نوفرستی ////////

؟؟؟

- بحث توسعه CNG و این کار هم می‌توانست به غایت خیلی زودتر انجام گیرد اما به هر حال مهم‌ترین سیاست اثرگذار برای توسعه CNG که در دهه 80 هم عامل موفقیت بود همین ایجاد فاصله قیمتی بین CNG و بنزین بود که دقیقاً این سیاست را دیگر اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90، برعکس ایجاد کردند، بالنتیجه این شد که قیمت CNG را به قیمت بنزین نزدیک کردند و این مسئله باعث شد که برعکس روند قبلی، قویاً حالا اصطلاحی که می‌گوییم، CNG سرکوب شد و توی سر رشد CNG زده شد. نتیجه فروش بنزین از سال 90 تا سال 98 تقریباً 50 درصد رشد کرد و از زیر 70 میلیون لیتر به مرز 100 میلیون لیتر اما CNG از 22 میلیون متر مکعب نه‌تنها رشد نکرد که کاهش پیدا کرد به 19 میلیون متر مکعب. یعنی اگر آن سیاست ادامه پیدا می‌کرد، طبیعتاً CNG می‌توانست توسعه پیدا کند و بنزین این‌قدر توسعه پیدا نکند. حالا به هر حال اینکه سیاستی که دولت در 24 آبان اجرا کرد، هم اینکه از نظر زمان و شکل اجرا هیچ جای دفاعی ندارد و به‌خصوص و باز تأکید می‌کنم به‌خصوص نرخ آزاد بنزین که هنوز هم یک سیاست اشتباه ناآگاهانه یا عامدانه بود و ما چقدر هم هزینه پرداخت کردیم، چقدر هم خون ریخته شد، اینها حالا خیلی مونضوع بحث‌مان نیست ولی بدیهی بود که این سیاست سهمیه‌بندی و اصلاح قیمت بنزین حتماً اثر می‌گذارد روی CNG. وزیر نفت هم یک جمله خیلی خوبی گفتند که سوخت ملی ما CNG است و حالا می‌خواهیم این را توسعه دهیم. همین الان تا به امروز که دولت اقدام خاص دیگری را انجام نداده، همین سیاست قیمتی 19 میلیون متر مکعب قبل از 24 آبان را الان رسانده به 24 میلیون متر مکعب، چون تقریباً یک لیتر بنزین معادل یک متر مکعب CNG است. خب این خودش یک موفقیت است و خوب است و یک پیام هم دارد. حالا که دولت می‌آید تصمیم می‌گیرد که این 6 هزار و 500 میلیارد را از محل، در واقع این را تأکید هم کنیم که اصطلاحاً خودگردان است، از محل درآمد خودش قرار است این بودجه اختصاص پیدا کند. این می‌شود مثل مشابه قبلاً اسمش بود بند «قاف»، الان شده ماده 12، از آن تیپ 0335 یعنی از محل اینکه این خودروها می‌آیند دوگانه‌سوز می‌شوند و طبیعتاً سهمیه وانت و تاکسی دیگر حداقل نصف می‌شود، طبیعتاً ما هم 0350 از محل آن درآمد صادراتی، اختصاص می‌دهیم به این طرح. ولی نکته‌ای که وجود دارد، در متن هم که برای شما نوشتم، در کانال اگر دیدید آنجا نوشتم که در نشستی که در اول دی در دانشگاه شریف بود، آنجا تقریباً همه متولیان این صنعت حضور داشتند. از تولیدکننده کیت و شیر و جایگاهدار و رئیس انجمن صنفی جایگاهداران و اتحادیه صنف و همه بودند. مهندس قاسمی بود، مهندس قلی‌پور مدیر طرح CNG بود، از استاندارد خانم 0440، همه تقریباً بودند و در این پنل من این موضوع را مطرح کردم چون سال‌ها در این رابطه کار تحقیقی انجام دادیم و در ارتباط بودیم، این بود که این صنعت الان یک سرمایه‌گذاری نمی‌آید سرمایه‌گذاری کند چون نمی‌تواند ریسک کند. حتی مردم هم الان خیلی، حتی خود آقای قاسمی هم هفته پیش گفتند که تقاضا هم برای این در حد انتظار نیست. اینها فکر می‌کردند الان یک میلیون نفر بیایند و ثبت‌نام کنند. چرا؟ برای اینکه هیچ‌کس نمی‌داند سیاست دولت برای نرخ CNG چه می‌شود؟ لذا سرمایه‌گذار بخش CNG می‌گویند من دوباره بیایم سرمایه‌گذاری کنم، چون دولت زمانی که سال 90 آمد سیاست توسعه CNG را از اولویت‌هایش حذف کرد، قیمت CNG را به بنزین نزدیک کرد و این صنعت سرکوب شد، این جمله همیشه بارها هم گفته شده که با سیاست دولت، این صنعت ورشکست شد. خیلی‌ها تعطیل و ورشکست شدند. الان دیگر نمی‌توانند راحت بیایند اینجا بگویند اِ! چه خوب! بیاییم سرمایه‌گذاری کنیم، یکهو دو ماه دیگر، سه ماه دیگر، 6 ماه دیگر، یک سال دیگر دوباره بیایند قیمت CNG را افزایش داده و نزدیک به بنزین کنند. در آن جلسه هم اشاره کردم، به جای اینکه بخواهی این 6 هزار و 500 میلیارد را اختصاص بدهید، یک قانون تصویب کنید، یک مصوبه‌ای را دولت بدهد، یا لایحه بودجه یا حتی فراتر از آن، که فاصله قیمت CNG و بنزین کم نشود. همان آنچه که در دنیا هم وجود دارد و عرف کشورهای دیگر که همیشه مهندس 0635 در انجمن CNG تأکید می‌کند، نرخ ایده‌آل CNG به بنزین باید یک به چهار باشد. الان حالا با نرخ سهمیه‌ای حساب کنیم یک به سه است. با نرخ آزاد خیلی نباید مقایسه کرد. اما این نکته وجود دارد که اگر به جای اینکه آن بودجه را اختصاص دهیم که تضمینی هم برای آن وجود ندارد، حالا راجع به آن هم صحبت می‌کنم که آیا اساساً آن طرح قابل اجرا هست یا نه؟ آن چیزی که صنعت را ترغیب می‌کند و حتی سرمایه‌گذاران جدید با اطمینان می‌آیند و سرمایه‌گذاری می‌کنند، این است که یک بند قانونی را بنویسند، هزینه‌ای هم ندارد، که فاصله قیمت CNG و بنزین در همین محدوده 25 درصد تا 30 درصد حفظ می‌شود، یعنی کاهش پیدا نکند. حتی لازم هم نیست افزایش پیدا کند. این خوب است. این به این معنی نیست که CNG را ارزان کنیم یا گران نکنیم، نه، اگر خواستیم در آینده بنزین را گران کنید، می‌توانید CNG را هم گران کنید ولی این فاصله حفظ شود. این فاصله است که هم به راننده، هم به مالک خودرو، هم به صنعت، هم به ایران‌خودرو و سایپا و هر خودروساز دیگر پیام می‌دهد و تأکید بر این است که آن قانون یک افقی هم باید داشته باشد، نه اینکه فقط برای یک سال، یک سال کمکی نمی‌کند. حتی پیشنهاد ما یک برنامه 10 ساله است و حتی اگر فرض کنیم که 5 سال دیگر، 10 سال دیگر، هر زمانی، اصلاً نرخ بنزین و CNG و حامل‌های انرژی می‌خواهد آزاد شود، نرخ آزادش هم همین فاصله یک به سه تا یک به چهار باشد. الان نرخ صادرات گاز ما به ترکیه 20 سنت است، یعنی ایده‌آل‌ترین نرخی که بتوانیم صادر کنیم. تقریباً همان یک سوم است. بنزین صادراتی‌مان را الان اعلام کرده‌اند حدود 7 هزار تومان داریم صادر می‌کنیم، اگر دیگر خیلی هنر کنیم بخواهیم گاز را هم آزاد کنیم فاصله همین یک سوم است. یعنی ایده‌آل همین است. این به معنی سوبسید دادن به CNG نیست. این یک فاصله منطقی است. لذا اگر این موضوع انجام شود، سرمایه‌گذاران با اطمینان می‌آیند و سرمایه‌گذاری می‌کنند و خوب هم سرمایه‌گذاری می‌کنند. اصلاً نیاز به این نیست که بخواهند 6 هزار و 500 میلیارد تومان از عوایدی همین طرح، چون یک عده می‌گفتند نه، این که از بودجه نمی‌خواهد بگیرد، از عواید خودش می‌خواهد بگیرد، می‌گوییم خب باشد، عواید این را چرا اصلاً باید اینجا خرج کرد؟ این عواید باید برود در بحث توسعه حمل و نقل عمومی هزینه شود که به کاهش ترافیک و آلودگی هوا هم کمک کند. اساساً موضوع این است که هدفی که دنبالش هستند وقتی با یک مصوبه قانونی که خط دهنده است و سیاستی است و می‌تواند بسیار مؤثر هم عمل کند، خیلی هم شفاف‌تر، چرا باید یک چنین قانونی را خیلی با عجله که به هر جهت کار کارشناسی هم نیست چون یک‌دفعه یک موضوعی مطرح می‌شود، این موضوع یک مقدار عجیب است. چرا این کار را دارید انجام می‌دهید؟ شما به عنوان تکمیلی می‌توانید اینها را از دست‌اندرکاران صنعت CNG هم بپرسید، برای مثال مهندس دادرس یا آنهایی که در اتحادیه‌ها هستند. مهندس دادرس دبیر انجمن صنفی CNG هستند که سال‌ها با ایشان جلسات متعدد هم داشتیم و همین دیدگاه را دارند که برای‌شان فرستادم و تأیید کردند. الان خودمان یک گروه انرژی داریم، ربات رأی‌گیری گذاشته‌ایم دارند رأی‌گیری می‌کنند، افراد نظر می‌دهند، خیلی هم شفاف است. بالای 85 درصد مخالف آن طرح هستند و موافق این روش دوم، یعنی اینکه این بند و این قانون را بگذارید، این عالی است، نه هزینه‌ای دارد و هم هدایت‌کننده صنعت به این سمت است. آن‌موقع نه‌تنها رانندگان خودروهای عمومی بلکه خودروهای شخصی هم ترغیب می‌شوند که این کار را انجام دهند. با پرداخت 3 تا 4 میلیون تومان خودروی خود را دوگانه‌سوز کنند چون می‌دانند که دیگر این فاصله قیمت قرار نیست کم شود. حالا نکته‌ای که وجود دارد این است که اساساً چنین طرحی قابل اجرا هم نیست. ابتدا اعلام کردند یک میلیون و 464 هزار خودرو ظرف یک سال که به نظرم می‌رسد کسانی که چنین تصمیمی گرفته‌اند اصلاً هیچ درکی از واقعیات نداشتند. ما اصلاً امکان اجرای این را داریم؟ یعنی فرض کنیم متقاضی باشد، یعنی یک میلیون و 464 هزار مالک خودرو الان آماده این باشند، آیا اصلاً ما الان امکان اجرای این کار را داریم؟ مخزن و کیتش را داریم؟ چه کسی می‌خواهد تولید کند؟ وقتی ظرفیت تولید مخزن امروز ما اعلام شد که 250 هزار مخزن است، دیگر خیلی هنر کنیم 300 هزار مخزن است، مگر اینکه بخواهیم یکهو وارد کنیم که آن هم چون تأکید این است که این موضوع می‌خواهد در صنعت داخل انجام شود. هم از سمت عرضه، هم از سمت تقاضا، چون سرمایه‌گذاری که می‌خواهد این کار را انجام دهد، یکهو نمی‌آید با این طرح وسوسه شود بگوید باشد، پس من بروم پنج میلیارد سرمایه‌گذاری کنم، خط تولید مخزن راه بیندازم که یک سال دیگر، 6 ماه دیگر که می‌خواهد جواب دهد، یکهو ببینم که قیمت CNG نزدیک شده به بنزین و دوباره ورشکستگی! یعنی هم سمت عرضه این آمادگی را ندارد، هم سمت تقاضا. خودشان هم اعلام می‌کنند که کل کسانی که ثبت‌نام کرده‌اند، الان دیگر دو ماه گذشت از زمانی که این موضوع مطرح شده، ظاهراً حدود 125 هزار نفر بیشتر ثبت‌نام نکرده‌اند. نکته‌ای هم که وجود دارد، چند علت است، یکی‌اش همین مالکین خودرو هم، چون تحقیق هم شده و پرسیده‌اند، می‌گویند از کجا معلوم که ما این کار را کردیم و چند وقت دیگر CNG را نزدیک کردند یا نکردند؟ این موضوع مشکلات فنی هم دارد که البته یک راه‌حلی دارد و همین فردا هم در ارتباط با آن یک جلسه‌ای داریم و یک فناوری هست که قصد داریم مخترعش را هم معرفی کنیم که مشکل فنی و بحث قدرت و شتاب و تعمیرات سرسیلندر را حذف کند که آن هم یک کمک است به هر حال. نکته بعدی هم این است که راننده‌ها خیلی شفاف گفته‌اند که من چرا باید دوگانه‌سوز کنم وقتی برای وانت‌بار خود سهمیه 700 لیتری دارم می‌گیرم؟ یک بخشی را استفاده می‌کند، یک بخشی را هم می‌فروشد یا کار دیگری با آن انجام می‌دهد. همین که ظرف دو ماه با این شرایط، استقبال از این طرح هنوز به 10 درصد هدف این پروژه نرسیده است، یعنی از سمت تقاضا هم این طرح زیر سؤال است. و نقد دیگری هم مطرح است که اصلاً موضوع «رایگان» برای چیست؟ آن هم در این شرایط که این‌قدر کسری بودجه داریم و بد اتفاق بدی که افتاد، همین تبلیغ رایگان بودنش باعث این شد که دوگانه‌سوز کردن یک خودرو پرایدی که تا دو ماه پیش 2 میلیون و 500 هزار تومان بود، الان رسیده به 5 میلیون تومان! چه کسی محصول این نابسامانی و بر هم ریختن این بازار است؟ چه کسی جوابگوی این هزینه است؟ چون آن هزینه 6 هزار و 500 میلیارد تومان متعلق به 80 میلیون ایرانی است و باید پاسخگو باشند. یعنی کاری کردند که اصلاً بازار را بر هم ریخته‌اند.

یعنی افزایش قیمت بازار به خاطر این موضوع بوده؟

- بله. چون می‌بینند رایگان است. یعنی عطش 1525 را می‌برند بالا برای اینکه این موضوع می‌خواهد رایگان انجام شود، از آن طرف آن بودجه‌ای که گذاشته‌اند، 6 هزار و 500 میلیارد تومان تقسیم بر یک هزار و 464 هزار، میانگینش می‌شود 4 میلیون و 600 هزار تومان. اصلاً در حالی که واقعیتش این نیست اصلاً. 2 میلیون تومان بود برای پراید، برای نیسان و نظایر آن می‌رسید به 4 میلیون تومان. این 1550 اصلاً باعث شد که بازار را هم به هم ریختند و این درد دل دست‌اندرکاران CNG هم هست. یعنی چرا فضایی را ایجاد کردند که این کار انجام شود و الان در بازار هم بگویند که چقدر این کار مهم است، آنها هم که مخزن دارند، بگویند طلایی است دیگر، چرا؟ چون تقاضا در بازار بالاست ولی عرضه کم است. و آن بحث همان دوستان را داشتیم که دولت به هیچ‌کس اگر نگفت، حداقل از 6 ماه قبل دست‌اندرکاران صنعت CNG را جمع می‌کرد و به آنها می‌گفت بالاخره ظرف چند ماه آینده قرار است یک اتفاقی بیفتد، خودتان را آماده کنید، سرمایه‌گذاری کنید. حتی کمک‌شان می‌کردند که امروز به‌وفور مخزن و کیت تولید شده بود در حالی که این کار را هم نکردند، خیلی از تولیدکنندگان CNG هم از مخزن‌ساز گرفته تا کیت‌ساز همان جمعه 24 آبان از این موضوع باخبر شدند. موضوع دیگر این است که هر چیزی که رایگان است، درونش رانت و فساد به وجود خواهد آمد و چرا داریم این کار را می‌کنیم؟ رقم هم رقم کمی نیست. چرا این بستر را داریم فراهم می‌کنیم؟ اصلاً نمی‌گوییم کار را اجرا نکنیم. اصل هدف را همه‌مان قبول داریم، حتی می‌شود هدف را تقویت هم کرد. اما می‌گوییم تحقق آن هدف، حتی مطمئن‌تر از آن و حتی شفاف‌تر، بهتر و نشان‌دهنده یک سیاست‌گذاری صحیح این است که این فاصله قیمتی که الان درست است و مطابق نرخ آزاد و فاصله نرخ این دو در کشورهای دیگری که CNG هم دارند مثل برزیل، پاکستان یا جاهای دیگر که CNG مصرف می‌شود، همین وضعیت را دارند، این فاصله باید حفظ شود. این قانون اگر بیاید خیلی مؤثرتر از داستان وام و برو سیستم ثبت‌نام کن و آن داستان‌هایی که یک پروسه سخت طولانی است و اساساً هر چیزی که رایگان است، درونش رانت و فساد است. به قول یکی از دوستان صنعتی که بخواهد با سوبسید و این داستان‌ها سرپا بمانند، مثل همان داستان خوردوسازها یک وامی را به آنها می‌دهند تا سرپا بمانند، یعنی فقط اگر می‌خواهیم با کمک این واکسن 6 هزار و 500 میلیاردی توسعه‌اش بدهیم راه به جایی نخواهد برد بلکه باید کاری کنیم که خود صنعت مقرون به صرفه شود. الان مقرون به صرفه است. همین پیام را الان بدهند، یک قانونی یک چیزی که مشخص کنند این فاصله قیمتی یک خط کلی است و در 10 سال آینده این فاصله کاهش پیدا نخواهد کرد. همین کفایت می‌کند. ریالی لازم نیست که بخواهند آن کار را بکنند. حالا اگر می‌خواهند وام بدهند 1900 در این طرح یک بخشش سودی است که قرار است به سیستم بانکی برسد چون او دارد پولش را می‌دهد. امیدوارم که جلوی این طرح گرفته شود چون هیچ پشتوانه کار کارشناسی ندارد. حتی خود من در مصاحبه‌هایم می‌گفتم، سال گذشته اینها این طرح را داشتند که 2 میلیون و 500 هزار تومان، آقای قاسمی که الان معاون مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی است، تا چند ماه پیش و پارسال مدیر بخش CNG بودند، یک طرحی را گذاشته بودند که 2 میلیون و 500 هزار تومان وام بدهند برای دوگانه‌سوز کردن خودروها. هیچ استقبالی نشد. یعنی حتی یک نفر هم این را استقبال نکرد. چرا؟ برای اینکه تعیین کننده آن قیمت است. برای چه باید بیاید 2 میلیون و 500 هزار تومان وام بگیرد تا برود این کار را انجام دهد؟ همان‌موقع به آنها می‌گفتند که شمایی که می‌دانید قرار نیست نرخ‌ها تغییر کند (چون آن موقع قرار نبود نرخ‌ها تغییر کند) و می‌خواهید استقبال کنند، بخشی از این را سوبسید دهید تا انگیزه برای آنها ایجاد شود. حتی دو دوتا چهارتا برای‌شان می‌کردم که اگر نرخ‌ها تغییر نکند حتی آن 2 میلیون و 500 هزار تومان را رایگان هم می‌دادند، باز هم به نفع دولت بود. آن هم با آن قیمت آن موقع ولی حالا که دست زدیم، نرخ سهمیه‌ای بنزین سه برابر نرخ CNG است، دیگر نیازی به این بودجه سنگین نیست. چون اینها از این طرف می‌خواهند یک و نیم میلیون خودرو 2050 انجام دهند حالا نمی‌دانم طرح دیگری هم هست برای خودروهای شخصی. به هر حال ضرورتی به این نیست. هدف خیلی خوب است و کاملاً مورد حمایت است و باید هم می‌شد ولی تحقق این، به جای این هزینه سنگین هر چند که از محل درآمد خودش هم هست ولی هیچ توجیه و ضرورتی ندارد. هم قابلیت اجرایش زیر سؤال است، هم اینکه هدفی که دنبالش هستند چیست؟ این که وقتی اینها دوگانه‌سوز شوند و سهمیه‌ها تغییر پیدا کنند، این را هم وزیر نفت و هم معاون وزیر نفت آقای صادق آبادی گفته بودند که 10 میلیون لیتر بنزین در روز جایگزین می‌شود با 10 میلیون متر مکعب CNG. خب این جذابیت خیلی بالایی دارد، یعنی آن موقع دولت می‌تواند 10 میلیون لیتر بنزین را صادر کند و حتماً می‌صرفد کهت 6 هزار و 500 میلیارد را صرف این کنیم، اصلاً شکی در مورد این نیست اما نکته‌ای که وجود دارد این است که بدون این هزینه هم می‌توان این کار را انجام داد ولی با آن سیاست‌گذاری. آن سیاست اگر نباشد کسی هنوز ریسک نمی‌کند که بخواهند برای این کار صف بکشند. ولی یک قانونی بیاید که آقا بدانید تا 10 سال آینده این هست، حالا فردایش می‌بینید ظرف یک هفته، یک ماه، یک میلیون خودرو ثبت‌نام می‌کنند یا نه؛ چون همه الان دست نگه داشته‌اند، من چون اطلاع دارم از مراکز مجاز دوگانه‌سوز کردن و این جاهایی که ثبت‌نام می‌کنند، همه اینها می‌دانند و موضع عمومی این است که فعلاً صبر کنیم، بودجه امسال شاید CNG را تغییر دادند. می‌گویند فعلاً هزینه نکنیم، یک دو سه ماه صبر کنیم ببینیم آن طرف سال تصمیم‌شان چه خواهد بود. فعلاً هم که اصلاً مخزن نیست. اگر حتی ثبت‌نام کنی زودترین موعد نوبت شما چهار ماه بعد خواهد بود. مگر اینکه 5.5 میلیون تومان بدهید، همان کاری که تا دو ماه پیش با 2.5 تا 3 میلیون تومان انجام می‌شد الان با 5 میلیون تومان انجام می‌دهد. اما نکته‌ای که باید در این موضوع در نظر بگیریم، آماری که وزارت نفت هم ندارد، خودروهای دوگانه‌سوز امروز که کارت‌شان تک‌سوز بنزینی است. آمار رسمی تقریبی که دولت دارد، دوگانه‌سوز مجاز است که کارت خودروی‌شان هم خورده دوگانه‌سوز، اینها ظاهراً چیزی در حدود 3 میلیون و 200 تا 300 هزار خودرو است در حالی که خودروهای دوگانه‌سوز در بازار، حداقل از سال 91 گفته می‌شود که بیش از 4 میلیون خودرو است. بنابراین حدود 700 هزار خودرو (این تازه حداقلش است) الان دوگانه‌سوز هست ولی در سیستم نخورده که دوگانه‌سوز است. خب این چه ارتباطی با موضوع ما دارد؟ داریم مواردی که می‌گوید خب چه فرصت خوبی است. من می‌روم الان مخزنی که در خودرویم نصب است را باز می‌کنم می‌فروشم، این طرح رایگان خودروی من را دوگانه‌سوز می‌کند. چه اتفاقی می‌افتاد؟ مثل گذشته، همین الان هم دارم CNG مصرف می‌کنم. حالا فقط این مخزن را باز می کنم مخزن رایگان را می‌گذارم. باز مثل همان گذشته است. پس مصرف بنزین من کم نمی‌شود اگر CNG اضافه شود. آن هدفی هم که می‌خواهیم به 10 میلیون جایگزینی برسیم هم بحثش زیر سؤال است. آمار دقیق را خود وزارت نفت هم ندارد که چه تعداد خودرو غیرمجاز دوگانه‌سوز داریم و این اتفاق هم افتاده. لذا خیلی اما و اگرها دارد و بهتر این است که یک مقدار 2525 کنیم، وقتی یک راهکار ساده، کم‌هزینه و بسیار مؤثرتر و سیاست بدون رانت، بدون فساد و بدون دردسری وجود دارد که می‌توانند قانونی را ثبت کنند که این خط را به مصرف کننده، سرمایه‌گذار و صنعت بدهد پس چرا این‌قدر مسیر را سخت کنند؟!