تغییر در نحوه انتصاب روسای دانشگاه‌ها نیازمند اصلاح زیر ساخت‌هاست/ باید بودجه دولتی دانشگاه‌ها محدود شود
کارن خانلری درباره طرح دوفوریتی مجلس برای غیرسیاسی کردن انتصابات در دانشگاه‌ها که هفته گذشته از سوی قاسم جعفری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با هدف کاهش اختیارات وزیر علوم مطرح شد، به خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا گفت: «بنده اطلاعی ندارم که در این طرح چقدر کارشناسی انجام شده است، اما معتقدم که باید وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش مثل بسیاری از کشورها در هم ادغام شوند. یعنی از زمانی که افراد وارد مدرسه می‌شوند تا زمانی که مدارج عالی را طی می‌کنند زیر نظر یک سیاست آموزشی واحد راهبری شوند.»
او افزود: «یکی از مواردی که در سال‌های اخیر بر روی آن کار شده است، سوق دادن گزینش دانشجو به سمت گزینش بر اساس سوابق تحصیلی افراد است. معتقدم اگر این بحث گزینش بر اساس سابقه تحصیلی زیر نظر دو وزارتخانه مختلف انجام شود امکان دارد این دو وزارت خانه نظر یکسانی درباره سابقه تحصیلی این افراد نداشته باشند. در نتیجه اگر یک وزارتخانه واحد در بحث آموزش دخیل باشد سیستم آموزشی کشور منسجم‌تر عمل خواهد کرد.»
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خاطر نشان کرد: «در بسیاری از کشورهای موفق در زمینه آموزش این دو وزارتخانه ادغام شده است، همچنین اداره داخلی و مدیریت دانشگاه‌ها زیر نظر هیات امنای دانشگاه‌ها قرار دارد، و وزارت علوم تنها سیاست‌های آموزشی کلی را تعیین کرده و کمتر در مسائل مدیریتی دخالت می‌کند. در خیلی از دانشگاه‌ها روسای دانشگاه‌ها و کادر مدیریت را هیات امنای دانشگاه تعیین می‌کند و این روسا نیز به هیات امنا پاسخگو هستند.»
خانلری همچنین درباره تفاوتی که ساختار حاکم بر نظام آموزشی کشور با سایر نمونه‌های جهانی دارد، عنوان کرد: «تفاوت عمده دانشگاه‌های ایران با نمونه‌های موفق جهانی در این زمینه وابسته بودن دانشگاه‌های ایران به بودجه دولتی است، در سایر نقاط دنیا که هیات امنا در این مسائل تصمیم گیرنده‌اند، دانشگاه‌ها به قوه مجریه وابسته نیستند، بلکه از نظر مالی خودکفا هستند، ارتباط منظم با صنعت و بازار دارند، تحقیقات و پایان‌نامه‌های مقاطع تکمیلی خود را به بازار می‌فروشند، دانشگاه‌ها درآمد زایی می‌کنند و مانند دانشگاه‌های دولتی ایران نیستند که دولت تأمین کننده صفر تا صد هزینه‌های دانشگاه باشد.»
خانلری افزود: «این مسئله که هیات امنا در زمینه انتصاب روسای دانشگاه‌ها تصمیم‌گیری کند اتفاق خوبی است؛ اما تا زمانی که ساختار کلی و زیرساختها برای چنین امری فراهم نشده باشد این طرح نمی‌تواند کارآمد باشد، همچنین طبق ساختار کنونی اگر چنین اختیاری نیز از وزارت گرفته شود وزیر علوم در زمنیه آموزش عالی اختیار دیگری نخواهد داشت.»
او تأکید کرد: «در نتیجه بنده فکر می‌کنم که باید زیر‌ساخت‌های زیادی فراهم شود و هنوز فاصله زیادی داریم که به آن مرحله برسیم. باید قبل از آن پیش شرط‌های زیادی نظیر سیستم آموزشی یکپارچه، استقلال مالی دانشگاه‌ها در بحث تأمین هزینه، وابسته نبودن دانشگاه‌ها به بودجه دولتی و بیت‌المال و مسائلی از این دست محقق شود. وقتی این زیرساختها فراهم شد آخرین چیزی که باید به آن توجه کرد نحوه انتصاب روسای دانشگاه‌ها است.»
