چگونه قبله را پیدا کنیم؟ / 12 روش کاربردی برای قبله یابی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، همه مسلمانان برای نماز خواندن باید جهت قبله را بدانند. از آنجایی که جهت قبله خانه کعبه در مکه است، همه افراد همواره رو به کعبه نماز خوانده و افرادی که از آن دور هستند در این جهت نماز به پا می دارند. تعیین جهت قبله با قطب نما چندان سخت نیست. اما مشکل این است که همیشه قطب نما همراه خود نداریم و برای پیدا کردن قبله ممکن است با دردسرهای فراوانی روبرو شویم. از طرفی هنگامی که وارد مکان جدیدی می‌شوید، باید بتوانید جهت قبله را پیدا کنید و سپس فرایض دینی را انجام دهید. قبله یابی و جهت یابی فقط برای نماز خواندن نیست. بلکه در سفر، برای پیدا کردن مسیر و یا موارد دیگر باید جهت های مختلف را بدانیم. از این رو در این مطلب می خواهیم روش هایی را برای تعیین قبله ارائه کنیم.

روش های زیادی وجود دارد که با استفاده از آن می توانید جهت ها را پیدا کنید. در ادامه 12 روش پیدا کردن جهت ها را توضیح می دهیم. پس بسته به شرایط خود از هرکدام که مناسب تر است استفاده کنید.

1- پراکندگی خزه ها

قسمتی که خزه زیاد است، رو به شمال است.

2- شاخص آفتابی

 منظور از شاخص، چوب یا میله صاف و راست است که مثلاً یک متر درازا دارد و به طور عمودی در زمین مسطح، هموار و افقی فرو رفته است.

روش اول:

انتهای سایه ای که روی زمین افتاده است را با یک سنگ و یا هر چیز دیگری علامت گذاری کنید. بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه صبر کنید تا نوک سایه چند سانتی متر جابه جا شود .سپس محل جدید سایه شاخص را علامت گذاری کنید. اگر این دو نقطه را با خط به هم وصل کنید، جهت شرق به غرب را مشخص می‌کند که علامت‌گذاری اول سمت غرب و علامت‌گذاری دوم سمت شرق نشان می دهد. پس اگر طوری بایستید که پای چپتان روی نقطه اول و پای راست را روی نقطه دوم بگذارید، روبروی شما شمال را نشان می دهد و پشت شما جنوب است.

نکته: در شب های مهتابی هم می توانید از این روش استفاده کنید. تنها تفاوت آن این است که به جای خورشید نور ماه را ملاک قرار می دهید.
هرچه از استوا دورتر شوید، از دقت این روش کاسته می‌شود. یعنی در مناطق قطبی که عرض جغرافیایی آن ها بالاتر از ۶۰ درجه است، استفاده از این روش توصیه نمی شود.
از آن جایی که جهت ظاهری حرکت خورشید در آسمان از شرق به غرب است، جهت حرکت سایه خورشید بر روی زمین از غرب به شرق است. یعنی در نیمکره شمالی سایه‌ها ساعتگرد می چرخند.

روش دوم:

سایه شاخص را پیش از ظهر علامت گذاری کنید. دایره یا کمانی به مرکز محل شاخص و به شعاع محل علامت گذاری شده بکشید. سایه به تدریج به سمت شرق رفته و کوتاه‌تر می‌شود. در ظهر به کوتاه ترین اندازه اش می رسد و بعد از ظهر به تدریج بلندتر می شود. زمانی که سایه شاخص از روی کمان گذشت، آنجا را به عنوان نقطه دوم علامت گذاری می کنیم. مانند روش قبل این نقطه سمت شرق و نقطه قبل سمت غرب را نشان می دهد.

3-عقربه های ساعت

در منطقه معتدل شمالی:

بهتر است در شمال کشور ایران از این روش استفاده کنید. ابتدا ساعت خود را روی وقت صحیح تنظیم کرده و به طور افقی نوک عقربه ساعت نما را به طرف آفتاب قرار دهید. به طوری که عقربه سایه خود را پوشاند. در این حالت نیمساز زاویه بین عقربه ساعت شمار و عدد ۱۲ ساعت سمت جنوب را نشان می دهد.

