالاتر از 300 میلیون ریال برابر 5% از مبلغ بودجه مصوب طرح است که جدا از مبلغ مصوب طرح از بودجه پژوهشی به ناظران پرداخت می‌شود.»
واشقانی ضمن تأکید بر این نکته که سهم واحد دانشگاهی و مجری طرح از دستگاه طبق آئین‌نامه مالکیت فکری دانشگاه آزاد اسلامی است درباره مالکیت تجاری نشان (برند) دستگاه گفت: «مالکیت دستگاه باید با نشان واحد دانشگاهی به ثبت برسد و هزینه‌های مربوط به ثبت داخلی یا بین‌المللی، جدا از هزینه‌های طرح بر عهده واحد دانشگاهی است و به استناد این آئین‌نامه پس از تأیید نهایی مرجع تصویب کننده طرح، واحد مجاز به انجام و پرداخت تمام هزینه‌های قانونی آن است.»
او افزود: «تجاری‌سازی و تولید انبوه دستگاه موردنظر براساس قانون‌ها و بخش‌نامه‌های مربوط به شرکت‌های دانش‌بنیان و بر اساس توافق طرفین و تأیید دفتر حقوقی دانشگاه انجام می‌گیرد.»
او ضمن تأکید بر این نکته که فرم پیشنهاد ساخت دستگاه، پیوست آئین‌نامه مذکور است گفت: «مهمترین بخش‌های این فرم شامل معرفی مجری و همکاران طرح (خلاصه سابقه علمی مرتبط آنها ضمیمه شود)؛ طرح کسب و کار (BP) ساخت دستگاه؛ تشریح مشخصات فنی و طرح شماتیک دستگاه با معرفی اجزا و عملکرد آن ها؛ معرفی تجهیزات مشابه که در خارج یا داخل کشور تولید شده‌اند و گزارش ویژگی های ممتاز دستگاه مورد نظر؛ فهرست هزینه‌ها است.»
واشقانی همچنین درباره فهرست هزینه‌ها گفت: «فهرست هزینه‌ها شامل نیروی انسانی (حداکثر 40% کل مبلغ طرح)؛ تجهیزات مورد نیاز؛ هزینه‌های سربار عملیاتی؛ هزینه‌های متفرقه (حداکثر 5% کل مبلغ طرح) است.»
او فرآیند بررسی پیشنهادها را اعلام کرد و گفت: «افراد باید فرم پیشنهاد ساخت دستگاه را تکمیل کرده تا به تأیید شورای گروه تخصصی، شورای پژوهش و فناوری واحد و رئیس واحد برسد. تأیید پیشنهادهای کمتر از 150 میلیون ریال در شورای پژوهش و فناوری واحد، 150تا 500 میلیون ریال در شورای پژوهش و فناوری استان و 510 میلیون ریال تا یک میلیارد ریال در کارگروههای تخصصی اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکههای آزمایشگاهی و تحقیقاتی انجام خواهد شد. همچنین پیشنهادهای مربوط به مجریان عضو هیئت رئیسه واحدها از صفر تا 500 میلیون ریال در شورای پژوهش و فناوری استان و مبالغ بالاتر تا یک میلیارد ریال در سازمان مرکزی بررسی می‌شود.»
این مسئول دانشگاه آزاد مدت زمان اجرای طرح را حداکثر 2 سال پس از پرداخت اولین قسط از طریق واحد اعلام کرد و گفت: «در صورت تأخیر با گرفتن مجوز از اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکههای آزمایشگاهی و تحقیقاتی حداکثر شش تا نه ماه قابل تمدید است.»
او خاطر نشان کرد: «هزینه ساخت تجهیزات شامل امکانات و خدمات و نیز هزینه نیروی انسانی از طریق بستن قرارداد و از محل بودجه پژوهشی واحد، ردیف خرید تجهیزات پژوهشی و همچنین در صورت شمول و تأیید معاون پژوهش و فناوری دانشگاه از ردیف تجهیز مراکز تحقیقاتی و مراکز رشد قابل پرداخت است.»
واشقانی فراهانی ضمن اعلام اینکه این طرحها مشمول حمایت دانشگاه می‌شوند افزود: «حداکثر حمایت دانشگاه از هر طرح مصوب یک میلیارد ریال است که هزینه کردن آن به شرطی که از نمونه مشابه تولید خارج از کشور گرانتر نباشد، با ارائه اسناد معتبر و با هماهنگی معاون پژوهش و فن‌آوری دانشگاه خواهد بود. همچنین طرح‌های بالاتر از یک میلیارد ریال فقط با تأیید معاون محترم پژوهش و فناوری و ریاست عالی دانشگاه امکان‌پذیر است.»
