سیاست خارجی و همسایگان میانجی / پایگاه العدید هدفی برای انتقام گرفتن از آمریکاست

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا - محمدپارسا نجفی؛ پس از ترور ناجوانمردانه سردار دل‌ها شهید سلیمانی کشورهای پیرامون تلاش کردند تا روابط خود با ایران را حفظ کنند؛ کشورهایی که ازیک‌طرف پایگاه‌های نظامی به آمریکا داده‌اند و از طرف دیگر تمایل ندارند روابطشان با کشورمان دچار تنش شود. شاید تکاپوی برخی کشورها مانند قطر، پاکستان و ... نوعی میانجیگری باشد اما حرص آمریکا برای بلعیدن غرب آسیا و سدی که ایران علیه این هدف ساخته، معرکه‌ای بسیار بزرگ‌تر از آن است که کشورهای منطقه بتوانند در تقابلات موجود و آینده تأثیرگذار باشند. اما این کشورها تا چه اندازه برای این هدف قدرت اجرایی دارند؟

عمان

عمان درگذشته نقش کلیدی در کاهش تنش میان ایران و غرب ایفا می‌کرد اما در سال‌های اخیر که مقارن با بیماری سلطان قابوس بود دیگر از این نقش خبری نبود. وی درحالی از دنیا رفت که تلاش‌های بسیاری برای کاهش تنش در منطقه غرب آسیا انجام داده بود. قابوس که در انگلیس تحصیل کرده بود، سیاست خاصی در حکومت داشت که با همه باشد و علیه کسی نباشد.

سلطان قابوس پادشاه فقید عمان

هر چند گفته می‌شود وی به دلیل حمایت نیم قرن قبل ایران از حکومتش و آرام کردن شورش ظفار خود را به کشورمان مدیون می‌دانست اما عمان دوران وی نقش میانجیگری بین یمن و عربستان، عراق و کویت، اروپا و سوریه را نیز در کارنامه خود داشت.

بااین‌حال مهم‌ترین فعالیت بین‌المللی مسقط در سال‌های اخیر تلاش سلطان قابوس برای انجام گفت‌وگو میان ایران و آمریکا در چارچوب مذاکرات هسته‌ای 1+5 بود. عمان امروز که تازه انتقال قدرت بعد از 50 سال را تجربه می‌کند، بعید به نظر می‌رسد که بتواند میان ایران و آمریکا یا حتی عربستان میانجی باشد.

قطر

سیاست‌های دوحه بیش از آنکه به میانجی شبیه باشد برای آن کشور دشمن آفرین بوده است. قطر دو سال قبل با عربستان سعودی و متحدانش مانند امارات و مصر وارد نزاع سیاسی شد و این در حالی است که سال‌هاست در امور داخلی سوریه دخالت می‌کند. گذشته از اختلافات ارضی با بحرین که قدمتی به درازای عمر دو کشور کوچک منطقه دارد.

این در حالی است که گفته می‌شود "سیاست درهای باز" و نیز آنچه از آن با عنوان "قدرت ظریف" دوحه یاد می‌شود تلاشی است در غیاب سلطان قابوس حاکم اسبق عمان تا نقش میانجی گر میان دو کشور ایران و آمریکا ایفا کند.

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر

روابط خوب قطر با غرب و تروریست‌های سوریه ازیک‌طرف و نگرانی از وقوع جنگی که منطقه را در خود فرو برده از طرف دیگر، دوحه را به تکاپو انداخته تا مانعی بر روند تشدید تنش‌ها میان ایران و آمریکا باشد.

درعین‌حال، پایگاه بزرگ هوایی العدید در قطر که در اختیار کامل آمریکاست می‌تواند آن کشور را به هدفی برای انتقام از آمریکا تبدیل کند که با توجه به وسعت کم و جمعیت اندک قطر برای ماهیت آن شبه‌جزیره بسیار خطرناک می‌نمایاند. ضمن اینکه این کشور در محاصره همسایگان عربش قرار دارد.

پاکستان

پاکستان اگرچه هم‌زمان روابط خوبی با ایران و عربستان سعودی دارد اما به دلیلی قوی تنها میانجی‌گر در روابط این دو کشور است و در تنش غرب علیه ایران چندان ایفای نقش نمی‌کند.

اسلام‌آباد می‌داند به‌منظور داشتن عمق راهبردی و توان قابل‌اتکای مالی در مواجه با دشمنی به نام هند نیازمند هر دو کشور است. پاکستان نه می‌تواند مانند امارات در کنار آل سعود قرار گیرد و علیه ایران باشد و نه می‌تواند همراه ایران در برابر دولت سعودی متحد شود و نه می‌تواند کاملاً بی‌طرف و ساکت باشد. چه آنکه رسماً وارد جنگ یمن به رهبری ائتلاف سعودی نشد اما از مزدوری اتباع آموزش دیده‌اش به‌ویژه افسرانش در ارتش سعودی نیز جلوگیری نکرد.

عمران خان، نخست وزیر پاکستان

اسلام‌آباد ساز خود را می‌نوازد و می‌داند که تشدید تنش‌ها میان دو کشور منطقه بیش از هر کشوری به پاکستان ضربه می‌زند. نقش میانجی بودن پاکستان از حد کاهش تنش در روابط داغ تهران و ریاض بیشتر جلوه نخواهد کرد. سفر وزیر خارجه این کشور به تهران که قرار است به‌زودی انجام شود بیش از آنچه گفته‌شده نمی‌تواند مانور داشته باشد.

ترکیه نیز در گذشته تلاش‌هایی برای ایفای نقش در کاهش تنش میان تهران و واشنگتن داشت اما در سال‌های اخیر که آنکارا خود مداخلات آمریکایی سپس تحریم‌های ترامپ را تجربه می‌کند بعید است بتواند در سیاست خارجی ایران چندان مؤثر باشد.

عادل عبد المهدی رئیس دولت عراق هم که برای کاهش تنش در منطقه غرب آسیا تلاشی نافرجام را ترتیب داد مدت‌هاست استعفا کرده است.

درمجموع، گزاره عاقلانه این است که سیاست خارجی ایران روی میانجیگری کشورهای دیگر حساب نکند و ضروری است راهبردی دقیق و مبتنی بر سه اصل، عزت، حکمت و مصلحت برای کاهش تنش با غرب داشته باشد.

انتهای پیام/4106/