در منطقه معتدل جنوبی:

ابتدا ساعت را روی وقت دقیق تنظیم کرده و به طور افقی عدد ۱۲ را مقابل خورشید قرار دهید. نیمساز زاویه بین عدد ۱۲ و عقربه ساعت شمار، امتداد شمال را نشان می دهد.

4- تنه درخت بریده شده

روش بعدی استفاده از تنه درخت بریده شده است. اگر در محلی که قرار دارید، تنه درخت بریده شده قرار دارد، به آن رجوع کنید. محل تمرکز دایره ها سمت شمال را نشان می دهد.

5- قبرستان مسلمانان

از آن جایی که مسلمانان همواره میت را به شانه راست درون قبر قرار می دهند، اگر در نزدیکی شما قبرستان قرار دارد، می توانید به آن رجوع کرده و جهت را شناسایی کنید.

6- تپه ماهورها

در تپه ماهورها، قسمتی از تپه ها که پوشیده شده و مرطوب هستند، منطقه ای است که در مقابل تابش آفتاب قرار نمی گیرد و در واقع این قسمت شمال محسوب شده و قسمتی که خشک است، خورشید به آن تابیده نشده و در نتیجه جنوب را نشان می دهد.

7- شکل های ماه

در مدت ۳۰ روز، ماه از حلال شروع شده و تا روز ۱۳، ۱۴ و ۱۵ یک دایره کامل را تشکیل می دهد و دوباره به صورت حلال برگشته و ناپدید می شود که با توجه به تغییر شکل ماه می توانید جهت ها را پیدا کنید. در نیمه اول که ماه در حلال شروع و به بدر ختم می‌شود، ماه به طور متوسط از غروب تا نیمه شب در آسمان قابل رویت است و برآمدگی حلال به طرف غرب و سپس قسمت داخلی قوس آن طرف شرق را نشان می‌دهد.

در نیمه دوم که ما از حالت بدر کامل به حلال می رسد، برآمدگی آن طرف شرق و قسمت داخلی آن طرف غرب را نشانه می گیرد که از نیمه شب در آسمان قابل رویت است.

8- ستاره قطبی

ستاره قطبی جهت شمال را نشان می دهد. مکان این ستاره همواره در آسمان ثابت است.

9- صورت فلکی خوشه پروین

این صورت فلکی از ۱۵ ستاره تشکیل شده است که دم آن سمت شرق را نشان می دهد.

10- لانه مورچه ها

در بیابان مورچه های بزرگی وجود دارد که به مورچه خاکی، خر مورچه یا مورچه گازگیر معروف هستند. اگر یکی از آن ها را تعقیب کنید به لانه آن ها رسیده و ورودی آن را پیدا خواهید کرد. سوراخ لانه این مورچه ها اکثراً رو به شمال یا متمایل به شمال است. مورچه ها خانه هایشان را به این صورت می سازند تا نور مستقیم آفتاب به داخل لانه شان نتابد.

11- سوسک مصری

سوسک مصری نوعی از سوسک است که گلوله‌ای از پهن خشک را غلتانده و با خود می برد. اگر دو سوسک را کنار هم دیدید، بدانید که به سمت غرب می روند. اما اگر یک سوسک بود ممکن است به هر جهت برود. پس استفاده از این روش خیلی توصیه نمی شود.

12- قطب نما دست ساز

 اگر قطب نما به همراه خود نداشته ولی سوزن یا یک میخ کوچک پیدا کردید، این روش کمک بسیار زیادی به شما می کند.

سوزن را فقط در یک جهت به آهنربا، چاقو، پارچه ابریشمی یا پنبه ای مالش دهید که در نتیجه آن سوزن مغناطیسی یا قطبی می‌شود یعنی دقیقا مانند سوزن قطب نما. حتی می توانید آن را در یک جهت میان موهای سر خود بکشید. فقط توجه کنید که مالش همواره در یک جهت باید باشد.

اکنون اگر آن را روی یک چوب پنبه یا پوشال کوچک قرار داده و روی آب شناور کنید، مانند یک قطب‌نما عمل می‌کند و سر سوزن به سمت شمال می چرخد. برای اینکه سمت شمال و جنوب سوزن و اشتباه نکنید این نکته را در نظر بگیرید که در نیمکره شمالی زمین، آن سمت قطب نما که تقریبا رو به خورشید و ماه است سمت جنوب است.