او درباره نحوه فراهم کردن زیرساختها خاطر نشان کرد: « باید رفته رفته بودجه‌های دانشگاه‌های دولتی را محدود کنیم، و دانشگاه‌ها را به سمتی پیش ببریم که با بازار تعامل داشته باشند. اگرچه وضعیت دانشگاه آزاد اسلامی هنوز به مرحله ایده‌آل صددرصد نرسیده اما تا حد قابل توجهی توانسته این امر را محقق کند. بر اساس آمارها برای یک دانشجوی مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد سالیانه 2 میلیون تومان هزینه می‌شود، در حالی‌که این شاخص برای دانشگاه‌های دولتی 10 میلیون تومان است، 10 میلیونی که به طور کامل از بیت‌المال تأمین می‌شود.»
خانلری افزود: «هزینه‌‌ها در دانشگاه آزاد بهینه‌سازی شده است، زیرا این دانشگاه از نهادی بودجه دریافت نمی‌کند، و خود دانشگاه باید هزینه‌هایش را تأمین کند، اما دانشگاه دولتی حتی اگر کار تحقیقاتی انجام ندهد یا با بازار در ارتباط نباشد نیز بودجه دولتی سالیانه خود را دریافت می‌کند، همین مسئله یعنی ارتباط دانشگاه آزاد با بازار و صنعت باعث شده است که تولید علمی دانشگاه آزاد از تمامی دانشگاه‌های ایران حتی از دانشگاه تهران نیز بالاتر باشد، باید در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های دولتی نیز چنین انگیزه‌ای را ایجاد کنند تا تولید علمی این دانشگاه‌ها افزایش پیدا کند.»
او همچنین تأکید کرد: «بحث اداره کردن دانشگاه‌ها بحث حساسی است، با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری دانشگاه‌ها باید کانون آزاد اندیشی باشند از طرفی طبق اظهارات رئیس جمهوری دانشگاه‌ها نباید به یک باشگاه سیاسی تبدیل شوند، در نتیجه حرکت در مسیر تعادل که این هر دو اصل مهم را در بر بگیرد کار بسیار سختی است، روسای دانشگاه‌ها نقش بسیار مهمی در عملی شدن این مسئله دارند و باید با حفظ تعادل علاوه بر اینکه دانشگاه‌ها را تبدیل به یک باشگاه سیاسی نکنند و آزاد اندیشی را نیز در دانشگاه‌ها برقرار کنند و نباید اجازه دهند که جناح‌های سیاسی از این مسئله بهره برداری سیاسی بگیرند.»
این نماینده مجلس عنوان کرد: «باید توجه کرد اگر اختیارات وزیر علوم کمتر شود اختیار به چه کسی محول می‌شود، بنده از جزئیات این طرح اطلاع ندارم. اما مثلا اگر این اختیار از وزیر علوم سلب شود و به دانشجوها و نهادهای دانشجویی محول شود اتفاق خجسته‌ای رخ نخواهد داد، و اگر این اختیار به هیات امنای دانشگاه‌ها محول شود باید دستورالعمل جدید برای سازمان‌دهی هیات امناها صادر شود. در نتیجه تا جزئیات چنین طرحی مورد کارشناسی قرار نگیرد نمی‌توان گفت چنین طرحی مثبت یا منفی است. همچنین این موضوع نیازمند اصلاح زیر ساخت‌ها است در غیر این صورت با کژکارکردهای بی‌شماری همراه خواهد بود.»
او در انتها گفت: «با توجه به شرایطی که حاکم است و تنش‌هایی که وزارت علوم با آن دست و پنجه نرم کرد تصمیماتی از این دست با عکس‌العمل‌های مختلفی مواجه خواهد شد اما نباید دیدگاه‌های سیاسی وارد این مسائل شود. اگر بخواهیم صرفا از دیدگاه سیاسی و جناحی درباره وضعیت انتصابات در دانشگاه‌ها برخورد کنیم دانشگاه‌ها و در نتیجه نسل‌های آینده به شدت صدمه خواهند دید.»
انتهای پیام/