افشین علاء: باعث تاسف است که امروزه با پدیده «عربده‌کشی» در مداحی مواجهایم/ چرا رسانه ملی به شیوه‌های غلط مداحی دامن می‌زند؟
افشین علاء در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا اظهار داشت: «در پرداختن به ایام سوگواری و مجالس سوگواری، با دو مقوله مواجهیم. اول ادبیات عاشورایی و آیینی است و دوم حیطه مداحی و روضه‌خوانی و مجالسی مانند تعزیه‌خوانی.»
وی ادامه داد: «با نظر به ادبیات عاشورایی و پیشینه‌اش در کشور، تا قبل از دوره معاصر شاهد اشعار و سروده‌هایی هستیم که بیشتر بر مرثیه و ذکر مصیبت تکیه داشتند و نمونه فاخر آن، ترکیب‌بند معروف محتشم کاشانی است که در روح و ذهن همه ما درج شده است. اما بعد از مشروطه، شاهد ظهور نگاه‌های جدید ادبی در شعر عاشورایی هستیم که به مسائل روز و موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی جامعه نیز ورودهایی دارند.»
علاء ضمن بیان اینکه آثار شاعرانی مانند مهرداد اوستا، موسوی گرمارودی و طاهره صفارزاده، نمونه‌های خوبی در شعر عاشورایی آمیخته با مسائل اجتماعی هستند، گفت: «بعد از انقلاب این رویه گسترش بیشتری پیدا کرد و شاعران بیشتری از شعر عاشورایی استقبال کردند. از جمله مجموعه‌های موفق در این حوزه، مجموعه «گنجشک و جبرئیل» زنده‌یاد سیدحسن حسینی است که اشعار آن، سپید هستند و با مضامین جهانی و امروزی گره خورده‌اند.»
وی در ادامه با اشاره به سروده‌هایی که در مجالس عزاداری از آنها استفاده می‌شود، خاطر نشان کرد: «ولی در مورد مجالس عزاداری و نوحه‌خوانی، با حکایت دیگری روبه‌رو هستیم. به نظر من مداحان باید پشتوانه‌شان به ادبیات فارسی باشد و نباید از غنی کردن نوحه‌های خود غافل بمانند. از طرفی شاعران نیز می‌توانند از شورِ روضه‌ها و مداحی‌ها بهره بگیرند. اما متاسفانه در هر دو حوزه شاهد آسیب‌های جدی هستیم.»
این شاعر آیینی یادآور شد: «طی سال‌های اخیر برگزار کنندگان شب‌شعرهای عاشورایی سعی می‌کنند جلسات را به شیوه مجالس عزاداری اداره کنند و شاعران نیز سعی می‌کنند بیشتر مخاطبان خود را بگریانند. در مقابل آنان، مداحان نیز روز به روز بیشتر از شعر آیینی فاصله می‌گیرند و در مداحی‌های خود از سروده‌هایی استفاده می‌کنند که پشتوانه ادبی ندارد.»
وی گفت: «علاوه بر این، باعث تاسف است که امروزه با پدیده‌ای مواجهایم به نام «عربده‌کشی»؛ چنانکه مطابق با آن برخی از مداحان برای برانگیختن شور و اشک مخاطبان خود، گاهی دست به رفتارها و رویکردهای خلاف قاعده و ادب می‌زنند.»
علاء ادامه داد: «واقعا جای سوال دارد که چرا دستگاه‌های رسمی، خصوصا رسانه ملی به این شیوه‌های غلط دامن می‌زنند و آنها را ترویج می‌کنند. این در حالی است که در زمان حیات امام راحل، مرحوم کوثری با روضه‌خوانی‌های خود، بدون استفاده از لحن‌های کوچه‌بازاری و عربده‌کشی روضه‌هایی می‌خواند که در و دیوار را به گریه می‌انداخت.»
وی با بیان اینکه لحن مرحوم کوثری ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران داشت، گفت: «شیوه‌های جدید عمدتا با شیوه‌های ریشه‌دار و فرهنگی ما تناقض دارند. در گذشته هم شعرها قوی‌تر بود و هم لحن‌های موسیقایی اصالت موسیقی نواحی ما را داشت اما حالا در شهرستان‌ها هم شاهد تقلید‌های ناشیانه مداحان از مجالس تهران هستیم و این مساله آسیب از بین رفتن لحن‌های عاشورایی بومی را جدی کرده است.»
این شاعر همچنین درباره شعر عاشورایی خاطر نشان کرد: «وظیفه شعر، ارتقای شعور است و این شعور است که به شور تبدیل می‌شود. بنابراین شعرها باید هدایای برازنده برای امام حسین(ع) و سایر معصومین باشند، نه اینکه هر نوحه و ذکر مصیبتی را شعر آیینی بدانیم و بدون توجه به اصول و قواعد شعر و ارزش‌های ادبی، برای آن ارزش ادبی قائل شویم.»
انتهای پیام/