او ضمن تأکید بر این نکته که تسویه حساب نهایی منوط به تأیید ناظر یا ناظران، انجام موظفی طرح و تحویل نمونه دستگاه سالم به حوزه معاونت و پژوهش و فناوری واحد است و به آن شماره اموال اختصاص داده می‌شود؛ درباره مراحل پرداخت بودجه گفت: «25% بودجه طرح پس از تصویب طرح پیشنهادی، 45% پس از ارائه گزارش اولیه (9 ماهه)، تأیید ناظر یا ناظران طرح و شورای پژوهش و فناوری و 30% باقی مانده و تسویه حساب پس از تأیید شورای پژوهش و فناوری واحد و گرفتن مجوز از اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکههای آزمایشگاهی و تحقیقاتی از راه ارائه نمونه دستگاه، انجام دفاع از طرح در کارگروههای تخصصی این اداره و تحویل دستگاه به واحد به مجری پرداخت می‌شود.»
او موظفی طرحها را اعلام کرد و گفت: «داشتن یکی از موارد فوق یعنی داشتن قرارداد تجاری و سفارش حداقل به اندازه 75% میزان بودجه طرح؛ ارائه مستندات فروش و تکرار فروش دستگاه به مشتریان که به طور انحصاری از طریق حساب‌های بانکی دانشگاه اقدام و جمع مبالغ دریافتی به حساب دانشگاه واریز شده باشد (سهم دانشگاه و مجری از تکرار فروش طبق ماده 7 با نظر شورای پژوهش و قوانین جاری واحد رعایت شده باشد) و یا ارائه مستندات درباره ارائه خدمات منجر به درآمدزایی از دستگاه موضوع طرح به نحوی که از طریق حساب‌های بانکی دانشگاه اقدام و مبالغ دریافتی (که حداقل به اندازه 50% بودجه طرح باشد) به حساب دانشگاه واریز شده باشد به عنوان موظفی کافی است.»
معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی همچنین در مورد تسویه حساب طرح‌های کمتر از 100 میلیون ریال گفت: «این طرحها که شامل تولید دستگاه تخصصی تحقیقاتی به منظور کمک به تولید علم است ارائه حداقل 1 مقاله معتبر ISI با %JCR کمتر از 70 و تحویل دستگاه (درج نام و مدل دستگاه در مقاله الزامی است) به عنوان موظفی طرح محسوب می‌شود.»
واشقانی ضمن تأکید بر این نکته که برای کلیه طرحها جلسه دفاع در مرجع تصویب کننده طرح، برگزار می‌شود درباره سایر شرایط خاتمه طرح اظهار داشت: «مجری طرح با نمونه ساخته شده به همراه مستندات مربوط به تأیید ناظر یا ناظران طرح، شورای پژوهش و فناوری واحد و شورای پژوهش و فناوری استان مربوط در جلسه دفاع از طرح خود دفاع می‌کند. همچنین برای صدور گواهی پایان طرح، مجری طرح باید مستندات لازم مبنی بر تکمیل طرح، انجام دفاع و انجام موظفی طرح را ارائه کند و دستگاه مربوط را به واحد تحویل دهد. لازم به ذکر است نسخهای از گزارش نهایی و صورتجلسه دفاع به اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکههای آزمایشگاهی و تحقیقاتی ارسال می‌شود.»
او مدارک لازم برای تسویه حساب را صورت جلسه دفاع با تأیید مرجع تصویب کننده طرح؛ فهرست بهای مربوط؛ مستندات مربوط به موظفی طرح؛ تأیید معاون پژوهش و فناوری واحد مبنی بر تحویل دستگاه به واحد برای تسویه حساب؛ تأیید رئیس واحد؛ ارسال گزارش نهایی به اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکههای آزمایشگاهی و تحقیقاتی و تأیید این اداره کل اعلام کرد.
این مسئول دانشگاه آزاد اعلام کرد که برای ضمانت حسن انجام کار، مجری طرح باید ضمانت‌نامه معتبر را به واحد ارائه کند و افزود: «در صورت عدم موفقیت طرح و یا کوتاهی مجری، خسارت وارده به واحد مطابق با قانون‌های حوزه حقوقی و سایر مراجع ذی صلاح انجام می‌شود.»
واشقانی فراهانی همچنین درباره آن دسته از دستگاههای ساخته شده که در قالب پایان نامه‌های دانشجویی هستند تأکید کرد: «دانشجو باید دستگاه مربوط را قبل از تسویه حساب خود، به رئیس اداره آزمایشگاه‌های واحد تحویل دهد. شماره اموال واحد باید به این دستگاه ها اختصاص پیدا کند. همچنین مالکیت دستگاههای ساخته شده به عنوان نتیجه پایان‌نامه‌های دانشجویی طبق بندهای 3-3، 3-4، 3-5، 3-9، 3-15و 6-1 آئین‌نامه مالکیت فکری دانشگاه آزاد اسلامی به شماره 25908/70 در تاریخ 21/4/1394 است.»
انتهای پیام/