آغاز اقدامات اعتمادساز ایران با دستور رئیس جمهوری/ بازطراحی اراک و انتقال اورانیوم به حل پی‌ام‌دی موکول می‌شود
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل آنا، نامه مقام معظم رهبری خطاب به رئیس‌جمهوری کشورمان در تأیید تصویب برنامه جامع اقدام مشترک، «برجام»، روز چهارشنبه 29 مهر ماه منتشر شد. نامه‌ای که علاوه بر تأیید این تصویب، دستوراتی را نیز به همراه داشت.
مقام معظم رهبری در بخش‌هایی از این نامه خطاب به رئیس‌جمهور دستورات تازه‌ای را برای اجرای برجام صادر کردند که در پی آن در برخی از موارد در اجرای برجام شرایط جدیدی ایجاد خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، پس ازتصویب برجام در مجلس شورای اسلامی و شورای امنیت ملی و البته قانون اتحادیه اروپا برای لغو تحریم‌های ایران،بیانیه مشترک وزیر امور خارجه کشورمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دستورات رئیس‌جمهوری آمریکا برای اجرای برجام، نخستین جلسه کمیسیون مشترک ایران و کشورهای 1+5 در وین برگزار شد. در این جلسه که با حضور معاونان وزرای خارجه برگزار شد، تصمیمات برای اجرای برجام و تعیین روز آغاز اجرا اتخاذ شد.
سید عباس عراقچی،عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده و به عنوان مسئول اجرای برجام در پایان این نشست یک روزه اعلام کرد: در این جلسه روال کار و محل کمیسیون مشخص شد. قرار است محل کمیسیون در وین باشد و هر سه ماه یک بار این جلسه را داشته باشیم، مگر اینکه دلیلی اقتضا کند که زودتر برگزار شود که اتفاقاً تصمیم گرفتیم قبل از روز اجرایی شدن، در نیمه دوم نوامبر نشستی برگزار شود.
از سوی دیگر به گزارش رویترز، معاون وزیر خارجه ایران در پایان این جلسه بیان کرد که عملیات جمع‌آوری سانتریفیوژ‌های مازاد ایران طی چند روز آینده با دستور «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری ایران آغاز می‌شود. و تأکید کرده بود که به طور قطع تا پیش از پایان سال میلادی، روز اجرای برجام تعیین خواهد شد.
همچنین درباره موضوع رآکتور آب سنگین اراک که ایران بر اساس توافق برجام موظف به بازطراحی و بازساخت یک رآکتور تحقیقاتی سنگین پیشرفته است،مذاکراتی بین ایران، آمریکا و چین صورت گرفت و بر اساس بیانیه‌ای که از سوی سه کشور منتشر شد؛ اقدام به مدرن‌سازی اراک و منطبق کردن آن با تعهدهای داده شده از سوی ایران در برجام خواهند کرد که البته سند نهایی آن تا روز اجرای توافق به امضای اعضای 1+5 خواهد رسید.
از سوی دیگر علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان درباره اجرای برجام در پی تصویب آن در شورای امنیت ملی گفته بود که طبق مفاد برجام ما باید اقداماتی در نطنز انجام دهیم؛ از جمله تعدادی از سانتریفیوژها را کاهش دهیم، همین طور در فردو و پس از آن در اراک باید مخزن مدنظر را در آوریم. این سه اقدام عمده‌ای است که بر روی زمین باید انجام دهیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین به موضوع تبادل سوخت با روس‌ها اشاره کرده و گفته است که تقریبا عمده مراحلش را پشت سر گذاشته‌ایم و در ازای سوخت غنی‌شده، مواد اولیه اورانیوم طبیعی خواهیم گرفت که این گام و امتیاز بسیار بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران است.
صالحی تصریح کرده است: روز اقدام ما بستگی به دستور دکتر روحانی دارد و ایشان نیز باید از برخی موضوعات اطمینان لازم را کسب کند و بعد دستور لازم را بدهد؛ به عنوان نمونه یکی از موضوعات مطرح این است که سندی میان ایران و ۱+۵ درباره رآکتور اراک به صورت رسمی امضا شود.
اقدامات منوط به حل پی‌ام‌دی
اما آنچه مقام معظم رهبری به عنوان دستورات خود در اجرای برجام مطرح کرده‌اند به نظر می‌رسد تغییراتی را در مسیر ارائه شده ایجاد خواهد کرد. در بخش‌های ثالثا، رابعا و خامسا از بند 3 نامه مقام معظم رهبری ایشان تأکید داشته‌اند که «اقدامات مربوط به آنچه در دو بند بعدی آمده است، تنها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس پایان پرونده‌ی موضوعات حال و گذشته (pmd) را اعلام نماید. اقدام در مورد نوسازی کارخانه‌ی اراک با حفظ هویت سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد قطعی و مطمئن درباره‌ی طرح جایگزین و تضمین کافی برای اجرای آن منعقد شده باشد. معامله‌ی اورانیوم غنی‌‌شده‌ی موجود در برابر کیک زرد با دولت خارجی در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد مطمئن در این باره همراه با تضمین کافی منعقد شده باشد. معامله و تبادل مزبور باید به تدریج و در دفعات متعدد باشد.»
آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی که در روز 23 مهر‌ماه منتشر ضمن تایید همکاری کامل ایران، اجرای کامل نقشه راه مورد توافق میان ایران و آژانس برای حل و فصل مباحث مربوط به ادعاهای مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست روز 24 آذر ماه شورای حکام نیز قرار است به این موضوع رسیدگی کند و مقامات ایرانی ابراز امیدواری کرده‌اند که آژانس در این تاریخ بحث پی‌ام‌دی پرونده هستهای ایران را برای همیشه مختومه اعلام کند.
اما بر اساس دستور مقام معظم رهبری بر این اساس اقدامات ایران در بندهای مذکور از جمله موضوع مربوط به اراک و معامله اورانیوم غنی‌شده باید موکول به پس از این گزارش و در صورت تأیید باشد.
ایران می‌تواند جمع‌آوری سانتریفیوژها را آغاز کند
موضوعی که حسن بهشتی پور ،کارشناس بین‌الملل در این باره معتقد است: بر اساس دستور مقام معظم رهبری ایران برای این اقدامات باید تا 24 آذر تحمل کند و البته این در صورتی است که پرونده از سوی آژانس مختومه اعلام شود. البته شواهد حاکی از آن است که هیچ بهانه‌ای در دست آژانس نیست و این پرونده در هر حال باید مختومه اعلام شود.
وی با اشاره به اینکه حتی اگر با احتمالا یک درصد هم مسئله پی‌ام‌دی در آژانس حل نشود باید شاهد دور جدیدی از مذاکرات ایران و آژانس باشیم ، تصریح کرد: این روند به طور طبیعی زمانبر است و از سوی دیگر لغو تحریم‌ها نیز منوط به اقدامات ایران از جمله جمع‌آوری سانتیرفیوژها در فردو و تبادل اورانیوم غنی‌شده و ... است.
بهشتی‌پور با تأکید کرد: به این ترتیب این امکان وجود دارد که روند اجرای برجام زمان طولانی‌تری از آنچه که دو تا سه ماه تعیین شده بود را به خود اختصاص دهد.
وی افزود: البته این امکان وجود دارد که اقدامات دیگر ایران مانند جمع‌آوری سانتریفیوژها آغاز شود که این امر را باید اعضای تیم مذاکره‌کننده هستهای مشخص کنند. به هر حال آیین‌نامه‌های لغو تحریم که از سوی طرف مقابل باید اجرا شود نیز دارای یک روند زمانبر است و می‌توان بر اساس آنچه در برجام نیز آمده است با آغاز این اقدامات از سوی ایران طرف مقابل نیز اقدامات مربوط به آیین‌نامه‌ها را آغاز کند.
در انتظار دستور رئیس جمهور
یک عضو نزدیک به تیم مذاکره‌کننده هستهای نیز درباره این اقدامات به خبرنگار آنا گفت که تنها دو بند (رابعا و خامسا) در نامه مقام معظم رهبری (که مربوط به انتقال اورانیوم و باطراحی اراک است) به حل مسئله « پی‌ام‌دی» موکول شده است.
این دیپلمات در پاسخ به این سئوال که آیا بر این اساس اقدامات دیگر از سوی ایران طی روزهای آینده آغاز خواهد شد، بیان کرد که باید در انتظار دستور رئیس‌جمهوری بود.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان یک روز پس از نامه مقام معظم رهبری در پاسخ به ایشان در نامه‌ای تأکید کرد: «دولت جمهوری اسلامی ایران با رعایت ملاحظات و الزامات حضرت مستطاب عالی و مصوبات شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی، نسبت به اجرای کامل و با حسن نیت برجام اقدام خواهد نمود. انجام تعهدات طرف مقابل با هوشیاری کامل رصد و تصمیم مقتضی برای واکنش متناسب در شورای عالی امنیت ملی اتخاذ خواهد شد.»
بر این اساس به نظر می‌رسد اقدام بعدی در مسیر برنامه جامع اقدام مشترک در ایران، دستور رئیس‌جمهوری به تیم مذاکره‌کننده هستهای خواهد بود که به احتمال زیاد در چند روز آینده صادر خواهد شد. این دستور می‌تواند تعیین‌کننده آغاز اقدامات اولیه از سوی ایران باشد. ایران بر اساس دستور رئیس‌جمهور به غیر از دو مورد مد نظر مقام معظم رهبری می‌تواند مابقی اقدامات را آغاز کند. در پی آن و بر اساس آنچه در برجام مشخص شده است طرف مقابل نیز باید با تأیید آژانس که به گفته صالحی در برخی از موادر تعیین شده می‌تواند به طور مستمر حضور داشته باشد ،اقدامات لازم برای تصویب آیین نامه‌ها برای تعیین روز اجرای برجام را آغاز کند.
انتهای پیام/